Summary
Samenvatting Basisboek Psychologie
- Course
- Institution
- Book
Zit je in het eerste jaar van je studie en heb je een samenvatting nodig van psychologie? Gebruik dan dit document en je hebt alles wat je nodig hebt.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
essi10
Content preview
Samenvatting 1: Hoe onze hersenen en onze erfelijkheid werkenOm het psychisch functioneren van mensen en dus onszelf te kunnen begrijpen moeten we globaal
de werking van twee biologische processen begrijpen: de werking van ons zenuwstelsel en de
interactie tussen de erfelijke aanleg van ons gedrag en de omgevingsinvloeden op de ontwikkeling
van ons gedrag.
Ons zenuwstelsel kent twee hoofdbestanddelen: het centraal zenuwstelsel en het perifeer
zenuwstelsel. Het centraal zenuwstelsel bestaat uit onze hersenen en ons ruggenmerg. Het
ruggenmerg bevindt zich in onze wervelkolom. Het zorgt voor communicatie tussen de hersenen en
het lichaam. Ook speelt het ruggenmerg een belangrijke rol bij het afgeven van reflexen. De
hersenen bevinden zich in ons hoofd en worden beschermd zoals de grote hersenen met de cortex,
de kleine hersenen en de hersenstam.
De grote hersenen worden onderverdeeld in twee hersenhelften, elke hersenhelft heeft vier
kwabben. Tussen de hersenhelften bestaat een verdeling van
taken. De belangrijkste verdeling is dat de linkerhersenhelft
het rechterdeel van ons lichaam bestuurd en de
rechterhersenhelft dat met het linkerdeel van ons lichaam
doet. Over het algemeen zijn beide hersenhelften nodig en
geen een helft is meer of minder belangrijk. De hersenhelften
staan met elkaar in contact via de hersenbalk. Ook de
hersenkwabben kennen een bepaalde mate van specialisatie,
maar belangrijker is dat bij vrijwel elk gedrag verschillende
delen van onze hersenen met elkaar samenwerken. Ze doen
dat in de vorm van netwerken van zenuwcellen die vaak meerdere kwabben omvatten.
Onze hersenen bevatten twee soorten bouwstenen: zenuwcellen (neuronen) en gliacellen. De
zenuwcellen zijn er over het algemeen voor het verplaatsen van informatie en voor het opslaan en
bewerken van informatie (het denkwerk). Gliacellen kennen veel functies, waaronder het bieden van
stevigheid, het aan- en afvoeren van voedingsstoffen en afvalstoffen, het aanbrengen van myeline
(een vetachtige substantie) en waarschijnlijk ook het verplaatsen van informatie.
Onze hersenen kennen twee vormen van communicatie: het verplaatsen van informatie binnen een
zenuwcel wordt gedaan met elektrische communicatie. Het verplaatsen van informatie tussen
zenuwcellen wordt gedaan met chemische communicatie. Beide vormen van communicatie kunnen
beïnvloed worden. Door ons voedsel, drugsgebruik en medicatiegebruik wordt de concentratie van
neurotransmitters, waarmee chemische communicatie plaatsvindt, beïnvloed. Elektrische
communicatie kan tegenwoordig beïnvloed worden door pacemakers in de hersenen.
Menselijke organen hebben in de loop van een lange evolutionaire ontwikkeling een paar opvallende
kenmerken gekregen, waardoor zij verschillen van de hersenen van andere diersoorten.
Verhoudingsgewijs hebben mensen zeer zware hersenen voor hun lichaam. Door deze omvangrijke
hersenen zijn wij goed in probleem oplossen, maar vooral goed in sociale samenwerking,
communicatie en elkaar inschatten en begrijpen. Dit wordt de hypothese van het sociale brein
genoemd. Een ander opvallend verschil tussen menselijke hersenen en die van dieren is dat wij
verhoudingsgewijs een erg grote frontaalkwab hebben. Daardoor kunnen we goed organiseren,
plannen en ons gedrag controleren. Ook bevatten de menselijke hersenen verhoudingsgewijs meer
gliacellen dan de hersenen van dieren. Waarom dit is, en welke functie het vervult, is nog niet goed
duidelijk.
, Ons perifeer zenuwstelsel omvat alle zenuwbanen en zenuwcellen die de verbindingen onderhouden
tussen onze zintuigen, spieren en organen enerzijds en het centraal zenuwstelsel anderzijds. Het
perifeer zenuwstelsel bevat twee hoofdgroepen. Het somatisch zenuwstelsel staat onder controle
van onze wil. Met ons bewustzijn sturen we dit deel aan, zoals doelbewust een armspier
aanspannen. Het autonoom zenuwstelsel werkt echter buiten onze wil om. Wij kunnen het niet of
slechts indirect beïnvloeden. Een voorbeeld is de hartslag. Het autonoom zenuwstelsel is op zijn
beurt ook weer in twee delen te onderscheiden die elkaar in evenwicht houden: het sympathisch
zenuwstelsel dat belangrijk is bij activiteit en snel handelen en het parasympatisch zenuwstelsel dat
belangrijk is bij rust en herstel.
Onze erfelijke aanleg is opgeslagen in het DNA. Dit DNA kent veel verschillende afgebakende deeltjes
die genen heten. Genen zijn dragers van erfelijke eigenschappen en zorgen voor de aanmaak van
eiwitten; die dienen weer als bouwstenen van cellen en als lichaamsregelaars. Het DNA en zijn genen
liggen op chromosomen. Mensen hebben 23 chromosoomparen. Van elk chromosoom hebben wij
twee kopieën, een van onze vader en een van onze moeder. Genen kunnen op twee manieren een
erfelijke eigenschap dragen: op een dominante manier of op een recessieve manier. De erfelijke
eigenschap van een dominant gen overheerst die van een recessief gen. Het ontstaan van vrijwel al
onze eigenschappen wordt beïnvloed door meerdere genen.
Naast de erfelijke invloed worden onze eigenschappen ook gevormd door omgevingsinvloeden. Zo is
onze lichaamslengte het resultaat van erfelijke aanleg in combinatie met omgevingskenmerken. Om
het ontstaan van een kenmerk te begrijpen moeten we kijken naar de interactie tussen een erfelijke
aanleg (of erfelijke voorbereiding) en de kenmerken van een omgeving. Er blijken drie soorten van
samenhang (correlatie) voor te komen: passief, evocatief en actief. Ook weten we dat genen aan- en
uitgezet kunnen worden door bepaalde kenmerken uit de omgeving. Dit heet gem-
omgevingsinteractie.
Samenvatting 2: Hoe onze hersenen werken en zich ontwikkelen
Wat betreft het functioneren en ontwikkelen van onze hersenen kunnen we zeggen dat drie
invloeden daarbij een rol spelen: de erfelijke aanleg van een persoon, de invloeden vanuit de
omgeving waarin hij opgroeit en functioneert en de mate waarin hij bepaalde hersendelen oefent.
Het aantal neuronen dat wij bij onze geboorte hebben, wordt geheel bepaald door onze erfelijke
aanleg. Ook de aanmaak van synapsen in met name de eerste twee levensjaren verloopt over het
algemeen automatisch en onder invloed van de erfelijke aanleg.
Al vanaf de geboorte zijn onze hersenen net een spons: ze zuigen alle informatie op die wordt
aangereikt en passen hun functioneren daaraan aan. Dit wordt de plasticiteit van de hersenen
genoemd en in principe is dit ook een kenmerk van de aanleg. Hoeveel en welke informatie en de
oefening beïnvloeden welke synapsen blijven bestaan en welke verdwijnen. Dat proces wordt
pruning genoemd.
Het functioneren van onze hersenen is afhankelijk van onze leeftijd. Tijdens de zwangerschap worden
de meeste neuronen al aangemaakt; ook na de geboorte ontstaan er nog nieuwe neuronen, maar in
een veel geringere hoeveelheid. Het aanmaken van synapsen (verbindingen) tussen neuronen heeft
al meermalen tijdens de zwangerschap plaatsgevonden, maar dit neemt in de eerste levensjaren toe.
Vanaf de geboorte maar vooral vanaf de tweede verjaardag neemt het aantal verbindingen tussen
neuronen af op grond van opgedane ervaringen. Door dit proces van pruning neemt de sterkte van
synapsen die blijven bestaan juist toe. In het begin van de puberteit is er ook nog een periode waarin
vooral in de frontaalkwab eerst het aantal verbindingen toeneemt en later weer afneemt vanwege
pruningprocessen. Mede om deze reden is de puberteit een kwetsbare periode in de ontwikkeling
van onze hersenen.
Over het algemeen kan gesteld worden dat hoe jonger iemand is, hoe plastischer de hersenen zijn
(hoe makkelijker de hersenen zich aanpassen aan de omstandigheden). Onze hersenen blijven
levenslang hun plasticiteit behouden, maar het plastische vermogen neemt wel af.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller essi10. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.83. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
51662 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 15 years now