Summary
Samenvatting Inleiding in het Nederlandse recht, ISBN: 9789082849554 Juridische Gereedschapskist
- Course
- Institution
- Book
Samenvatting voor het vak De Juridische Gereedschapskist
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Followyasminheupers
Content preview
Hoofdstuk 11.1 Inleiding
In de samenleving heeft het recht de taak om – zo mogelijk – conflicten te voorkomen en bestaande
conflicten op te lossen. Het recht probeert de vrede in de samenleving te bewaren door de belangen van
de gemeenschap en de belangen van de individuele leden van de samenleving te beschermen. De overheid
speelt hierbij een belangrijke rol.
Rechtsregels hebben als doel om menselijke gedragingen te ordenen en daarmee ook te uniformeren
(gelijktrekken), doordat ze voor iedereen gelijkelijk van kracht zijn. Ze beogen een maatschappelijke
ordening van menselijk gedrag door het vaststellen van voorschriften en verplichtingen, vaak een gebod of
verbod. Bij veel rechtsregels gaat het erom te bevorderen dat het tussen mensen eerlijk aan toegaat.
Tegelijk speelt bij rechtsregels de doelmatigheid vaak een rol.
Het recht bestaat grotendeels uit een verzameling van regels die betrekking hebben op het handelen van
mensen als leden van de samenleving, en op de organisatie van die samenleving.
Naast het ordenen van menselijk gedrag, heeft het recht nog een tweede belangrijke functie: de regels
moeten worden gehandhaafd. Dit betekent dat er toezicht wordt uitgeoefend op het niet naleven van de
regels en dat conflicten daarover aan de rechter kunnen worden voorgelegd. Het recht kent daarom veel
regels die betrekking hebben op het beslechten van deze conflicten.
,1.2 De rechtsbronnen
Onder de term ‘recht’ verstaan we het geheel van geldende rechtsregels. Dit noem je positief recht /
objectief recht. In Nederland bestaat het positieve recht uit alle rechtsregels die hier op dit moment
gelden. Het is belangrijk om deze rechtsregels te onderscheiden van de voorschriften die uit de moraal of
de godsdienst voortkomen.
Deze voorschriften hebben wel invloed op ons recht, maar in het Nederlandse rechtssysteem zijn ze
(vrijwel) nooit rechtstreeks vastgelegd in rechtsregels en daarmee behoren ze niet tot het positieve recht.
Ook rechtsregels die nog niet zijn ingevoerd en rechtsregels die zijn afgeschaft behoren niet tot het
positieve recht.
Naast het positieve recht kennen we het natuurrecht. Dat is het recht dat voor iedereen geldt, ongeacht
plaats en tijd, omdat het door de ‘natuur’ is gegeven. Hierbij gaat het om universele waarden en normen
die zijn voortgekomen uit de natuur.
De rechtsregels van het objectieve recht ordenen de verhoudingen tussen personen door aan hen
bevoegdheden en verplichtingen toe te kennen. Deze regels vormen geen doel op zichzelf, maar dienen
ertoe om in de werkelijkheid steeds te worden toegepast zodra het in de regel geschreven geval zich
voordoet. Onder subjectief recht verstaan we de bevoegdheid die iemand in een concreet geval aan een
regel van objectief recht ontleent.
Het woord ‘recht’ heeft twee betekenissen: algemene regels en individuele bevoegdheid.
Rechtsbronnen zijn de bronnen waaruit het geldend recht voortkomt. Bij rechtsbronnen gaat het om de
vorm waarin rechtsregels zich voordoen, en niet om de inhoud van de regel. De wet is één van de
rechtsbronnen. Ons positieve recht staat in de wet. Onder wet wordt verstaan elke algemeen geldende
geschreven rechtsregel die afkomstig is van een tot wetgeving bevoegd overheidsorgaan. Niet al het
geldende recht staat in de wet.
Rechtsbronnen in het Nederlandse recht:
1. De wet
2. De jurisprudentie (de rechtspraak)
3. De gewoonte
4. Verdragen / besluiten van volkenrechtelijke organisaties.
Ook de rechter vormt rechtsregels, omdat ze nogal eens worden geconfronteerd met wetten waarin
minder duidelijke regels staan. Deze onduidelijke regel legt de rechter uit door het maken van een nadere
regel of door het zelfstandig formuleren van een nieuwe regel. Als andere rechters deze regel ook gaan
toepassen, is er sprake van jurisprudentie (rechtersrecht). Rechtersrecht heeft dezelfde rechtskracht als
het wettelijk recht.
Naast wet en jurisprudentie is de gewoonte een zelfstandige bron van het positieve recht. In veel sectoren
van het bedrijfsleven heersen tal van gewoonten die niet in de wet zijn vastgelegd, maar die wel als
bindende rechtsregels worden gezien. De rechter kan de geldigheid van zo’n rechtsregel uit het
gewoonterecht beoordelen.
Verdragen en wetgevende besluiten van volkenrechtelijke organisaties waartoe Nederland behoort zijn
van toenemend belang voor ons positieve recht. Zij hebben in ons recht dezelfde werking als gewone
wetten en behoren daarom ook tot het positieve recht.
,1.3 Nationaal en internationaal recht
Ieder land bepaalt binnen zijn grondgebied de omvang en inhoud van zijn nationale rechtsstelsel. Het staat
ieder land dus vrij om in zijn wetgeving te regelen wat het nodig acht, en te bepalen welke bevoegdheden
aan het bestuur en de rechterlijke macht toekomen. Dit heet soevereiniteit.
Soevereiniteit geldt zowel naar buiten als naar binnen. Soevereine staten oefenen hun overheidsmacht in
volledige onafhankelijkheid uit, zonder inmenging van andere staten.
De overheid in elk land heeft de bevoegdheid tot wetgeving, bestuur en rechtspraak. Het uitoefenen van
die bevoegdheid leidt tot recht van nationale oorsprong (nationaal recht). Dit nationale recht heeft alleen
binnen een nationale staat rechtskracht.
Naast het nationale recht geldt er binnen staten ook recht van internationale oorsprong (internationaal
recht). Dit noemen we kortheidshalve internationaal recht.
, 1.4 Materieel en formeel recht
Ons positieve recht bestaat enerzijds uit regels die aan personen rechten verlenen en / of plichten
opleggen, en anderzijds uit regels die aangeven hoe geschillen over de juiste toepassing van deze regels in
concrete gevallen moeten worden beslecht in een juridisch proces.
Regels die betrekking hebben op de rechten en plichten van personen in hun onderling verkeer, worden
regels van materieel recht genoemd. Zij zijn op de inhoud gericht. Regels over de wijze van procederen bij
de rechter worden regels van formeel recht genoemd. Formeel recht wordt ook procesrecht genoemd.
Beide groepen regels worden vaak kortweg aangeduid met materieel recht en formeel recht.
Ieder mens heeft elke dag met regels van materieel recht te maken, procesrecht komt pas in beeld als er
moeilijkheden ontstaan.
Handhaving van het recht kennen we op de terreinen van het strafrecht, het bestuursrecht en het
burgerlijk recht. Het procesrecht op elk van deze drie gebieden heeft een eigen structuur, eigen rechters
en eigen regels van procesrecht.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller yasminheupers. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.23. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
48298 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 15 years now