Summary
Samenvatting de Samenleving H1 t/m H8 en H14 en H15; toets behaald met een 8,2!
- Course
- Institution
Samenvatting de Samenleving H1 t/m H8 en H14 en H15; toets behaald met een 8,2!
[Show more]
Seller
Follow
Slimvissen
Reviews received
Content preview
De samenlevingWat is sociologie?
Het sociologisch perspectief
Sociologie is het systematisch onderzoek van de menselijke samenleving.
De kern bestaat uit een geheel eigen gezichtspunt dat we de sociologische visie of het sociologisch perspectief
noemen.
Hoe we het algemene in het bijzondere kunnen zien
Peter Berger omschreef het sociologisch perspectief als het algemene in het bijzondere zien; de sociologie
helpt ons om in het gedrag van bepaalde mensen patronen te ontdekken.
Elk individu is uniek, maar de wijze waarop de samenleving inhoudelijk het leven van mensen die tot
uiteenlopende categorieën behoren, beïnvloedt, kan zeer sterk verschillen.
Hoe we het ongewone in het bekende kunnen zien
Veel mensen hebben de ervaring dat de sociologische visie ertoe leidt dat we in het bekende het ongewone
gaan zien. Het sociologisch perspectief brengt met zich mee dat we het bekende idee dat we zelf bepalen hoe
ons leven eruitziet, moeten loslaten voor de in eerste instantie vreemde gedachte dat de samenleving onze
beslissingen en al onze ervaringen beïnvloed.
Hoe de samenleving ons beïnvloed is niet altijd gelijk duidelijk. Kijk bijv. naar het besluit om kinderen te krijgen.
Hoeveel kinderen een vrouw wil krijgen lijkt een persoonlijk besluit. Maar ook hier tekenen zich bepaalde
sociale patronen af. In armere landen hebben vrouwen vaak meer kinderen. Dit komt mede doordat vrouwen
uit arme landen minder scholing en economische mogelijkheid krijgen, en de neiging hebben om thuis te
blijven en geen anticonceptiemiddelen te gebruiken. Het is duidelijk dat de samenleving veel invloed heeft op
de besluiten die mannen en vrouwen nemen over het aantal kinderen.
Persoonlijke keuzes in hun sociale context
Zelfs een uiterst persoonlijke handeling als zelfdoding is onderhevig aan de invloed van sociale factoren.
Durkheim toonde aan hoe sociale factoren het individuele gedrag kunnen beïnvloeden.
Durkheim constateerde dat bepaalde categorieën mensen zich eerder van het leven benemen dat andere
categorieën. Het zelfdodingscijfer bij mannen, protestanten, welvarende mensen en ongehuwden lag veel
hoger dan dat bij vrouwen, katholieken, joden, arme mensen en gehuwden. Durkheim verklaarde deze
verschillen in termen van sociale integratie. Mensen met sterke sociale banden zullen minder gauw tot
zelfdoding overgaan dan meer individualistische mensen. Durkheim wijst hier op het karakter van
groepsnormen, zelfs bij een daad die we in eerste instantie zien als een individuele beslissing.
In het gedrag van afzonderlijke individuen kunnen we algemene sociologische patronen ontdekken.
Kijken als een socioloog: marginaliteit en crisis
Iedereen kan de wereld vanuit het sociologisch perspectief leren zien. Er bestaan twee verschijnselen die hen
daarbij kunnen helpen: een bestaan in de marges van de samenleving en het doormaken van een sociale crisis.
Ieder mens voelt zich weleens een buitenstaander. Maar voor sommige categorieën mensen is het
buitenstaander zijn een onderdeel van het dagelijks leven. Hoe groter de marginaliteit van een individu, hoe
beter hij of zijn vaak in staat is om het sociologisch perspectief te hanteren.
Sommige mensen die tot bepaalde groeperingen behoren, zoals vrouwen, homoseksuelen, gehandicapten en
hoogbejaarden leiden hun bestaan in de kantlijn van de samenleving. Zij zijn zich bewust van bepaalde sociale
patronen waar anderen nooit aan denken. We kunnen beter uit de voeten met de sociologische visie als we
afstand nemen van onze gewoontes en ons leven weer met nieuwsgierigheid bekijken.
Perioden waarin de samenleving veel verandering ondergaat of in een crisis verkeert, kunnen ons uit ons
evenwicht brengen en ons tot het aannemen van de sociologische visie bewegen. Socioloog Wright Mills legde
dit uit aan de hand van de crisis uit de jaren dertig. Als je in die tijd werkloos werd, beschouwden de meeste
mensen het als hun eigen schuld dat zij geen werk konden vinden of waren ontslagen. Maar toen het
,werkloosheidspercentage tot 25% was gestegen, moesten degenen die geen werk hadden wel onderkennen
dat hun leven door sociale factoren werd beïnvloed. In plaats van te denken dat er iets mis met hen was omdat
zij geen werk konden vinden, benaderden zij hun situatie sociologisch. Zij beseften dat er geen baan meer te
vinden was omdat de economie in elkaar was gestort. Mills was van mening dat mensen die gebruikmaken van
wat hij de sociologische verbeeldingskracht noemde, een beter inzicht krijgen in het functioneren van de
samenleving en de wijze waarop deze hun leven beïnvloed.
Sociologie in het dagelijks leven
Het sociologisch voorstellingsvermogen
De kracht van het sociologisch perspectief schuilt niet alleen in het feit dat het ons inzicht geeft in ons
individuele bestaan, maar ook in de veranderingen die de samenleving ondergaat.
Het sociologisch perspectief creëert eenheid onder de mensen door persoonlijke problemen tot
maatschappelijke vraagstukken te transformeren.
We kunnen het leven van een individu en de geschiedenis van een samenleving alleen begrijpen als we beide
aspecten in ogenschouw nemen.
Mensen definiëren de problemen die zij ondervinden niet in termen van historische veranderingen. De
gemiddelde mens is zich zelden bewust van de nauwe relatie tussen de patronen in zijn eigen bestaan en de
loop van de wereldgeschiedenis, en weet dus niet wat deze relatie voor zijn eigen toekomst en die van de
samenleving betekent. De gemiddelde mens mist het vermogen om de wisselwerking tussen de mens en de
samenleving, zijn biografie en de historie, het individu en de buitenwereld te begrijpen.
Wat mensen nodig hebben is het vermogen om te begrijpen wat er in de wereld gaande is. Dit vermogen
zouden we het sociologische voorstellingsvermogen kunnen noemen.
Het belang van een mondiale visie
De nieuwe informatietechnologie heeft de verste uithoeken van de wereld dichterbij gebracht. Dit heeft ertoe
geleid dat veel academische disciplines een mondiaal of globaal perspectief hebben ingenomen: het
bestuderen van de wereld in zijn geheel en de plaats die onze samenleving daarin inneemt.
Welke betekenis heeft het globale perspectief voor de sociologie?
In de eerste plaats: een globaal bewustzijn is een logisch verlengstuk van het sociologisch perspectief. De
sociologie laat ons zien dat onze positie in de samenleving zeer veel invloed heeft op de ervaringen die we in
ons leven opdoen. De positie die onze samenleving in de wereld inneemt beïnvloed alle leden van onze
samenleving. Het is vaak verhelderend om over de grenzen te kijken.
De wereld kent 196 landen, die we aan de hand van het niveau van hun economische ontwikkeling in drie
brede categorieën kunnen onderverdelen.
de hoge inkomenslanden
Dit zijn landen met de hoogste algemene levensstandaard.
Ongeveer 50 landen vallen hieronder, waaronder Zweden, Noorwegen, Nederland en overige West-Europese
landen en de VS. Gezamenlijk leveren deze landen de meeste goederen en diensten en hun inwoners bezitten
het merendeel van de rijkdommen die deze wereld te bieden heeft. Economisch gezien hebben de inwoners
van deze landen het goed.
de middeninkomenslanden
Dit zijn landen met een levensstandaard die we gemiddeld kunnen noemen.
Het zijn ongeveer 80 landen, zoals veel Oost-Europese landen, sommige Afrikaanse landen en vrijwel alle
Latijns-Amerikaanse en Aziatische landen. De inwoners van deze landen wonen zowel op het platteland als in
steden. In de meeste middeninkomenslanden bestaat een grote sociale ongelijkheid, sommige mensen zijn
extreem rijk (in Noord-Afrikaanse landen bijv. degenen die tot de zakelijke elite behoren), maar de meesten
leven onder slechte omstandigheden (behuizing, voedsel), bijv. in de barakken (sloppenwijken) van Mexico-
Stad of Lima.
de lage-inkomenslanden
Dit zijn landen met een lage levensstandaard, waarvan de meeste inwoners arm zijn. De overige landen vallen
hieronder. De meeste armste landen liggen in Afrika, andere in Azië. De meeste mensen leven onder
erbarmelijke omstandigheden (slechte woonsituatie, onveilig water, voedselgebrek) en ze hebben weinig
mogelijkheden om hun situatie te verbeteren.
,In dit boek wordt steeds de situatie vergeleken van de rijke westerse landen met die in andere landen. Dit
wordt gedaan om vier redenen:
1. Het leven dat we leiden wordt gevormd door het land waarin we leven.
Om onszelf en de levenssituatie van anderen te kunnen begrijpen moeten we enig inzicht hebben in de
verschillen tussen samenlevingen.
2. De contacten tussen samenlevingen zijn zeer sterk toegenomen.
Historisch gezien hadden landen alleen maar oog voor hun buurlanden. De informaticatechnologie heeft ervoor
gezorgd dat beelden, geluiden en documenten binnen enkele seconden over de gehele wereld verstuurd
kunnen worden. Eén van de effecten is, dat mensen over de hele wereld dezelfde voorkeuren ontwikkelen op
het gebied van voedsel, kleding en muziek. Ook de toegenomen mogelijkheden om te reizen hebben de
contacten tussen mensen uit verschillende landen vergroot. Rijke landen, zoals de VS, hebben invloed op wat
er in andere landen gebeurt (zoals de Big Macs, Engels als 2 e taal), maar de wereld heeft ook invloed op wat er
in rijke westerse landen gebeurt. Sociale problemen in arme landen zijn vaker het gevolg van problemen in rijke
landen.
3. Veel sociale problemen waarmee de westerse wereld geconfronteerd wordt, zijn elders veel ernstiger.
Armoede komt ook in de westerse wereld voor, maar doet zich in Latijns-Amerika, Afrika en Azië op veel
grotere schaal voor en vormt daar ook een ernstiger probleem. Ook in de westerse wereld worden vrouwen
achtergesteld, maar in arme landen is de ongelijkheid tussen mannen en vrouwen veel groter.
4. Globaal denken helpt ons om meer inzicht in onszelf te krijgen.
Het is een hele andere ervaring om op straat te lopen in een stad in de westerse wereld dan bijv. in een wijk
met illegale woningen in Madras, India. Hier heerst een gebrek aan elementaire bestaansmiddelen, maar de
liefde en de steun die familieleden van elkaar ondervinden is groot. Waarom voelen veel arme mensen zich in
de westerse wereld dan kwaad en eenzaam? Is materieel bezit, dat in onze definitie van een ‘rijk’ leven een
centrale positie inneemt, wel een adequate maatstaf voor het welzijn van mensen?
Samenvattend: in een wereld waarin de onderlinge contacten tussen mensen voortdurend toenemen, kunnen
we onszelf alleen maar begrijpen naar de mate waarin wij andere begrijpen. De sociologie nodigt ons uit om op
een andere manier naar de wereld om ons heen te gaan kijken.
Het sociologisch perspectief in de praktijk
De sociologie speelt een belangrijke rol in het tot stand komen van de wetten en overheidsmaatregelen die ons
leven beïnvloeden. Op individueel niveau bevordert het sociologisch perspectief onze persoonlijke groei en
bewustwording. Ook is een studie van de sociologie een uitstekende voorbereiding op de arbeidsmarkt.
Sociologie en overheidsbeleid
Sociologen dragen met hun sociologische kennis op talrijke manieren bij tot het ontwikkelen van het beleid van
overheden, de wetten en de regels die reguleren hoe mensen in een bepaalde gemeenschap leven en werken.
Sociologie en persoonlijke groei
Het hanteren van het sociologisch perspectief maakt ons actiever en bewuster, en zorgt ervoor dat we
kritischer gaan denken. De sociologie heeft vier positieve effecten:
1. Aan de hand van het sociologisch perspectief kunnen we nagaan wat er wel en niet klopt aan het
‘alledaags denken’.
We nemen van alles voor vanzelfsprekend aan, maar dat wil nog niet zeggen dat het waar is. Als we geloven
dat we zelf ons lot bepalen dan zullen we geneigd zijn om succesvolle mensen als superieur te zien. Mensen die
minder in hun leven bereiken hebben kennelijk persoonlijke tekortkomingen. De sociologische benadering
stimuleert ons om vraagtekens te zetten achter het waarheidsgehalte van wijdverbreide ideeën. We kunnen
ons afvragen hoe het komt dat zo veel mensen die overtuiging delen.
2. Het sociologisch perspectief geeft ons een beter inzicht in de mogelijkheden en de hindernissen die we
in ons dagelijks leven tegenkomen.
Door de sociologie komen we meer te weten over de wereld om ons heen, zodat we beter in staat zijn om onze
doelen na te streven. Bijv. denk je dat het feit dat je een opleiding in het hoger onderwijs volgt een persoonlijke
keuze is, of zouden bepaalde maatschappelijke factoren een belangrijke rol gespeeld hebben bij het maken van
die keuze?
, 3. Het sociologische perspectief geeft ons de mogelijkheid een actieve rol te spelen in de samenleving
waarvan we deel uitmaken.
Onze effectiviteit als lid van een bepaalde samenleving neemt toe naarmate we beter begrijpen hoe die
samenleving functioneert. We kunnen, als we onderkennen hoe de samenleving ons beïnvloedt, besluiten om
de samenleving te steunen zoals die is of haar veranderen.
4. De sociologie helpt ons om in een wereld te leven die zich kenmerkt door diversiteit.
In elk land leven de mensen in sociaal opzicht heel anders. De meeste mensen hebben de neigen om de eigen
manier van leven als de juist, de normale, of de betere manier te beschouwen. Het sociologisch perspectief zet
ons aan tot kritisch denken over de sterke en zwakke punten van alle denkbare levenswijzen.
Toegepaste sociologie
Als je voor een dubbeltje geboren bent…
Veel mensen zijn geneigd om te denken dat het werk dat mensen doen en het geld dat zij daarmee verdienen
iets zeggen over hun persoonlijke kwaliteiten en hun bereidheid om hard te werken. Waarom zijn we geneigd
om te denken dat mensen met een laagbetaalde baan lui zijn of minder in hun mars hebben?
Veel mensen met een slecht betaalde baan dachten zo over zichzelf. In een samenleving die ons leert dat alles
om onze capaciteiten gaat, zullen we anderen afmeten aan het werk dat zij doen. Veel mensen met slecht
betaald werk gaan zich uiteindelijk waardeloos voelen en op komen op een punt dat zij niet meer iets anders
(beters) willen proberen. Dergelijke ideeën houden de extreme ongelijkheid in een samenleving in stand.
Sommige mensen hebben het goed omdat anderen slecht betaald worden.
De voordelen van de sociologie
Sociologen verzamelen belangrijke informatie over hoe mensen leven, denken en hun geld uitgeven. De
sociologie is er niet alleen voor mensen die socioloog willen worden. Ook de sociale, verzorgende en medische
beroepen en een veelheid aan beroepen in het beleid kunnen hun voordeel doen met de sociologie. Zo kan een
diëtist mensen beter behandelen wanneer zij/hij zich realiseert dat ongezonde eetgewoontes voor een
belangrijk deel cultureel bepaald zijn. Voor vrijwel alle werkterreinen geldt dat het succes afhankelijk is van het
inzicht in de wijze waarop groeperingen van elkaar kunnen verschillen in overtuigingen, gezinspatronen en
andere aspecten van het leven.
Het ontstaan van de sociologie
Sociale veranderingen en de sociologie
De ingrijpende veranderingen in de 18e en 19e eeuw in Europa maakten dat mensen meer na gingen denken
over de samenleving en hun eigen positie daarin. Deze ontwikkelingen hebben de ontwikkelingen van de
sociologie versneld.
Drie belangrijke veranderingen die een transformatie van de samenleving teweegbrachten: de industrialisering,
de explosieve groei van steden en nieuwe opvattingen over democratie en politieke rechten.
De industrialisering
De groei van steden
Politieke veranderingen
De economische ontwikkelingen en de stedengroei leidden ertoe dat mensen anders gingen denken. In de
werken van Thomas Hobbes, John Locke en de politiek-econoom Adam Smith zien we een accentverschuiving.
De aandacht verlegt zich van de morele verplichtingen die mensen tegenover god en koning hebben naar het
nastreven van hun eigenbelang. Filosofen introduceerden begrippen als de vrijheid en de rechten van het
individu. In de Amerikaanse onafhankelijkheidsverklaring uit 1776 klinken de woorden van Locke door: elke
burger heeft bepaalde onvervreemdbare rechten waaronder het recht om te leven, het recht op vrijheid en het
recht om het eigen geluk na te streven.
De breuk die de Franse Revolutie met de politieke en sociale tradities veroorzaakte was nog groter. De Franse
sociaal analyticus Alexis Tocqueville verklaarde dat de door de Franse Revolutie ingeleide maatschappelijke
veranderingen resulteerden in wat we niet anders dan een wedergeboorte van het menselijk ras kunnen
noemen. De aandacht ging zich door de combinatie van industrialisering, stedengroei en nieuwe politieke
ideeën meer en meer op de samenleving richten. De menselijke rede (het verstand) werd de nieuwe maatstaf
om de wereld mee te duiden; dit had tot gevolg dat mensen de wereld minder zagen als door god of het lot
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Slimvissen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.12. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
78075 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now