Deze samenvatting bevat de inhoud van de slide en lesnotities.
Ook bevat het de eerste 5 hoofdstukken van de cursus (inleidende bedenkingen over criminologie en etiologie, de vroege etiologische benaderingen in een notendop, over de zin van het zoeken naar oorzaken, in de ban van de. buurt? sociaa...
ETIOLOGISCHE CRIMINOLOGIE
75% meerkeuze (hoge cesuur) en 25% begrippen uitleggen
Inleidende bedenkingen over criminologie en etiologie
Etiologie is een samentrekking van logos (kennis) en akia (oorzaak of schuld) = oorzaak leer
Etiologie = activiteiten gericht op het vinden van oorzakelijke verbanden
Stenen tafel verwijst naar stenen tafels uit de bijbelse geschiedenis waarbij lange tijd de idee
heerste dat de moraal van god gezonden is
⇒
Wat is normaal? vraagstuk waar etiologische criminologie zich mee zal bezighouden
Waar houdt de etiologische criminologie zich mee bezig?
Centraal: oorzaken van criminaliteit
Criminologie als wetenschap
● doorheen de geschiedenis “criminologie” anders gaan definiëren
● grote verschuiving hoe wetenschappers dachten over criminologie doorheen de jaren
● 20ste eeuw naar nu ⇒ verschuiving van sociologische naar genuanceerde
benadering die interdisciplinair is
Sutherland (vader leertheorie), Cressy en Luckenbill: historisch belangrijke definitie (3 componenten)
● sociologische studie van het wetgevende proces
● sociologie van de criminaliteit (breken van strafwetten, sociale psychologie van regelovertreder)
● sociologie van de straf en strafsystemen
● ⇒ Sutherland schrijft er iedere keer bij “sociologisch” en daarmee is het verouderd
(20ste eeuw is in hoofdzaak doordrongen en beïnvloed geweest door de sociologie)
Etiologie hield vroeger ⅓ van de criminologie
De plaats van de etiologie is afgenomen binnen criminologie ⇒
nu zijn er 8 componenten
van criminologie die de Europese Vereniging voor de Criminologie hanteert
1. explanation: deel criminologie dat zich bezighoudt met verklaren regelovertreding
2. prevention
3. control
4. treatment of crime and delinquency, offenders and victims
5. including the measurement: studie van meten van criminaliteit in breedste betekenis
6. detection of crime: opheldering van criminaliteit
7. legislation: strafwetgeving en diens etiologie
8. practice of criminal law, and law enforcement, judicial, and correctional systems
Criminologie = wetenschap die zich bezig houdt met bestudering van misdrijf, dader,
slachtoffer en maatschappelijke reacties daarop
⇒
Misdrijven = handelingen die door strafrecht strafbaar zijn gesteld strafrechtelijke definitie
Criminaliteit definiëren: een heet hangijzer
Juristen en historici: tot stand komen en afschaffen van (straf)rechtelijke regels
● in juridische definities gaat het om de juridische omschrijving van een regel, waaraan
men zich dient te houden
● die overtreding wordt gekoppeld aan een sanctie
● regelgeving verandert doorheen de tijd
Biologen, biologische gedragsgenetici en neurowetenschappers: bestuderen de erfelijke
(genetische), moleculaire, hormonale achtergronden van (individuele) regelovertreders alsook de
rol van neurotransittoren en hersenstoornissen bij regelovertreders
1
,Psychologen: bestuderen de psychologische kenmerken van regelovertreders
● ontwikkelingspsychologen spreken vaak over antisociaal gedrag ⇒
term is ruimer
dan de enge strafrechtelijke definitie
Sociologen en culturele antropologen: structurele condities in samenlevingen van
⇒
criminaliteit, het sociale klimaat en niveaus van criminaliteit in samenlevingen tegelijkertijd
bestuderen sociologen en antropologen maatschappelijke reactie op misdaad
Strafrechtjuristen: toepassing van (straf)rechtsregels (Code pénal)
Penologen: de uitvoering van straffen (ten opzicht van degene die de strafwet heeft overtreden)
Evolutionaire biologen, -psychologen, -criminologen: wijzen op adaptieve kenmerken van
conformiteit en stellen zich vragen over hoe niet-adaptieve kenmerken in stand gehouden
worden (bijproducten en maladaptaties)
● zien criminaliteit als
○ gevolg van het falen van altruïsme en coöperatie
○ gevolg van geëvolueerde modules
○ gevolg van maladaptieve kenmerken
New sciences of morality
● evolutionaire basis van de menselijke moraal en zelfregulatie, de morele psychologie
en de ontwikkelingspsychologie bestuderen
● jong uitdagend en zeer interdisciplinair vakgebied in opmars
Criminologie = object-wetenschap
● voordeel: via verschillende wetenschappelijke brillen naar het fenomeen van de
regelovertreding kijken
● nadeel: vele definities van regelovertreding werden gebruikt en dat heeft wel eens
voor spanningen gezorgd tussen aanhangers van diverse scholen
Over definities is al veel inkt gevloeid
Vele definities werden gegeven, steeds tussen uitersten
● normaal versus abnormaal
● consensus visie versus conflict visie
John Hagan: belangrijk criminoloog die deze piramide heeft uitgevonden
Definitie probleem wordt voorgesteld in deze pyramide
Aan de ene kant staat evaluatie van de schade -
gedragingen die we als crimineel, misdadig omschrijven
⇒ daar hangt een kostenplaatje aan, dat is schadelijk
Tegenover sommige delicten zal de samenleving hard
optreden en tegen andere vrij mild
Hoe hoger men komt in de piramide, hoe schadelijker de
gedragingen zijn en hoe strenger de samenleving reageert
Je moet met de 3 componenten rekening houden
Definities veranderen maar over sommige delicttypes zijn
samenlevingen het eens over hoe streng ze optreden
Criminaliteit onderverdelen naarmate ze sociaal schadelijk zijn (van onschadelijk naar zeer schadelijk)
Ook de mate van consensus tot conflict
2
,Onderscheid maken tussen crimineel gedrag en antisociaal gedrag
● crimineel gedrag
○ datgene dat crimineel is op een bepaald moment (kan slachtofferloze criminaliteit zijn)
○ is niet altijd offensief voor iedereen
○ is steeds een inbreuk op een strafwet
○ kan adaptief en normaal zijn volgens evolutiepsychologen
● antisociaal gedrag
○ gaat ervan uit dat het niet altijd crimineel moet zijn
○ het druist in tegen regels van samenwerking en coöperatie
○ wordt door de meeste individuen als offensief gezien
○ omvat geen slachtofferloze delicten
○ is vaak maar niet altijd strafbaar onder de strafwet
○ is niet normaal en wordt als niet-adaptief gezien vanuit evolutiepsychologie
● ⇒er bestaat wel een overlap, kan het allebei zijn
Etiologie
● houdt vaak vast aan wetenschappelijk realisme (als filosofische stroming) ⇒
vorm die
ervan uitgaat dat samenleving tot op zekere hoogte kan bestudeerd worden en dat
oorzaken kunnen gekend worden
● geïnteresseerd in oorzaken van handelingen die vorm van regelovertreding inhouden
● hedendaagse etiologie hanteert vaak (straf)rechtelijke definities, hedendaags
prototype: definitie van Per-Olof H. Wikström
○ volgens Wikstrom bestaat misdrijf of strafbare handeling uit 4 componenten
■ handeling
■ die overtreding inhoudt
■ wettelijke basis
■ officiële maatschappelijke reactie volgt
Criminaliteit = bijzondere vorm van morele regelovertreding (“moral rule breaking”)
Als we criminaliteit bestuderen zo neutraal mogelijk en puur wetenschappelijk doen
Opgelet met moralistische fout en naturalistische fout
● naturalistische fout = uit het feit dat iets bestaat, besluit dat iets goed is
● moralistische fout = vertrek van hoe de wereld er zou moeten uitzien om dan
datgene wat in natuur voorkomt en niet past in iemands moreel kader te verwerpen
Kritieken op een te enge strafrechtelijke definitie
● wat is de essentie van de handeling?
● geografische en temporele verschillen heksenvervolging in de Middeleeuwen
● schadelijk gedrag wordt niet altijd bestraft
● strafrechtelijke definitie weerspiegelt niet de opvatting van alle burgers
● wat met slachtofferloze criminaliteit?
● ⇒ is dat nu zo problematisch voor de etiologie? ⇒ nee, de kritiek is overroepen,
hoewel juist vanuit historisch oogpunt ⇒ het is niet problematisch zolang men weet
wat men wil verklaren
● minderjarigen zijn niet strafrechtelijk aansprakelijk ⇒ knelt het schoentje van een
strafrechtelijke definitie
3
, ⇒
Toont aan hoe verschillend criminaliteit is welke verschillende uitingsvormen er bestaan
Criminaliteit gepleegd door mensen zonder veel macht vs. personen met veel macht
Zichtbare criminaliteit is fysiek
Is het mogelijk om op basis van etiologie al deze verschillende vormen van criminaliteit te
⇒
verklaren? aanhangers van algemene theorieën vs. van specifieke theorieën
Om aan te duiden hoe divers het fenomeen is
Het is complex om oorzaken te zoeken
Typologie van soorten criminaliteit
● core crimes = het traditionele werkdomein van de etiologische criminologie
● unrecognized blameworthy harms = sociaal schadelijk gedrag dat op grote schaal
als minder schadelijk worden aanzien, maar toch aanzienlijke gevolgen heeft
● public-only recognized harms = wat de publieke opinie als crimineel ziet
● state-only recognized harms = wat enkel door de staat als regelovertredend wordt
gezien indruisen tegen de regels in een dictatuur
● constructed crimes = zuivere sociale constructies
● constructed deviance = geconstrueerde regelovertreding waartegen wel een sanctie
staat, maar geen strafrechtelijke sancties
● repressive state crimes = repressieve misdrijven gepleegd door staten massamoord,
genocide
Binnen de criminologen zijn er 2 grote kampen
● zij die het ontstaan van de strafwetten vanuit een consensus perspectief bestuderen
○ Durkheim: onderscheid tussen misdrijven die indruisen tegen basisbewustzijn
(vrije universeel en stabiel) vs. hoger bewustzijn (minder universeel en stabiel)
○ gaat erover waar de meeste mensen het over eens zijn
○ meeste criminologen vertrekken van dit perspectief
● zij die het ontstaan van de strafwetten vanuit een conflictperspectief bestuderen
○ gaat ervan uit dat er enkel conflicten bestaan in criminaliteit en dat die enkel
en alleen weerspiegeling is van diegenen die het voor het zeggen hebben
○ je kan niet zeggen dat elke vorm van criminaliteit een gevolg is van conflict
○ criminaliteit is enkel dat wat machtige mensen bepalen
● zowel consensus als conflict ligt aan de basis van criminalisering ⇒
verzoeningspoging van R. Agnew (hedendaagse criminoloog)
○ Blameworthy harms, condemned by the public, sanctioned by the state
■ er is een staatsactor die sanctioneerd, het
gaat hem om sociale schadelijkheid en het
brede publiek, brede consensus over de mate
van schadelijkheid
■ harms = inbreuken tegen de mensenrechten
○ criminaliteitsprisma (John Hagan) toont aan dat verschil-
lende vormen regelovertredend gedrag bestaan die
onder categorie blameworthy harms vallen
Verschillende criminaliteitsvormen
● mala in se
○ zaken die zulke ernstige gevolgen hebben voor in stand houden en integratie
van de samenleving dat de consensus zo hoog is
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller EllaPeeters. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $10.84. You're not tied to anything after your purchase.
