Summary
VOLLEDIGE Samenvatting Levensbeschouwing: religie, atheïsme en cultuur (1003CPGVKA)
- Course
- Institution
- Book
Dit omvat een samenvatting van alle lesnotities gekoppeld aan het boek en de powerpoints
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
StudentUA123
Reviews received
Content preview
Smallie1 Westerse tradities
1.1 INLEIDING
- Levensbeschouwelijke landschap in Europa sterk gewijzigd in de laatste decennia.
o Tot 1960: Christendom zeer sterk aanwezig (alles werd van hieruit bekeken, gewikt
en gewogen)
- Invloed van kerken en religie sterk verminderd door individualisering, de-traditionalisering en
secularisering
- Globalisering, individualisering en immigratie hebben andere religies en tradities
binnengebracht, mede omdat de samenleving zo seculier is
- Zowel individueel als publiek hebben kerken, religie en God afgedaan op vlak van betekenis
en autoriteit -> ten koste van een wereldbeeld dat aan wetenschap en democratie de voorrang
geeft.
- Paradoxale situatie: nog nooit was onze samenleving zo geseculariseerd en was de invloed van
de wetenschap op wereldbeeld zo groot en tegelijk zijn religie en tal van
levensbeschouwelijke thema’s zelden zo vaak onderwerp geweest van maatschappelijk debat
- Nieuwe situatie maakt dat de samenleving en religie moeten zoeken naar een balans
o Samenleving moet zoeken op welke manier ze religies een plaats kan geven
o Religies moeten zich zien te verhouden ten aanzien van de seculiere samenleving die
gebaseerd is op grondrechten, scheiding van kerk en staat en wetenschap
- Inzicht in de levensbeschouwelijke wortels van de samenleving en in wat men in het Frans le
fait religieux noemt, is onontbeerlijk – om tot een goede vorm van samenleven te komen.
3 monotheïstische openbaringsgodsdiensten:
- Christendom
- Jodendom
- Islam
Gemeenschappelijkheden:
- Hebben alle 3 een eigen openbaringstraditie, bouwen ook voort op elkaar
- Gaan alle drie terug op de figuur van stamvader Abraham
- Heilig schrift speelt een belangrijke rol in de 3 godsdiensten -> “godsdiensten vh boek
genoemd”
- Oorsprong = in Midden-Oosten, maar wordt toch “Westerse traditie” genoemd
Verdeling
- Op dit moment is 1/3 van de wereldbevolking christelijk -> grootste religie
o Verschil met katholocisme: is een onderdeel van een bredere categorie
- Atheïsten (unaffliated) in de wereld is 16% van de wereldbevolking. Niet geaffilieerden gaan
numeriek omhoog maar niet qua procent (daalt naar 13% van de wereldbevolking)
1
, o Wordt grootste groep in West- Europese landen
o Minderheid noemt zich atheïst
o 16% in VS, wordt 26% in 2050-70
- ¼ is moslim
- Tegen 2050- 2060: De islam en Christendom zullen even groot zijn en zullen elks 1/3
innemen omdat de islam meer bevolkingsgroei heeft.
Waarom is religie in de VS belangrijker dan in Europa?
- Migratie: oorspronkelijke bevolking van de VS bestaat uit Europese migranten. Vaak waren
deze migranten gevlucht omdat ze een andere geloofsovertuiging hadden. Secularisering*
wordt dus tegengewerkt door migratie.
- Subsidies: VS geeft niets om haar religies, waardoor er onderling tussen de religies een
concurrentiestrijd en een soort markt ontstaat (in Europa daarentegen krijgt men financiering
van de overheid, in de VS moeten de religies er dus zelf voor zorgen dat hun kerk vol zit bv.)
- Welvaartstaat: hoe meer je de welvaart uitbouwt, hoe meer men zal seculariseren. De VS
kent geen welvaartstraat waardoor religies heel veel functies van die welvaartstaat
overnemen.
*Secularisering = afname vna maatschappelijke invloed van religie
**Welvaartstaat = overheid oefent substantiële invloed uit op welvaartsverdeling door belastingen,
uitkering en sociale zekerheid
1.2 JODENDOM
- Wereldbevolking telt 0,2% of 14 miljoen joden
- Meeste Joden wonen in VS (5,6 miljoen), Israël (5,6 miljoen) -> enige land ter wereld waar
de joden een meerderheid (76%) vormen, Europa (1,5 miljoen)
- Joodse gemeenschap is dus vrij klein!
o Dit omdat het jodendom geen missionaire religie is, en er dus niet op uit is om
gebieden te veroveren en daar hun religie te verkondigen.
o Je behoort dus tot het joodse volk of je behoort er niet toe. Je kan je dus ook niet
bekeren tot het jodendom. Je wordt geboren als jood of niet.
- Geconcentreerde spreiding = vrij recent
-> Lange tijd was het jodendom nog veel meer verspreid (diaspora) ook over het Midden-
Oosten en Europa
1.2.1 OORSPRONG EN STREKKINGEN
- Jodendom gaat terug op stamvaders: Abraham & Isaak
- God (Jahweh) stuurde Abraham uit zijn stad Charan weg om opzoek te gaan naar Beloofde
Land (Kanaän)
- Uittocht uit Egypte olv Mozes (= Exodus)
o Mozes bevrijdt de slaven en trekt weg uit Egypte.
o Komen dan aan de Rode Zee, die Mozes doet splitsen. Om zo 40 jaar lang door
woestijn te trekken en aan te komen in het beloofde land.
- God schenkt het volk via Mozes de 10 geboden die Jahweh eren na 40 jaar woestijnervating
Alleen Jahweh vereren
Hem niet afbeelden
Zijn naam niet ijdel gebruiken
Je vader en je moeder eren
Niet doden
Niet stelen of valse getuigenissen afleggen
Verbod op echtbreuk en afgunst
2
Gedownload door: elinegarr | elineke-garre@hotmail.com
Dit document is auteursrechtelijk beschermd, het verspreiden van dit document is
strafbaar.
,Smallie
- Eerste tempel zou opgericht zijn door Salomo en David -> niet 100% zeker want historisch
gezien weinig feiten.
ste
- 7 en 8 eeuw V.C. Ontstaan van joodse monotheïsme & messianisme nauw verbonden met
nationalistisch programma dat Zuid-Kanaän met vluchtelingen uit Noord-Kanaän 722 V.C.
noordrijk werd ingenomen door Assyriërs
o Heel veel bewoners werden gedeponeerd, sommige konden naar Juda trekken
o Godsdienst werd ingezet als een middel om te verenigen – streven naar eenheid rond
één God.
Jeruzalem werd de hoofdstad
STREKKINGEN
- Jeruzalem = hoofdstad + tempelstad vh heilig land van de joden
o Meestal vreemde overheersing + werden er vaak opgejaagd door vervolging
e
o 6 E v.C. -> Babyloniërs en Perzen.
Koninkrijk Juda werd ingenomen door de Babyloniërs. Burgers
werden meegenomen naar Juda.
Ontstaan synagoge: omdat Joden steeds meer in
gemeenschappelijke ruimtes samenkwamen om de feesten en
riten uit te voeren
Perzen: Hun koning liet de Joden terug naar hun land keren en hun
tempel in Jeruzalem herbouwen
o Het heilige land Jeruzalem kwam ten einde door de Romeinen (Klaagmuur/
westmuur is hier een overschot van de verwoeste tempel)
o Eeuwen n.C. woestijnvolkeren -> Arabieren en Europese kruisvaarders
Anti – Romeinse opstand van Simon Bar wordt neergeslagen
Joden leven vooral in Diaspora
o Gevolg: Joden komen ook in VS terecht
- Joodse cultuur is vooral tot bloei gekomen buiten het Heilige Land
o Diaspora = verspreiding vd Joden over de hele wereld sinds opstand van Simon Bar
(135 n.C)
o eerst vooral rond Middellandse Zee
o later ook meer Oost en West Europa
o tenslotte ook in VS
o door diaspora verschillende etnische en culturele invloeden:
o Sefardische joden = Portugal, Spanje en Noord-Afrika
o Jemenietische joden = Jemen
o Asjkenazische joden = Duitsland, Oekraïne en Rusland (Midden en Oost
Europa) -> 80% behoort tot deze groep
o Oriëntaalse joden = Oezbekistan, Azerbeidzjan, Dagestan en Georgië
Israël = in 1948 hebben de joden hun eigen staat gekregen, Israël. Dit is het enige land waar de joden
een meerderheid vormen (76%).
- Poolse rabbijn Ben Eliëzer/Baal Shem Tov -> ligt aan de basis van het chassidisme Deze
wilde terug naar de basis van het jodendom (chassidim = ‘de vromen’)
- Kenmerken chassidische joden:
o Leven zeer afgesloten (eigen scholen,...)
3
, o Zwarte kledij + hoed of keppel
o Pijpenkrullen
o Gehuwde vrouwen moeten hoofd bedekken (pruik)
o Zijn de joden die in Jeruzalem of Antwerpen leven, MAAR niet
representatief voor de hele joodse gemeenschap!
- Orthodoxe strekkingen (vb chassidische Joden)
- Liberale strekkingen: ontstonden oiv de verlichting in het Duitsland van de 18e –19e eeuw
+in de VS
- Mystieke strekking: Kabbala (Joodse traditie) -> men gaat ervan uit de kennis over de natuur
van God en het universum aan enkele uitverkorenen is geopenbaard.
1.2.2 GODSBEELD
- Jodendom is de eerste monotheïstische religie (komt van monolatrie)
o Monolatrie = slechts 1 God aanbidden, maar er mogelijk meerdere erkennen
o Monotheïsme = 1 God wordt erkend en vereerd
o Aanvaarden geen natuurgoden zoals zon en maandag
- God als transcendent beschouwd; verheven boven de natuur van de wereld
o Mag niet worden afgebeeld
o Naam is onuitspreekbaar
o Slechts in metaforen te karakteriseren
o Heer (Adonai) genoemd
o Op schrift aangeduid met 4 letters: JHWH = ‘zijn’, ‘ik ben die is’
- Exclusief en eeuwig verbond van God met Israëlieten (berg Sinaï), uitverkoren volk
o Verbond: God zal ze beschermen en in ruil moet het volk Hem trouw blijve
o Symbool: Overeenkomst met Mozes op de berg Sinaï tijdens de woestijntocht
op weg van Egypte naar het beloofde land
o 10 geboden: leven volgens de wetten van God en zo het goede voorbeeld geven
o Niet missionair: er niet op uit om mensen te bekeren tot het jodendom. Een jood is
een jood wanneer die geboren is uit een Joodse moeder
o Hoop op bevrijding, Messiaanse verwachting:
o Hoop op een Messias die ons vd bezetter bevrijdt.
o Hier zullen de (joods)christenen zich afscheiden: De joden gaan Jezus niet
erkennen als Meissias. En Jezus is voor de christenen de verlosser, ‘De
Christus’ of gezalfde.
Gedachte van Meissias komt uit jodendom. Wordt aangekondigd als
iemand die in Nazareth is opgegroei en in Betlehem is geboren.
1.2.3 TEKSTEN
- Tenach (joodse bijbel)
o Thora (joodse wet): bevat de eerse ‘vijf boeken Mozes’ van de Tenach.
o Er wordt een onderscheid gemaakt tussen vroege en late profeten
o Genesis = scheppingsverhalen
o Exodus = uittocht uit Egypte ( = vroegere geschiedenis van het Joodse volk)
o 3 wetboeken: Leviticus, Numerus, Deuteronomium
o Profetische boeken (nevi’im)
o 11 heilige geschriften: wijsheidsliteratuur (Ketuvim)
4
Gedownload door: elinegarr | elineke-garre@hotmail.com
Dit document is auteursrechtelijk beschermd, het verspreiden van dit document is
strafbaar.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller StudentUA123. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $10.72. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67474 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now