Summary
Samenvatting differentiële psychologie
- Course
- Institution
Samenvatting met lesnotities van het vak Differentiële psychologie (gedoceerd door professor Gina Rossi op de VUB, ).
[Show more]
Seller
Follow
inetrh
Reviews received
Content preview
Differentiële PsychologieInleiding
Klassieke theorieën
De meeste ‘grote’ klassieke theorieën vertrekken vanuit een universele benadering: fundamentele
psychologische processen en kenmerken die gelden voor alle mensen, of hoe mensen in het algemeen
kunnen beschreven worden.
Hedendaags onderzoek naar de persoonlijkheid
Legt meestal (in tegenstelling tot de klassieke theorieën) de nadruk op individuele en groepsverschillen (=>
niet universeel).
Elke onderzoeker vertrekt vanuit zijn eigen perspectief. Elk van de bestaande perspectieven omvat delen
van de waarheid.
- Vb.: vanuit persoonlijkheidsfunctioneren, neuropsychologische processen…
Kennis domein
Is een gespecialiseerd gebied binnen de wetenschap van de psychologie van waaruit psychologen zich
richten op het leren over specifieke en beperkte aspecten (in specialisatie) van de menselijke natuur.
- Integratie nodig om “volledig beeld” van de persoonlijkheid te krijgen.
Zes kennis domeinen:
- Dispositionele
- Biologische
- Intrapsychische
- Cognitief en ervarings-
- Sociale en culturele
- Aanpassing
Dispositionele domein
De aandacht wordt vooral gericht op manieren waarop individuen verschillend zijn van elkaar. Dit domein
doorkruist daardoor alle andere domeinen.
Het centrale doel is om fundamentele disposities te identificeren (i.e. meest belangrijke manieren waarop
individuen verschillend zijn).
Biologische domein
Mensen zijn in de eerste plaats verzamelingen van biologische systemen.
Die systemen zijn de bouwstenen voor gedrag, denken en emoties.
Intrapsychische domein
Mentale mechanismen van de persoonlijkheid, vaak niet op ‘bewust niveau’.
Persoonlijkheidspsychologie I : Freud’s klassieke theorie en meer moderne benaderingen van de
psychoanalyse (onderdrukking, ontkenning, projectie etc.); Motieven voor behoeften (power, achievement,
intimacy) (TAT).
1
,Cognitief en ervaringsdomein
Aandacht voor cognitie en subjectieve ervaringen zoals bewuste gedachten, gevoelens, overtuigingen,
verlangens
- Zelf en zelfconcept
- Streefdoelen
- Emotionele ervaringen
- Intelligentie
Sociale en culturele domein
Persoonlijkheid beïnvloedt en wordt beïnvloed door cultuur en sociale contexten.
Onderzoek naar culturele verschillen tussen groepen (bv. naar agressie).
Individuele verschillen in culturen: Hoe komt persoonlijkheid tot uiting in een sociale context?
Domein van aanpassing
Persoonlijkheid heeft een sleutelrol bij onze manier van ‘copen’ en aanpassen aan gebeurtenissen in het
dagelijks leven.
Persoonlijkheid staat in verband met gezondheid en staat in verband met problemen bij coping en
aanpassing. (klinische psychiatrie)
Persoonlijkheidsstoornissen.
Persoonlijkheidstrekken over tijd: stabiliteit versus verandering
Conceptuele begrippen
- Persoonlijkheidsontwikkeling
- Stabiliteit
o Coherentie: je trek blijft gelijk, maar je gedrag ontwikkelt/verandert
o Vb. extraversie zit er altijd al in, maar komt op andere leeftijden op een andere manier tot
uiting.
- Verandering
Wat Is Persoonlijkheidsontwikkeling?
De samenhang, consistentie en stabiliteit van eigenschappen van mensen doorheen de tijd, EN de wijzen
waarop mensen veranderen over de tijd.
Er zijn veel verschillende vormen van zowel stabiliteit als verandering
Twee vormen van stabiliteit
Rangorde stabiliteit
- Je positie behouden doorheen de tijd
- Je relatieve positie t.o.v. anderen blijft dezelfde doorheen de tijd
o Bv. lengte
o Bv. agressie
o Als niet: rangorde wijziging
2
,Gemiddelde niveau stabiliteit
- Bevolking blijft doorheen de tijd op hetzelfde niveau, ook al wordt de bestudeerde populatie wel
ouder
o Bv. gemiddelde niveau van agressie verandert niet
o <-> conservatisme: naarmate mensen ouder worden, worden ze conservatiever
Voorbeeld stabiliteit: Mohandas (Karamchan) Gandhi (1869-1948)
- Officieuze leider van geweldloze opstand van Indiase volk tegen Britse koloniale heerschappij
- Eenvoudig, bescheiden, zelfontzeggend, verzoenend als kind en jongvolwassene
- Was een van de grote wereldfiguren en een van de grondleggers van de moderne Indiase staat
- ! Bleef bescheiden, zelfontzeggend, verzoenend als volwassene, ondanks tumultueuze gebeurtenissen
rondom hem (stabiliteit!)
- Werd met drie kogels vermoord in 1948 door fanatieke Hindoe
Verandering: Stanley “Tookie” Williams
- Oprichter van de straatbende “Crips” in Los Angeles
- Verantwoordelijk geacht voor verschillende moorden en geweldplegingen
- Gevat en ter dood veroordeeld
- Ook in gevangenis mededader van geweld: gewelddadig, koel, impulsief (patroon zet zich dus verder)
- Maar werd vanaf 1992 vreedzaam, en werd een grote activist tegen straatbendes en geweld
- Auteur van verschillende kinderboeken die waarschuwen voor straatbendes en geweld: vredelievend,
gewetensvol, minzaam
- Geëxecuteerd in december 2005
Persoonlijkheidsverandering: Twee definiërende kwaliteiten
Intern: de veranderingen zijn intern in de persoon, niet uitsluitend in de omgeving (in een andere kamer
gaan is geen verandering)
- Bv. Andere omgeving, andere groep mensen, verschillend gedrag, maar intern geen verandering:
o Autoritaire persoonlijkheidsstijl: dominant en agressief t.o.v. minderen, onderdanig en
meelopend t.o.v. meerderen (= geen verandering)
Aanhoudend: de veranderingen houden aan doorheen de tijd, zijn niet tijdelijk
- Bv. Wel tijdelijk
o Als dronken: meer extravert, agressief
o Als goed nieuws: uitgelaten
o Bij slecht nieuws: somber, terneergeslagen
Drie niveaus van analyse
Stabiliteit en verandering in PH kunnen bekeken worden op drie verschillende niveaus
Populatie niveau
Populatie niveau: veranderingen of constanties (stabiliteit) over de tijd die voor iedereen min of meer
gelden
- Seksuele motivatie: neiging tot stijgen tijdens de puberteit bij zo goed als iedereen
- Er is een algemene afname in impulsiviteit en risicogedrag naarmate men ouder wordt
DUS: algemene trends
3
, Niveau van groepsverschillen (groepen in de populatie)
Groepsverschillen niveau: veranderingen (of stabiliteit) die anders of specifiek zijn voor bepaalde groepen
mensen
- Puberteit: mannen (risicogedrag) en vrouwen (empathie)
- Cultuurverschillen: in Amerika Europese vrouwen risico eetstoornissen, minder risico voor
Afrikaanse vrouwen
Niveau van individuele verschillen (individuele verschillen in groepen)
Individuele verschilniveau: veranderingen die specifieke individuen treffen, goed om voorspellingen te
kunnen maken
- Bv. verschillen tussen individuen die bepaalde veranderingen kunnen voorspellen, zoals bv. wie
een hoog risico heeft op psychische decompensatie op basis van eerdere persoonlijkheidsmetingen
voorspellen, bv. vroege markers van depressie zoeken bij individuen, voorspellen wie ‘mid-life’
crisis zal hebben etc.
Stabiliteit van persoonlijkheidstrekken over de tijd
Hoe stabiel zijn “persoonlijkheidstrekken” gedurende de eerste levensjaren?
- ? Ouders: “Hij/zij was al zo vanaf kindsbeen af”…: voorbeelden?
- Is dit zo?
Verschillende opvattingen mogelijk, bv.:
- “Temperamentsmodel”: persoonlijkheid is biologisch bepaald (aangeboren en “gipsmodel”), en
verandert dus niet over de tijd
- Persoonlijkheid is onderhevig aan omgevingsfactoren en leeftijdsfasefactoren (rollen,
levensveranderingen etc.), en verandert dus sterk over de tijd => eerder verandering
Stabiliteit van temperament gedurende eerste levensjaren (Baby en
peutertijd ‘infancy’)
Temperament: verwijst naar individuele verschillen die reeds vroeg tot uiting komen, meestal erfelijk zijn,
en veelal te maken hebben met emotioneel gedrag (‘arousal’)
Onderzoek (Rothbart, 1981/1986): beoordelen temperament van kinderen door verzorgers op basis van 6
temperament factoren:
- Activiteitsniveau (beweging)
- Lachen (frequentie, hoe vaak?)
- Angst
- Stress reactie bij beperkingen
- Troostbaarheid (hoe snel mindert de stress?)
- Oriëntatieduur (duur dat kind aandacht ken houden op bepaalde objecten)
= Aspecten die “meetbaar” zijn bij jonge baby’s, gemeten op verschillende leeftijden (3-6-9-12 maanden)
Tabel: Correlaties tussen momenten (voor verschillende tijdsintervallen) over personen, voor verschillende
variabelen
- Allemaal positief: kinderen die op ene moment hoog scoren op variabelen, scoren ook hoger op
een later moment
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller inetrh. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.69. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
78799 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now