Summary
Samenvatting Systeemtheorie
- Course
- Institution
- Book
uitgebreide samenvatting van de stof in het boek en de uitgelegde stof in de colleges. Ik hoop dat je er wat aan hebt!
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
lind99
Content preview
Samenvatting Systeemtheorie(Anders kijken, theorie en praktijk van de systeembenadering)
Het karakter en de plaats van de systeemtheorie (H1)
Er zijn 3 verschillende psychologische stromingen die allemaal op een andere manier
menselijk gedrag verklaren. Systeemtheorie wordt als een 4e stroming gezien.
Systeemtheorie is een metatheorie, het is meer een manier van denken en benaderen
dan een opsomming van theoretische uitspraken (een hoger abstractieniveau). Richt zit
niet alleen op het individu, maar ook op de omgeving.
Systeemtheorie is een manier van denken, een specifieke benaderingswijze, waarmee
verschillende soorten werkelijkheid waarbinnen de theorie haar toepassing vindt, op een
vruchtbare wijze benaderd en bezien kunnen worden.
Het gaat om een bril waardoor je naar de werkelijkheid kunt kijken en om een
begrippenapparaat waarmee je die werkelijkheid/werkelijkheden kunt benaderen.
Systeembenadering → onderlinge relaties bepalen ons gedrag in hoge mate
1.1.1 De Psychoanalyse (Sigmund Freud)
Psychoanalyse bestaat uit:
- Psychoanalytische theorie; Behandelt de dynamiek van de psychische
processen van de mens, deze zijn voor een groot deel onbewust en worden
bepaald door vermijding en afweermechanismen. Deze afweer heeft te maken
met onaangename, pijnlijke of angst verwekkende bewustzijnsinhouden (hebben
meestal een verband met seksuele en agressieve driften)
- Psychoanalytische therapie; vorm van handelen waarbij er alleen gebruik
wordt gemaakt van psychische beïnvloedings middelen (geen medicijnen of
medische hulp). Het doel is om stoornissen op te sporen en op te heffen, doel om
“ziekte” te genezen.
Volgens Freud hebben de lichamelijke, seksuele en psychische ontwikkeling met elkaar
te maken.
Drie ontwikkelingsfasen:
- Orale fase;
- Anale fase;
- Fallische/genitale fase;
Als een fase niet goed wordt doorlopen, neemt een kind dit mee naar een volgende fase.
Uiteindelijk kan dit als gevolg hebben dat een psychische aandoening of
persoonlijkheidsstoornis wordt ontwikkeld.
Ingeperkte seksualiteitsbeleving → kan leiden tot psychische problemen of
geestesziekten
Weinig beheersbaarheid driften → kan leiden tot losbandigheid en ongeremd gedrag
,Persoonlijkheidsmodel
Drie elementen:
- Het “Es”; verblijven driften, impulsen en seksualiteit die aandacht vragen
- Het “Ich”; sturende en coördinerende functie, moet manoeuvreren tussen “Es”
en “Über-ich”
- Het “Über-ich”; gedeelte van de persoonlijkheid, zitten de waarden, normen,
geboden en verboden van het individu over de samenleving. Samenleving kan
dmv het “Über-ich” toezicht houden op gedrag van de individu. Het “Uber-ich”
laat het individu oefenen met sociale controle mbt alle voorschriften, regels en
verboden die hem geleerd zijn door verschillende mensen.
Derde aspect van theorie van Freud Aandacht voor het onbewuste; mensen in staat
stellen om bewust te worden van onbewuste elementen in de levenssfeer.
De essentie van Freuds theorie:
“De mens moet tijdens zijn leven in het reine zien te komen met twee principes”
- Lustprincipe; genieten van het leven
- Realiteitsprincipe; het leven is niet altijd feest
Bij het manoeuvreren tussen deze principes is “het Ich” de stuurman.
Bij Psychoanalytische therapie wordt de patiënt op elke werkdag ontvangen. Het doel
is om de patiënt contact te laten maken met problemen uit eerdere ontwikkelingsfases.
1.1.2 Het Behaviorisme
Behaviorisme; psychologie van uiterlijk waarneembaar gedrag, de therapievorm wordt
ook wel gedragstherapie genoemd. Deze therapievorm wilt gewenst gedrag aanleren en
ongewenst gedrag afleren.
Gedragstherapie werkt goed tegen fobieën en deze vaak kortdurend zijn. De resultaten
zijn meetbaar en waarneembaar.
Gebaseerd op wijze waarop een mens leert. Al het menselijk gedrag is aangeleerd.
Klassieke conditionering (Pavlov):
- Honden krijgen te eten, tegelijkertijd gaat de bel af
- Honden reageren daarop door speeksel aan te maken
- Wanneer de bel gaat maken de honden speeksel aan zonder dat hier eten aan
vooraf gaat
Operante conditionering (Skinner):
- Ratten drukken hendel in en kregen water
- Wanneer er geen water (beloning) aan vast zat gingen de ratten door met het
aangeleerde gedrag
1
,1.1.3 De Humanistische psychologie (Maslow)
Humanistische psychologie; nadruk ligt op de mogelijkheden van de mens,
mogelijkheid om te kiezen en te ontplooien. Mensen hebben geboren behoefte aan groei
en zelfontplooiing.
Verwante psychologische stroming, Existentialisme, benadrukt vrijheden van de mens
en zegt dat het maken van keuzes in het leven de belangrijkste mogelijkheid en tevens
de belangrijkste opdracht is in het leven.
Piramide van Maslow
Een behoefte van een lager type moet eerst
bevredigd worden voordat een hoger type kan
worden bevredigd.
De eerste 4 behoeftes worden
“deficiëntiebehoeften” genoemd. Hebben te
maken met ervaren tekorten, die slechts
tijdelijk bevredigd kunnen worden.
De laatste behoefte (zelfrealisatie) kan nooit
volledig zijn bevredigd, het is een proces en
kent geen einde.
Zelfrealisatie; zelfkennis, inzicht in eigen persoonlijkheid, passieve en actieve
kunstbeoefening en het openstellen voor schoonheid en esthetiek (zintuiglijke
waarneming)
Cliëntgerichte therapie (Humanistische psychologie)
Gaat ervan uit dat een cliënt door eigen inzicht en op eigen kracht grip kan krijgen op
een situatie kan krijgen. Hiervoor moet wel een sfeer worden gecreëerd waar de cliënt
zijn verhaal kan doen (begrip, aandacht en ondersteuning bieden).
De visie van de humanistische psychologie wordt gezien als een spiraalvormige trap, die
de mens naar een hoger niveau brengt. “Problemen” zijn hierin knelpunten, maar
markeren de weg naar een completere vorm van bestaan. Deze momenten horen bij het
leven en zijn “normaal”.
1.2.1 De systeemtheorie heeft een constructivistische basis
Mensen gaan ervan uit dat het waarnemen, meten, aanraken en onderzoeken van
objecten ons ware kennis van de werkelijkheid geeft. In de kennistheorie wordt dit
realisme genoemd, ook wel objectieve kennis.
Constructivisme geeft aan dat wij zelf ook werkelijkheid maken en construeren, ook
wel subjectieve kennis genoemd. De basis van systeemtheorie ligt hierin.
Relabeling/heretikettering → aanbieden van gedachten en gevoelens om negatieve
denkwijzen te veranderen waar iemand gelukkiger van kan worden.
2
, 1.2.3
Wanneer bepaalde objecten vanuit de systeemtheorie worden bestudeert:
- Wil men die objecten bestuderen in een breder kader, geplaatst in hun context
- Wil men wil naar de dingen kijken via het meer omvattend geheel
- Kan men een beter begrip van de sociale werkelijkheid krijgen indien men de
brede blik hanteert en probeert vanuit een breed perspectief te zien
- Ziet men eenvoudig meer wanneer men vanuit het geheel naar de delen kijkt en
de dingen probeert synthetisch of vanuit het geheel te benaderen
- Probeert men de objecten te zien als onderdelen van en beïnvloed door het
systeem waarvan zij deel uitmaken
- Gaat het om een wijze van benaderen waarbij men veel aandacht heeft voor de
structuur waarbinnen deze dingen hun plaats en hun onderlinge verband hebben
- Gaat het om “inclusief” denken en kijken, wat betekent dat men de omgeving
“meeneemt” in zijn wijze van kijken en benaderen
1.2.4 De belangrijkste uitgangspunten van de systeemtheorie
Vijf principes:
1. Het geheel is meer dan de som van de delen; het systeem heeft zijn eigen
karakter en dit valt niet te herleiden vanuit de individuen
2. Binnen het systeem (geheel) zijn de delen van elkaar afhankelijk; alles
binnen een systeem hangt met elkaar samen, verandert er iets binnen het
systeem dan zal het hele systeem veranderen.
3. Het systeem bepaalt in belangrijke mate het gedrag van de individuen
4. Het systeem probeert zich op allerlei manieren aan te passen aan zijn
omgeving, omdat het wil overleven
5. Een systeem heeft de eigenschap zichzelf te handhaven en te blijven
voortbestaan wanneer het eigenlijk geen recht van bestaan meer heeft
1.2.5
Binnen de systeemtheorie worden factoren die het gedrag van de mensen beïnvloeden
niet in eerste instantie bij de persoon zelf gezocht, maar in het systeem en in de
wisselwerking tussen personen.
Gedrag van een persoon geeft altijd een reactie op het gedrag van een ander of meerder
anderen.
Beschrijvingen en verklaringen hebben een de-individualiserend karakter -
gesignaleerde problemen worden losgemaakt van het individu
In de systeemtheorie wordt ervan uitgegaan dat er andere factoren en invloeden ten
grondslag liggen aan menselijk gedrag
Systeem (Griekse woord “Sustema”) = bijeenplaatsen, groeperen, samenstellen
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lind99. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.30. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
75057 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now