1 DE BELGISCHE STAAT..............................................................1
1.1 De kenmerken van de Belgische staat....................................................................................................... 1
1.1.1 De scheiding der machten...........................................................................................................................1
1.1.2 België is een monarchie...............................................................................................................................2
1.1.3 België is een representatieve en parlementaire democratie......................................................................3
1.1.4 België is een rechtstaat................................................................................................................................4
1.2 De belangrijkste evoluties sedert 1830..................................................................................................... 4
1.2.1 Een veranderende samenleving..................................................................................................................4
1.2.2 België heeft vier taalgebieden.....................................................................................................................4
1.2.3 België is een federale staat..........................................................................................................................4
1.2.4 België is een verzorgingsstaat......................................................................................................................5
1.2.5 Naar een internationale rechtsorde............................................................................................................5
1.3 De hiërarchie van de rechtsnormen.......................................................................................................... 5
1.3.1 De grondwet en de internationale normen.................................................................................................5
1.3.2 De wetgevende akten: wetten, decreten en ordonnanties........................................................................5
1.3.3 De uitvoeringsbesluiten...............................................................................................................................6
1.3.4 De provinciale verordeningen.....................................................................................................................6
1.3.5 De gemeentelijke verordeningen................................................................................................................6
2 DE WETGEVENDE MACHT.........................................................7
2.1 Samenstelling Federale wetgevende macht.............................................................................................. 7
2.1.1 Kenmerken van verkiezingen (61-65)..........................................................................................................7
2.1.2 Samenstelling van kamer van volksvertegenwoordigers............................................................................7
2.1.3 Samenstelling van Senaat (67-70)...............................................................................................................7
2.1.4 De indeling in taalgroepen (42-43)..............................................................................................................8
2.2 De bevoegdheden van de wetgevende macht........................................................................................... 8
2.2.1 Wetten maken.............................................................................................................................................9
2.2.2 Het goedkeuren van internationale verdragen.........................................................................................10
2.2.3 Controle op de federale regering..............................................................................................................10
2.2.4 Het recht om een parlementaire onderzoekscommissie op te richten (56).............................................12
2.2.5 Het wijzigen van de grondwet...................................................................................................................12
2.3 De werkwijze van de wetgevende macht................................................................................................ 12
2.4 Werkwijze van de wetgever als grondwetgevende macht (195)..............................................................14
2.5 Het statuut van de parlementsleden....................................................................................................... 15
2.5.1 Duur van de functie...................................................................................................................................15
2.5.2 De parlementaire immuniteiten................................................................................................................15
3 DE UITVOERENDE MACHT.......................................................17
3.1 De samenstelling van de uitvoerende macht........................................................................................... 17
3.1.1 De koning benoemt ministers (97-100) en staatssecretarissen (104).......................................................17
3.1.2 De regeringsvorm in praktijk.....................................................................................................................17
,3.2 De bevoegdheden van de uitvoerende macht (105-114).........................................................................18
3.2.1 Algemeen: toegewezen bevoegdheden....................................................................................................18
3.2.2 Het uitvoeren van de wetten.....................................................................................................................18
3.2.3 Het uitstippelen en uitvoeren van het beleid van het land.......................................................................18
3.3 De werkwijze van de uitvoerende macht................................................................................................ 19
3.3.1 De kroonraad, de ministerraad en het kernkabinet..................................................................................19
3.3.2 De federale administratie..........................................................................................................................19
3.3.3 Hoe komen de beslissingen van de uitvoerende macht tot stand?..........................................................20
3.4 Het statuut van de leden van de uitvoerende macht...............................................................................21
3.4.1 Het statuut van de koning.........................................................................................................................21
3.4.2 Het statuut van de ministers en staatssecretarissen................................................................................22
4 DE RECHTERLIJKE MACHT.......................................................23
4.1 Samenstelling van de rechterlijke macht................................................................................................. 23
4.1.1 Vier soorten hoven en rechtbanken..........................................................................................................23
4.1.2 Samenstelling van de hoven en rechtbanken............................................................................................24
4.1.3 Het openbaar ministerie: de staande magistratuur..................................................................................25
4.1.4 De bevoegdheden van de Raad van State.................................................................................................25
4.1.5 De bevoegdheden van het Grondwettelijk Hof.........................................................................................26
4.2 De werkwijze van de Rechterlijke macht................................................................................................. 27
4.2.1 Openbaarheid van terechtzitting...............................................................................................................27
4.2.2 Openbaarheid van de uitspraak................................................................................................................27
4.2.3 Motivering van de uitspraak......................................................................................................................27
4.2.4 Onafhankelijkheid en onpartijdigheid van de rechter...............................................................................27
4.2.5 Uitspraak binnen een redelijk termijn.......................................................................................................28
4.2.6 Het verbod van rechtsweigering................................................................................................................28
4.2.7 Het beginsel van de dubbele aanleg in strafzaken....................................................................................28
4.2.8 Het beginsel van de tegenspraak...............................................................................................................28
4.2.9 De jury in het hof van assisen....................................................................................................................28
4.3 Statuut van de rechterlijke macht........................................................................................................... 28
4.3.1 Benoeming voor het leven.........................................................................................................................28
4.3.2 De onafzetbaarheid en de overplaatsing van de rechters........................................................................29
4.3.3 Strafrechtelijke statuut van de rechters....................................................................................................29
4.4 De hoge raad van justitie........................................................................................................................ 29
4.5 Het justitiehuis....................................................................................................................................... 29
5 DE GEMEENSCHAPPEN EN GEWESTEN.....................................30
5.1 Drie gemeenschappen en drie gewesten................................................................................................. 30
5.1.1 Gemeenschappen - cultuur en welzijn......................................................................................................30
5.1.2 Gewesten - economie................................................................................................................................30
5.2 De asymmetrische structuur van het federale België..............................................................................30
5.2.1 Eigen instellingen, eigen bevoegdheden...................................................................................................30
5.2.2 De Vlaamse gemeenschap en het Vlaams gewest delen dezelfde wetgevende en uitvoerende macht’.31
5.2.3 Het Waals gewest kan bevoegdheden overdragen aan de Duitstalige gemeenschap.............................31
5.2.4 De Franse gemeenschap kan bevoegdheden overdragen aan het Waals gewest....................................31
,5.3 De bevoegdheden van de gemeenschappen en gewesten.......................................................................32
5.3.1 De bevoegdheidsverdeling tussen de federale overheid, de gemeenschappen en de gewesten............32
5.3.2 De bevoegdheden van de gemeenschappen (127)...................................................................................32
5.3.3 De bevoegdheden van de gewesten.........................................................................................................33
5.3.4 De bevoegdheden van de federale overheid............................................................................................33
5.3.5 Specifieke bevoegdheden..........................................................................................................................33
5.3.6 Federale loyauteit, oplossen van belangenconflicten en samenwerkingsprocedures.............................34
5.4 De werkwijze van de gemeenschappen en de gewesten.........................................................................36
5.4.1 Algemene beginselen.................................................................................................................................36
5.4.2 De wetgevende macht van de gemeenschappen en de gewesten...........................................................36
5.4.3 De uitvoerende macht van de gemeenschappen en de gewesten...........................................................38
5.5 Bijzonderheden over de Brusselse instellingen.......................................................................................39
5.5.1 Inleiding......................................................................................................................................................39
5.5.2 De verhouding tussen de taalgroepen......................................................................................................40
5.5.3 De bevoegdheden van de Vlaamse en Franse gemeenschap...................................................................40
5.5.4 Drie gemeenschapscommissies in Brussel................................................................................................40
5.5.5 Bevoegdheden van de gemeenschapscommissie.....................................................................................40
6 DE VERENIGDE NATIES...........................................................42
6.1 Agenda van verenigde naties.................................................................................................................. 42
6.2 De mensenrechtenverdragen................................................................................................................. 42
6.3 De controle op de naleving van de verdragen......................................................................................... 42
6.3.1 Controle door een internationaal comité..................................................................................................42
6.3.2 Controle via klachten.................................................................................................................................43
6.3.3 Controle door de nationale hoven en rechtbanken..................................................................................43
7 DE RAAD VAN EUROPA...........................................................43
7.1 Ontstaan van de raad van Europa........................................................................................................... 43
7.2 Het Europees verdrag voor de rechten van de mens...............................................................................43
7.2.1 De juridische waarde van het verdrag.......................................................................................................43
7.2.2 Vergelijking met de verdragen van de verenigde naties...........................................................................44
8 DE RECHTEN EEN VRIJHEDEN..................................................45
8.1 Gelijkheid en non-discriminatie.............................................................................................................. 45
8.1.1 Feitelijke ongelijkheid en rechtsongelijkheid............................................................................................45
8.1.2 Wanneer is een rechtsongelijkheid in strijd met het gelijkheidsbeginsel?...............................................45
8.1.3 Bij welke rechtscolleges kan de rechtsongelijkheid aangevochten worden?...........................................45
8.2 Rechter ter bescherming van een fysiek persoon....................................................................................46
8.2.1 Recht op leven...........................................................................................................................................46
8.2.2 Verbod op folteringen, onmenselijke en vernederende behandelingen..................................................47
8.2.3 De vrijheid van persoon.............................................................................................................................47
8.3 Rechter ter bescherming van de psychische persoon..............................................................................48
8.3.1 Vrijheid van meningsuiting........................................................................................................................48
, 8.3.2 Vrijheid van godsdienst en eredienst........................................................................................................48
8.3.3 Recht op privacy.........................................................................................................................................48
8.3.4 Vrijheid van vergadering............................................................................................................................49
8.3.5 Vrijheid van vereniging..............................................................................................................................49
8.4 Het recht op eigendom........................................................................................................................... 50
8.5 Sociaaleconomische rechten.................................................................................................................. 50
8.5.1 Recht op onderwijs en vrijheid van onderwijs..........................................................................................50
8.5.2 Het recht op een menswaardig leven........................................................................................................51
8.6 De rechten van het kind......................................................................................................................... 51
8.6.1 Rechten die kinderen beschermen............................................................................................................51
8.6.2 Rechten die kinderen voorzieningen geven..............................................................................................51
8.6.3 Rechten die kinderen inspraak geven........................................................................................................51
8.7 Rechten die voortvloeien uit bestuurlijke vernieuwing...........................................................................51
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ongewone17. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $11.27. You're not tied to anything after your purchase.