SOCIALE DENKER
Sociale cognitie = verwijzing naar de manieren waarop mensen over zichzelf en de sociale wereld
denken. / hoe mensen sociale informatie selecteren, interpreteren, herinneringen gebruiken om
oordelen te vormen + beslissingen te nemen.
2 types:
1. Automatische sociale cognitie = snel en automatisch
(eerste indruk van iemand zonder bewust na te denken, zonder nadenken beslissingen nemen,
bijv. remmen als een kind de weg op rijdt (automatisch nadenken)
2. Gecontroleerde sociale cognitie = meer inspanning / weloverwogen. (nadenken over studie)
AUTOMATISCHE PILOOT
[] Automatisch denken = onbewust, onopzettelijk, onwillekeurig proces dat geen inspanning kost.
(reflexen, impulsen, gewoontegedrag)
Helpt nieuwe situaties begrijpen.
Schema’s =
o Mentale structuren waarmee we onze kennis over de sociale wereld organiseren. De
mentale structuren beïnvloeden vervolgens de info die we opmerken, waarover we
denken en herinneren.
o Omvat kennis over zaken zoals: anderen, onszelf, sociale rollen en specifieke
gebeurtenissen.
o Sturen onze interpretaties van het ‘hier en nu.’
o Zorgt ervoor dat we de wereld begrijpen en gaten in kennis op te vullen.
o Oplossen van ambiguïteit.
o Schema over een gebeurtenis = een script .
Toegankelijkheid = mate waarin schema’s en concepten zich op de voorgrond van ons bewustzijn
bevinden waardoor het waarschijnlijker is dat we ze gebruiken bij onze oordelen over de sociale
wereld.
2 soorten:
1. Blijvend toegankelijk = door eerdere ervaringen (schema’s constant actief en gereed voor
gebruik bij het interpreteren van ambigue situaties)
2. Tijdelijk toegankelijk = gerelateerd is aan een doel dat er op dat moment is. Kan ook door
recente ervaringen.
Priming = Proces waarbij eerdere recente ervaringen de toegankelijkheid van een schema, kenmerken
of concept vergroten.
- Primer fungeren = invloed uitoefenen op onze indruk van de sociale wereld, als die zowel
toegankelijk als toepasselijk is.
Perseveratie- effect = De bevinding dat de opvattingen die mensen hebben over zichzelf en de sociale
wereld aanhouden, ondanks bewijzen van het tegendeel. (vasthouden aan eigen schema’s ondanks…)
Bestraffingseffect = Bevinding dat positieve opvattingen over de sociale wereld waarvan bewezen
wordt dat ze onjuist zijn, kunnen omslaan naar zeer negatieve opvattingen.
,Selffulfilling prophecy = zichzelf waarmakende voorspelling:
1. Verwachting hebben over hoe iemand is.
2. Verwachting beïnvloedt de manier waarop ze zich tegenover diegene gedragen.
3. Consistent met de verwachting gaan gedragen.
4. Verwachting komt uit.
Pygmalioneffect = Een positieve selffulfilling prophecy: Als er positieve verwachtingen zijn van
mensen, gaan zij beter presteren.
Automatisch doelen nastreven
In ons alledaagse leven is vaak sprake van doelen die met elkaar wedijveren en soms maken we in
zo’n geval automatisch een keuze voor een daarvan. Mensen streven vaak doelen na die recentelijk
geprimed zijn.
- Zeigarnikeffect = Het fenomeen dat niet voltooide doelen het automatische denken blijven
beheersen.
Automatisch beslissen
We nemen ten dele onbewust goede beslissingen. Het is nuttig om eerst alle alternatieven te
analyseren, deze enige tijd bewust te bestuderen en dan enige afleiding te zoeken om onbewuste
processen hun gang te laten gaan.
Automatisch denken en metaforen over lichaam en geest
Behalve schema’s gebruiken mensen metaforen over lichaam en geest om ambiguïteit te reduceren.
Fysieke sensaties (bijv. het vasthouden van een zwaar klembord) kunnen reden zijn om een metafoor
te primen. (bijv. dat belangrijke gedachten ‘gewicht hebben’) wat vervolgens de oordelen van mensen
beïnvloedt.
Mentale strategieën en snelle aannames : beoordelingsheuristieken
[] Beoordelingsheuristiek = Mentale aanname die mensen gebruiken om snel efficiënt te kunnen
oordelen.
[] Beschikbaarheidsheuristiek = Mentale aanname waarbij mensen een oordeel baseren op het gemak
waarmee ze iets voor de geest kunnen halen.
Artsen gebruiken dit bij het stellen van een diagnose. Diagnoses worden beïnvloed door hoe
gemakkelijk ze zich verschillende ziekten voor de geest kunnen halen.
[] Representativiteitsheuristiek = Mentale aanname waarbij mensen iets classificeren op de grond van
de mate waarin het lijkt op een karakteristiek geval.
[] Informatie over de basisfrequentie = Informatie over de regelmaat waarmee leden van verschillende
categorieën in de populatie voorkomen.
[] Anker- en correctieheuristiek = Mentale aanname waarbij mensen een getal of waarde als beginpunt
gebruiken en vervolgens onvoldoende op dit ankerpunt corrigeren.
, INVLOED VAN CULTUUR OP SOCIAAL DENKEN
Cultuur is bepalend voor het internaliseren van bepaalde verwachtingen : schema’s.
[] Westerse culturen = accent ligt op een analytische denkstijl. Men concentreert zich op de
kenmerken van objecten en besteden geen aandacht aan de context waarin de objecten zich bevinden.
[] Oost-Aziatische culturen = Holistische denkstijl. Concentreren zich op totale / gehele context, met
name op de wijze waarop objecten zich tot elkaar verhouden.
GECONTROLEERDE SOCIALE COGNITIE - - INGESPANNEN DENKEN
Gecontroleerd denken = Denken dat bewust, opzettelijk en uit vrije wil plaatsvindt en dat inspanning
vereist.
[] Gecontroleerd denken en vrije wil = Ons bewuste idee over de mate waarin we onze eigen daden
veroorzaken en de mate waarin we die werkelijk veroorzaken zijn niet altijd gekoppeld.
Hoe meer mensen in een vrije wil geloven, hoe meer ze bereid zijn om mensen in nood te helpen, en
hoe kleiner de kans wordt dat ze immorele dingen doen, zoals bedriegen.
[] Het verleden mentaal ongedaan maken: tegen feitelijk denken:
Vorm van gecontroleerd denken waarbij we een bepaald aspect zodanig veranderen dat we ons een
voorstelling kunnen maken van hoe het geweest had kunnen zijn .
[] Gedachteonderdrukking = Ergens liever niet aan denken, poging tot vermijden, dit kost
inspanning. Zodra we moe of afgeleid zijn, laat het gecontroleerde proces het hierbij afweten met als
gevolg: extra ongewenste gedachten.
[] Beter leren denken = Bepaalde manieren van denken, zoals statistisch redeneren, ons na een
bepaalde training bijv. een college aanmerkelijk beter afgaan.
- Barrière van overdreven zelfvertrouwen: Gegeven dat mensen gewoonlijk te veel vertrouwen
op de nauwkeurigheid van hun eigen oordelen.
WATSON
Mensen zijn zeer ingewikkelde sociale denkers met verbazingwekkende cognitieve vermogens. Maar
we kunnen ook fouten maken die gevolgen hebben, zoals selffulfilling prophecy’s. Mensen zijn net
‘gebrekkige wetenschappers’: briljante denkers die de aard van de sociale wereld op een logische
manier proberen te ontdekken maar dat op een onvolmaakte manier doen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller schoolaccswj1. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.21. You're not tied to anything after your purchase.