Basisstof 1: Gaswisseling
Gaswisseling = neemt met je ademhalingsstelsel gassen uit de lucht
op en geeft gassen aan de lucht af.
In neusholte wordt lucht gereinigd, gekeurd, verwarmd en vochtig
gemaakt. De neusholte is door nauwe openingen verbonden met de
bijholten (= holten in de schedelbeenderen).
De neusholte is bekleed met neusslijmvlies en de buitenste laag cellen
bestaat uit trilhaarepitheel (= slijm producerende en trilhaarcellen).
- Aan het slijm blijven kleine stofdeeltjes en ziekteverwekkers
kleven.
- Het slijm wordt door de beweging van trilharen naar de
keelholte verplaatst.
In het strottenhoofd liggen de stembanden.
Door hoefijzervormige kraakbeenringen in de wand van de luchtpijp en de bronchiën blijft de
luchtpijp openstaan. Bronchiën vertakken zich in bronchiolen (= steeds kleinere zijtakjes). De wanden
hebben geen kraakbeenringen, maar spierweefsel en kunnen zichzelf hierdoor verwijden of
vernauwen.
Aan uiteinde van bronchiolen zitten longblaasjes (= alveoli), deze hebben een 1 cellaag dikke wand
en aan de binnenkant bedekt met alveolair vocht. In de longblaasjes vindt de gaswisseling plaatst,
hieromheen zitten de longhaarvaten.
Partiële zuurstofdruk of pO2 = het aandeel van zuurstof in de
luchtdruk. In de longen vindt diffusie plaats van gas naar vloeistof:
vanuit de alveolaire lucht alveolaire vocht.
Uitwisselingssnelheid
Factoren die de uitwisselingssnelheid vergroten:
- Groot diffusieoppervlak door de vele longblaasjes.
- Kleine diffusieafstand door de dunne wand van
longblaasjes en longhaarvaten.
- Groot verschil pO2 en pCO2: door verversen van de lucht in
de longblaasjes en door stroming van bloed langs de
longblaasjes.
De wet van Fick
∆c
n=D× A ×
Δx
n = diffusiesnelheid (in mol/s)
D = diffusiecoëfficiënt (in m2/s)
A = diffusieoppervlak (in m2)
∆ c = concentratieverschil (c1 – c2 in mol/m3) OF ∆ p = drukverschil (p1 – p2)
∆ x = diffusieafstand (in m)
, 6V H3 Gaswisseling en Uitscheiding Biologie
Transport zuurstof
In de longhaarvaten worden O2-moleculen ge
bonden aan hemoglobine in rode bloedcellen.
- (Hemoglobine) Hb + O2 HbO2
(oxyhemoglobine)
- Door de binding van O2 aan Hb blijft er een
verschil bestaan tussen de pO2 in het vocht
in de longblaasjes en de pO2 in het
bloedplasma, waardoor meer zuurstof kan
worden opgenomen.
Transport koolstofdioxide
Door het concentratieverschil vindt diffusie van O 2 uit de
haarvaten naar de weefsels en van de CO 2 uit de weefsels
naar het bloed plaats.
CO2 + H2O koolzuuranhydrase H2CO3 H+ + HCO3-
- Een groot deel van dit CO2 wordt door het
bloedplasma vervoerd; een ander deel wordt
gebonden aan hemoglobine.
- In de longhaarvaten laten de O2 -moleculen los van
de hemoglobine. (verschuift naar links)
- De pH van het bloed wordt beïnvloed door de CO 2 -
concentratie. Wanneer de CO2-concentratie
toeneemt, daalt de pH en komen er meer O 2-
moleculen vrij (Bohr-effect).
Insecten: gaswisseling in tracheeën
- Tracheeën zijn sterk vertakte buizen met stigmata (= openingen).
- Groot gaswisselingsoppervlak door sterk vertakte tracheeën.
- Kleine diffusieafstand doordat zuurstof diffundeert via het vocht en via het bloed naar de
cellen.
- Groot concentratieverschil door ventileren van de lucht in de tracheeën door pompende
bewegingen in het achterlijf.
Vissen: gaswisseling in kieuwen
- Kieuwen bestaan uit kieuwbogen (met kieuwplaatjes en kieuwlamellen) en kieuwspleten.
- Groot gaswisselingsoppervlak door veel kieuwlamellen.
- Kleine diffusieafstand door voortdurend verversen van het water tussen de kieuwlamellen en
door stroming van het bloed in de bloedvaatjes in de kieuwlamellen.
- Tegenstroomprincipe = de stroomrichting van het water is tegengesteld aan die in het bloed.
Hierdoor diffundeert meer zuurstof uit het water naar het bloed.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller annabellekoster. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.52. You're not tied to anything after your purchase.
