De peutertijd
Peutertijd = 12 à 15 maanden tot ongeveer 3 jaar (voor het eerst naar kleuterschool)
Vroeger: peuters meestal thuis of in familiekring
Tegenwoordig: na zwangerschapsverlof naar kinderopvang
Gekenmerkt door grote exploratiedrang -> verkennen hun wereld spelenderwijs
Leren veel nieuwe mensen kennen (juf, leeftijdsgenootjes,…)
Komen in nieuwe omgeving met andere regels en gewoontes dan thuis
Dag verloopt in geordende structuur (die vele veranderingen sluiten niet aan bij de
behoeften van de peuter)
Bij de instap is specifieke aandacht voor de kleinste peuters heel belangrijk
Het welbevinden is essentieel
Begin peuterperiode wordt gekenmerkt door 3 belangrijke ontwikkelingen:
1. Kind begint alles te eten -> minder direct lichamelijk contact tussen de verzorger en
de peuter (1 van de stappen op weg naar autonomer leven)
2. Kind begint te lopen -> ervaringsmogelijkheden worden sterk uitgebreid
(exploratiemogelijkheden worden onbeperkt tenzij verzorgers die mogelijkheid niet
gunnen)
3. Kind begint te spreken -> efficiëntere communicatie tussen kind en volwassene &
tussen kinderen onderling
Deze 3 factoren geven aan de peuterleeftijd (& aan kleuterleeftijd) een karakter van
exploratie, verkenning en ontdekking
Lichamelijke ontwikkeling
Groei in lengte en gewicht vertraagt
-> baby groeit sneller dan peuter
Ook bij peuters groeien niet alle lichaamsdelen in dezelfde proportie (asynchrone groei)
-> hoofd groeit trager en benen worden langer
=> steeds meer de verhoudingen van een volwassen lichaam
1 jaar : gemiddeld 72cm & geboortegewicht verdrievoudigd
2 jaar : gemiddeld 11,5cm & viervoudige van geboortegewicht ( 13kg)
Daarna neemt groeisnelheid neemt af: ieder jaar komt er 5cm en 3kg bij
4 jaar: deze stijging wordt elk jaar iets kleiner om in adolescentie weer over te gaan in
groeispurt
Fontanellen zijn rond 1,5 à 2 jaar helemaal dicht.
1
, 1,5 à 2 jaar -> meeste tanden komen erdoor
einde peuterperiode -> volledig melkgebit
Gemiddeld op 1jaar 4 à 5 melktanden & op 3jaar compleet melkgebit (12 tanden + 8 kiezen)
Hersenen groeien het snelst
-> hersenen van 2-jarige zijn 25% lichter dan die van volwassene
-> de 2 hersenhelften worden steeds gedifferentieerder en gespecialiseerder
-> Lateralisatieproces : bepaalde functies vinden eerder hun plek in de ene hersenhelft dan
in de andere
Linkerhersenhelft is verantwoordelijk voor praten, lezen, denken en redeneren
Rechterhersenhelft ontwikkelt zijn eigen sterke kanten vooral op non-verbaal gebied
(ruimtelijk inzicht, patronen, muziek, emotionele uitingen, …)
Beide hersenhelften verwerken informatie op een andere manier
Ondanks de specialisatie van de hersenhelften, werken ze in de meeste opzichten samen
Verband tussen hersengroei en cognitieve ontwikkeling
Er zijn perioden waarin hersenen een groeispurt maken in kindertijd
-> perioden zijn gekoppeld aan vorderingen op cognitief gebied
Bv. 18-24maanden -> taalvaardigheid van kind neemt snel toe
Ander onderzoek: toename van hoeveelheid myeline houdt verband met groeiende
cognitieve vaardigheden van kleuters (aandacht en concentratie)
Myeline vormt beschermlaag rond de neuronen
= grijze, vettige stof die om bepaalde uitlopers van zenuwcellen en schede vormt, waardoor
de snelheid van boodschappen door de zenuwen verhoogd wordt
Myelinisatie : bij de geboorte nog onvolledig, maakt in eerste levensmaanden een snelle
vooruitgang
Toch zijn er hersengedeelten waar het myelinisatieproces pas vrij laat voltooid.
Zolang de myelinisatie niet volledig voltooid -> bestaat verhoogd kans op toevallige overslag
van zenuwimpuls van de ene zenuw naar de naastliggend
Bv. zenuwvezels die ene hersengebied met het andere verbinden & die zorgen voor de fijne
motoriek, krijgen pas volledige myelinelaag op 4jaar -> verklaart onhandig bewegen van
peuters
Lichamelijke ontwikkeling : product van de interactie van erfelijkheid en milieu
-> gemiddelde lichaamslengte in Westerse landen vandaag groter dan bij eeuwwisseling (19-
20). Kinderen met hetzelfde genotype zullen in ontwikkelingsland kleiner blijven door
hongersnood, besmet drinkwater, … en groot in geïndustrialiseerd land
Peuters slapen meestal hele nacht door, bij sommigen is slapen een echt probleem
-> 20-30% heeft bijna uur nodig om in slaap te vallen
-> sommigen worden ’s nachts wakker
-> 10-50% heeft nachtmerries (meer jongens dan meisjes) (levendige enge dromen die
meestal tegen de ochtend verschijnen)
2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller charlie1350. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.88. You're not tied to anything after your purchase.