De zin of onzin van
jeugdliteratuur
De doelen en functies van jeugdliteratuur
Ontspannende functies
pure ontspanning
in de zetel, op de trein, in de hangmat, onder tafel …
jeugdliteratuur in verlichting -> opvoedend bedoeld
louter ontspannend is ze nooit
zelfs striplectuur werkt socialiserend en didactisch
esthetische funtie
voor de pracht van het geschreven
lettende op schrijfstijl, spanningsboog, uitwerking van de personages …
wint de laatste decennia aan belang
De auteur wendt zich tot literatuur
Taal is rijker
Meer plotwendingen
Verhaal loopt niet noodzakelijk voorspelbaar af
Auteur werpt zich op als taalvirtuoos
Kiest zijn vertelperspectieven zorgvuldig
Zorgt voor verwevenheid van thema’s, motieven en herhalingen die de lezer kan
ontdekken
KRITIEK: jongeren worden teveel als jongvolwassenen gezien
en schrijvers houden rekening dat de volwassene meeleest.
Auteur ziet lezer niet als leespubliek dat wil ontspannen maar ook als kritische lezer die
openstaat voor artistieke ervaringen
Het esthetische wordt aan het didactische gekoppeld
Ze vormen een eerste kennismaking met literaire procedés en kunstvormen en
voeden zo op tot esthetisch-bewuste lezers.
Creatieve functie
voor het creatieve, het uitdedoosgehalte
schrijfstijl, personages, motieven …
wereld met eigen verbeelding om verhaal vorm te geven
1
, bv: Alice in Wonderland, De Kleine Prins
didactisch-informatieve functie
om iets bij te leren
over de middeleeuwen, andere culturen …
grens realiteit en fictie wordt vaag
kruistocht in spijkerbroek (Thea Beckman)
therapeutische functie
om eigen problemen/worstelingen te verwerken (bibliotherapy)
seksualiteit, gescheiden ouders, bedrog …
maken bepaalde taboe-onderwerpen bespreekbaar
bv Mijn tante is een Grindewal (Anne Provoost)
SMS (Tjibbe Veldkamp)
Bijna alle boeken van Dirk Bracke
Escapistische functie
even vluchten naar elders
naar Narnia, Hogwarts, Battle School, Camp Halfblood …
bv soaps
bv herkenbare wereld creëren met andere problemen
kleine grens escapistische en ontspannde functie
Reis om de wereld in 80 dagen (Jules Verne)
stabiliserende / destabiliserende functie
voor de bevestiging of omverwerping
normen en waarden, eigen gedachtegoed …
stabiliserende/ socialiserende dimensie
bieden oriëntatie in leven
geven normen en waarden door
verklaring eigen cultuur en andere culturen
uitleg emoties
leren nieuwe woorden
destabiliserende dimensie
jeugdboeken kunnen mensbeelden en wereldvisies doen wankelen, andere
samenleving ontwerken
vb: De tranen van de moordenaar (Anne-Laure Bondoux)
2
, Werken met literaire competentie
= Helpt leerling bij de juiste boeken te zetten
Theo Witte
6 competentieprofielen
Baseert zich op het “kunnen” van de leerling
Hij omschrijft per vaardigheidsniveau het leesprofiel van de leerling en geeft vb
Zeer beperkte literaire competentie : belevend lezen : niveau 1
Profiel
Zeer beperkte literaire competentie
Weinig ervaring met lezen fictie
Moeite met lezen
Moeilijk om over hun leeservaringen en smaak te communiceren
Afwijzend tegenover literatuur -> inhoud te ver van hun bed
Er moet spanning en drama zijn
Literatuur
Boeken zijn eenvoudig geschreven in alledaagse taal
Het verrotte leven van Floortje Bloem (Yvonne Keuls)
Spijt (Carry Slee)
Koning van Katoren (Jan Terlouw)
Opdrachten
Ze kunnen hun voorkeur onder woorden brengen
Beperkte literaire competentie: herkennend lezen: niveau 2
Profiel
Wel ervaring met lezen van fictie, nauwelijks met literaire romans voor volwassenen
Kunnen verslag uitbrengen over hun persoonlijke leeservaring en hun smaak
Ze zijn bereid om zich in te zetten voor literatuur, maar niet groot
Leeshouding: interesse in herkenbare situaties, gebeurtenissen en emoties
Literatuur moet realistisch zijn
Literatuur
Alledaagse taal
Eenvoudige structuur
Sluiten aan bij belevingswereld
Verhaal: dramatisch, af en toe onderbroken door gedachten en beschrijvingen
Meestal gesloten einde
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller 1234abc. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.77. You're not tied to anything after your purchase.