KASK
Kleur en Licht
1ste bachelor interieur vormgeving
Laura-Line Demaeght
[Datum]
,GESCHIEDENIS
Tot 18de eeuw enkel daglicht en vlam als kunstmatige lichtbron
Na 18de eeuw gas- en elektrische lichtbronnen
KWANTITATIEVE LICHTPLANNING
Intensief onder zoek naar de relatie tussen verlichtingssterkte en productiviteit op de werkvloer
Ontstaan van omvangrijke regelgeving:
- Minimale verlichtingssterkten
- Kwaliteiten van kleurweergave
- Anti-verblinding
- Hoeveel licht is er nodig om de activiteit uit te voeren?
De ethische waarneming hoorde hier niet bij.
KWALITATIEVE LICHTPLANNING
Ontstaan na WOII in de VS door uitbreiding van de fysiologie van het zie-apparaat.
- Wisselspel tussen waarnemen, object en licht
- Aangenaam belichten van objecten
- Bepaalt veiligheid, welzijn en comfort, ethisch
OP WAARNEMING GERICHTE LICHTPLANNING
Ontstaan in de jaren 60
- Gevoel dat ontstaat bij het ervaren van bepaalde belichting
- Psychologie tussen mens en licht
RICHARD KELLY (1910-1977)
- Pionier in kwalitatieve lichtplanning
- Voegde waarnemingspsychologie en toneelverlichting samen tot 1 concept
- Vraag: lichtkwantiteit? Naar afzonderlijke kwaliteiten van licht
Jaren 50: drie basisfuncties
- Licht om te zien (ambient luminescence)
Algemene verlichting in de ruimte
Alles is zichtbaar
Zorgde voor oriëntatie en actie
- Licht om naar iets te kijken (focal glow)
Het licht heeft een doel, brengt informatie, schept hiërarchie, orde
- Licht om te bekijken (play of brilliants)
Licht verwijst niet naar informatie maar bevat informatie. Is decoratie, staat op zichzelf.
1
,ZIEN EN WAARNEMEN
LICHT
Zichtbaar licht = deel van het elektromagnetisch spectrum dat lichtindruk opwekt in het menselijke
oog.
Zichtbare kleurspectrum dat zichtbaar is voor het
menselijke oog ligt tussen 380nm (violet) en 760nm
(rood)
Licht is een vorm van energie die zicht voortplant met
een bepaalde energie
DE MONOCHROMATISCHE KLEUREN (= PUTE SPECTRUM)
Alle kleuren die zichtbaar zijn in een enkele golflente van licht
Kleurenspectrum = totaal lichtkleuren binnen een elektromagnetisch spectrum
Menselijk gezichtsvermogen kan meerdere spectrale kleuren niet onderscheiden = komen samen in 1
kleurindruk
Mengkleuren = kleuren buiten de spectrale kleuren
Lichtbron met spectrale kleuren = ervaren als wit. Hoeveelheid kleur bepaald koud of warm licht.
FYSOLOGIE VAN HET OOG
SFERISCHE ABBERATIE
Afgebeelde objecten worden door de kromming van het netvlies vertekend
CHROMATISCHE ABBERATIE
Onscherpe afbeeldingen door de verschillende breking van de spectralekleuren
2
,WAARNEMEN
RECEPTOREN
staafjes kegeltjes
- Hoge lichtgevoeligheid - dingen met een hogere
- Grote capaciteit voor het lichtsterkte zien
waarnemen van beweging over - onder daglicht of elektrisch licht
het gehele gebied van de visie - weinig licht gevoelig
- Kunnen geen kleur waarnemen: - geconcentreerd In het centrale
de contouren zijn niet scherp gebied rond het netvlies
- geactiveerd bij - kleuren zien en scherpe
verlichtingssterkte niveau contouren van voorwerpen
minder dan 1 lux - We zien Alleen het belangrijkste
- Nachtvisie gebied van de waarneming In het
- Kleuren zijn niet te centrale gebied
onderscheiden - het perifere gezichtsveld:
wanneer interessante
fenomenen ervaren worden
DAG EN NACHT
Licht kan zich in verschillende verlichtings-verhoudingen stellen.
LUMINANTIE(LICHTSTERKTE)
aanpassing van licht-sterkte gebeurt door het netvlies (kegeltjes + staafjes)
- Met kegeltjes overdag kijken = fotopische visie
- Staagjes voor nachtzicht = scotopische visie
- beide receptorsystemen in werking bij overgang van donker naar licht= mesopische visie
adaptievermogen = vermogen om zich aan te passen aan grote verschillende helderheid/luminantie
ADAPTIETIJD
- ondanks groot adaptievermogen beperking tot contrastwaarneming
- oog kan niet alle illuminaties waarnemen op hetzelfde moment
- objecten met hoge helderheid tegenover een bepaald licht kunnen verblinding
veroorzaken
- objecten met lage helderheid lijken donker te worden
- adaptie naar licht = snel
- adaptie naar donker = traag
- effect op lichtplanning voorkom verblinding!
OOGGEVOELIGHEID
- is de gemiddelde gevoeligheid van het oog voor verschillende golflengtes
- Bepaald door kegeltjes vertegenwoordigt in fovea
- Elk kegeltje heeft eigen kleurpigment dus eigen eigen gevoeligheidsmaximum
- Blauwgroen
- Kenmerken binnenvallend licht: invalsrichting, kleur.
- Hersenen registreren/controleren/vergelijken informatie feitelijke waarneming
3
, ACCOMODATIEVERMOGEN
- Scherpstellen van het beeld op het netvlies
- Met vervorming van de ooglens
- Ooglens platter of boller om afstand van ooglens tot het waar te nemen object aan te passen.
PSYCHOLOGIE VAN HET KIJKEN
CONTOUR
Waarneming van de vorm bij een ontbrekende contour kan alleen op basis van schaduwvorming.
TOTALE VORM
Totale vorm ob basis van details zichtbaar is
KLEUR
de kleuren passen zich aan, aan de omliggende kleuren
STABILITEIT
Hoe objecten ondaks verschillende verlichting een gelijk effect hebben. Terwijl er afstand is
LICHTSTERKTE
Lichtgrijs met witte omranding lijkt donkergrijs, en ook omgekeerd
Komt door de directe verwerking van de waargenomen stimulus, de waard-genomen helderheid ontstaat uit de
verhouding van de helderheid van het grijze veld en de helderheid van de directe omgeving.
LUMINANTIEVERLOOP
Constante luminantie verloop van de wand = verlichtingseigenschap gezien
De scherpomlijnde beeldvlakken als materiaaleigenschap geïnterpreteerd
4
Kleur en Licht
1ste bachelor interieur vormgeving
Laura-Line Demaeght
[Datum]
,GESCHIEDENIS
Tot 18de eeuw enkel daglicht en vlam als kunstmatige lichtbron
Na 18de eeuw gas- en elektrische lichtbronnen
KWANTITATIEVE LICHTPLANNING
Intensief onder zoek naar de relatie tussen verlichtingssterkte en productiviteit op de werkvloer
Ontstaan van omvangrijke regelgeving:
- Minimale verlichtingssterkten
- Kwaliteiten van kleurweergave
- Anti-verblinding
- Hoeveel licht is er nodig om de activiteit uit te voeren?
De ethische waarneming hoorde hier niet bij.
KWALITATIEVE LICHTPLANNING
Ontstaan na WOII in de VS door uitbreiding van de fysiologie van het zie-apparaat.
- Wisselspel tussen waarnemen, object en licht
- Aangenaam belichten van objecten
- Bepaalt veiligheid, welzijn en comfort, ethisch
OP WAARNEMING GERICHTE LICHTPLANNING
Ontstaan in de jaren 60
- Gevoel dat ontstaat bij het ervaren van bepaalde belichting
- Psychologie tussen mens en licht
RICHARD KELLY (1910-1977)
- Pionier in kwalitatieve lichtplanning
- Voegde waarnemingspsychologie en toneelverlichting samen tot 1 concept
- Vraag: lichtkwantiteit? Naar afzonderlijke kwaliteiten van licht
Jaren 50: drie basisfuncties
- Licht om te zien (ambient luminescence)
Algemene verlichting in de ruimte
Alles is zichtbaar
Zorgde voor oriëntatie en actie
- Licht om naar iets te kijken (focal glow)
Het licht heeft een doel, brengt informatie, schept hiërarchie, orde
- Licht om te bekijken (play of brilliants)
Licht verwijst niet naar informatie maar bevat informatie. Is decoratie, staat op zichzelf.
1
,ZIEN EN WAARNEMEN
LICHT
Zichtbaar licht = deel van het elektromagnetisch spectrum dat lichtindruk opwekt in het menselijke
oog.
Zichtbare kleurspectrum dat zichtbaar is voor het
menselijke oog ligt tussen 380nm (violet) en 760nm
(rood)
Licht is een vorm van energie die zicht voortplant met
een bepaalde energie
DE MONOCHROMATISCHE KLEUREN (= PUTE SPECTRUM)
Alle kleuren die zichtbaar zijn in een enkele golflente van licht
Kleurenspectrum = totaal lichtkleuren binnen een elektromagnetisch spectrum
Menselijk gezichtsvermogen kan meerdere spectrale kleuren niet onderscheiden = komen samen in 1
kleurindruk
Mengkleuren = kleuren buiten de spectrale kleuren
Lichtbron met spectrale kleuren = ervaren als wit. Hoeveelheid kleur bepaald koud of warm licht.
FYSOLOGIE VAN HET OOG
SFERISCHE ABBERATIE
Afgebeelde objecten worden door de kromming van het netvlies vertekend
CHROMATISCHE ABBERATIE
Onscherpe afbeeldingen door de verschillende breking van de spectralekleuren
2
,WAARNEMEN
RECEPTOREN
staafjes kegeltjes
- Hoge lichtgevoeligheid - dingen met een hogere
- Grote capaciteit voor het lichtsterkte zien
waarnemen van beweging over - onder daglicht of elektrisch licht
het gehele gebied van de visie - weinig licht gevoelig
- Kunnen geen kleur waarnemen: - geconcentreerd In het centrale
de contouren zijn niet scherp gebied rond het netvlies
- geactiveerd bij - kleuren zien en scherpe
verlichtingssterkte niveau contouren van voorwerpen
minder dan 1 lux - We zien Alleen het belangrijkste
- Nachtvisie gebied van de waarneming In het
- Kleuren zijn niet te centrale gebied
onderscheiden - het perifere gezichtsveld:
wanneer interessante
fenomenen ervaren worden
DAG EN NACHT
Licht kan zich in verschillende verlichtings-verhoudingen stellen.
LUMINANTIE(LICHTSTERKTE)
aanpassing van licht-sterkte gebeurt door het netvlies (kegeltjes + staafjes)
- Met kegeltjes overdag kijken = fotopische visie
- Staagjes voor nachtzicht = scotopische visie
- beide receptorsystemen in werking bij overgang van donker naar licht= mesopische visie
adaptievermogen = vermogen om zich aan te passen aan grote verschillende helderheid/luminantie
ADAPTIETIJD
- ondanks groot adaptievermogen beperking tot contrastwaarneming
- oog kan niet alle illuminaties waarnemen op hetzelfde moment
- objecten met hoge helderheid tegenover een bepaald licht kunnen verblinding
veroorzaken
- objecten met lage helderheid lijken donker te worden
- adaptie naar licht = snel
- adaptie naar donker = traag
- effect op lichtplanning voorkom verblinding!
OOGGEVOELIGHEID
- is de gemiddelde gevoeligheid van het oog voor verschillende golflengtes
- Bepaald door kegeltjes vertegenwoordigt in fovea
- Elk kegeltje heeft eigen kleurpigment dus eigen eigen gevoeligheidsmaximum
- Blauwgroen
- Kenmerken binnenvallend licht: invalsrichting, kleur.
- Hersenen registreren/controleren/vergelijken informatie feitelijke waarneming
3
, ACCOMODATIEVERMOGEN
- Scherpstellen van het beeld op het netvlies
- Met vervorming van de ooglens
- Ooglens platter of boller om afstand van ooglens tot het waar te nemen object aan te passen.
PSYCHOLOGIE VAN HET KIJKEN
CONTOUR
Waarneming van de vorm bij een ontbrekende contour kan alleen op basis van schaduwvorming.
TOTALE VORM
Totale vorm ob basis van details zichtbaar is
KLEUR
de kleuren passen zich aan, aan de omliggende kleuren
STABILITEIT
Hoe objecten ondaks verschillende verlichting een gelijk effect hebben. Terwijl er afstand is
LICHTSTERKTE
Lichtgrijs met witte omranding lijkt donkergrijs, en ook omgekeerd
Komt door de directe verwerking van de waargenomen stimulus, de waard-genomen helderheid ontstaat uit de
verhouding van de helderheid van het grijze veld en de helderheid van de directe omgeving.
LUMINANTIEVERLOOP
Constante luminantie verloop van de wand = verlichtingseigenschap gezien
De scherpomlijnde beeldvlakken als materiaaleigenschap geïnterpreteerd
4
