In dit document heb ik de deelparagrafen die in de toetsmatrijs van de Landelijke KBT toets (2022) samengevat. Deze samenvatting kan je dus voor de landelijke toets in jaar 3 gebruiken. Houd de inhoudsopgave naast de toetsmatrijs om te kijken over welk domein de meeste vragen komen!
, 1. Luistervaardigheid
1.1 Kwadrant 1
1.1.3 Luisterdoelen
Voorbeelden van luisterdoelen:
Iets te weten willen komen
Een bepaald gevoel willen ondergaan
Zich een mening willen vormen
Een bepaalde handeling willen uitvoeren
Een spel mee willen spelen
1.1.4 Luisterstrategieën
Om luisterdoelen te realiseren kiest luisteraar bewust of onbewust een strategie, zoals:
Globaal luisteren (grote lijnen)
Intensief luisteren (details ook belangrijk vinden)
Gericht luisteren (specifieke informatie oppikken)
Kritisch luisteren (mening vormen)
Leerkracht geeft leerling inzicht in luisterstrategieën en leert hem deze bewust in te zetten. De luisteraar
kan de volgende strategieën gebruiken:
Oriënteren op luisterdoel
Oriënteren op onderwerp en eigen kennis daarvan
Oriënteren op soort luistertekst
Oriënteren op spreker
Reflecteren op luistertaak
Monitoren van luistertaak
Evalueren van luistertaak
Leerkracht daagt leerling uit om de strategie af te stemmen op de tekstsoort. De manier van luisteren kan
variëren van passief tot actief luisteren. Actief luisteren is de vorm waarbij de luisteraar zich maximaal
inzet om de spreker te volgen en begrijpen, met middelen als aankijken, luisterresponsen geven (knikken)
en vragen stellen.
1.1.5 Spreekdoelen
Spreker heeft altijd bewust of onbewust een doel. Leerkracht moet aandacht besteden aan de volgende
doelen:
Amuseren (bijvoorbeeld mop vertellen)
Informeren (bijvoorbeeld vertellen hoe laat het is)
Instrueren (bijvoorbeeld wegwijzen)
Overtuigen (bijvoorbeeld vertellen hoe goed een boek is)
Leerling moet leren dat hij zijn strategie moet afstemmen op luisteraar en spreekdoel. Zo kan de spreker
kiezen voor een bepaalde vorm of type taalgebruik.
1.1.6 Spreekstrategieën
Om spreekdoelen te realiseren kiest de spreker bewust of onbewust een strategie. Leerkracht stimuleert
leerling zicht te krijgen op zijn strategiegebruik en leert hun strategieën bewust in te zetten bij gespreks- en
spreektaken.
Spreekstrategieën zijn:
Oriënteren op het doel van spreektaak
Oriënteren op onderwerp en eigen kennis daarvan
Oriënteren op soort spreektaak
Oriënteren op gesprekspartner(s) of publiek
Reflecteren op spreektaak
, Monitoren van spreektaak
Evalueren van spreektaak
1.1.8 Sociale taalfuncties
Spreker hanteert sociale taalfuncties die betrekking hebben op interactie tussen mensen. Leerkracht
besteedt aandacht aan volgende functies:
Zelfhandhaving: zichzelf verdedigen of bezit beschermen
Zelfsturing: eigen handelingen met woorden ordenen of plannen aankondigen
Sturing van anderen: beïnvloeden van gedrag van anderen
Structurering van gesprek: bijvoorbeeld beurten aangeven
1.1.9 Cognitieve taalfuncties
Spreker hanteert cognitieve functies van taal om te verwijzen naar betekenissen en concepten. Cognitieve
taalfuncties verwijzen naar conceptualiserende functie van taal. Via taal benoemt en ordent hij
werkelijkheid. Leerkracht besteedt aandacht aan verschillende cognitieve functies (gerangschikt o.b.v.
mate van complexiteit:
Rapporteren: verslag doen van iets wat in werkelijkheid voorkomt (bijvoorbeeld: benoemen,
beschrijven, vergelijken)
Redeneren: beschrijving waarin extra denkstap wordt verwoord (bijvoorbeeld: chronologisch
ordenen, concluderen, middel-doelrelatie, oplossen van probleem, oorzaak-gevolgrelatie)
Projecteren: verplaatsen in gedachten en gevoelens van anderen
1.3 Kwadrant 3
1.3.2 Taalverwerving
In praktijk worden begrippen taalverwerving en taalontwikkeling door elkaar gebruikt. In
taalontwikkelingsproces leren kinderen regels voor taalinhoud (semantisch aspect), taalvorm (fonologie,
morfologie en syntaxis) en taalgebruik (pragmatiek). Ontwikkeling van moedertaal wordt gedeeltelijk
gestuurd vanuit rijping van centrale zenuwstelsel (minimumspreeknormen die bij logopedie worden
gehanteerd). Taalinput van buitenaf zorgt voor prikkeling van hersencellen, waardoor taal zich in eerste 6
jaren op hersenschors vastlegt in mentale atlas. Die bestaat uit vermogen tot geluidswaarneming,
klankvorming, woordbegrip, zinsbegrip en zinsproductie. Er bestaan verschillende theorieën over hoe
kinderen taal verwerven, ze imiteren niet simpelweg, maar zijn creatieve bouwers die beschikken over
taalleermechanisme. De interactionele benadering voegt toe dat taalaanbod van en interactie met
moedertaalsprekers een grote rol speelt bij leren van taal.
1.3.3 Taalontwikkelingsfasen
In moedertaalontwikkeling zijn de volgende fasen:
Prelinguale of preverbale fase (0-1 jaar)
o Huilen (0-6 weken)
o Vocaliseren (6-20 weken)
o Vocaal spel (4-6 maanden)
o Brabbelfase (7+ maanden)
Linguale of talige fase (1+ jaar)
o Vroeglinguale periode (1-2,5 jaar): een-, twee- en meerwoordzinnen.
o Differentiatiefase (2,5-5 jaar): explosieve ontwikkeling, aspecten worden uitgebouwd en
verfijnd, nieuwe aspecten komen aan bod.
o Voltooiingsfase (5+ jaar): kind bezit bouwstenen voor mondelinge taalvaardigheid, puntjes
op de i zetten.
Moedertaalsprekers op basisschool zijn in voltooiingsfase, ze beheersen moedertaal wat structurele
kenmerken betreft. Spreken grammaticaal correcte, minder complexe zinnen. Op basisschool breiden zij
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller bmbakker. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.38. You're not tied to anything after your purchase.