Summary
samenvatting van geschiedenis van de psychologie
- Course
- Institution
samenvatting op basis van slides + cursus
[Show more]
1 review
By: sara-cooreman • 2 year ago
Seller
Followellenvangool
Reviews received
Content preview
Geschiedenis van de psychologieHOOFDSTUK 1: INLEIDING
Ebbinghaus:
“Die Psychologie hat eine lange Vergangenheit, doch nu reine kurze Geschichte “
- De psychologie heeft al een lang verleden, maar nog maar een korte geschiedenis
- Voorbeeld van de traditionele opvatting van de geschiedenis van de psychologie
Hedendaagse en traditionele benaderingen
Hedendaagse benadering
- De hedendaagse psychologie heeft een uitgesproken diversiteit
o Verschillende subdisciplines: neuro, sociale psychologie, …
o Verschillende benaderingen: experimenteel vs. filosofisch
o Verschillende doelstellingen: voorspellen/beheersen gedrag vs. het volledig
begrijpen van zichzelf zodat voorspellen overbodig wordt
- Men wil de ‘chaotische’ situatie van de psychologie begrijpen
o Voornamelijk conceptueel nadenken over de discipline zelf
o Op zoek gaan naar de relatie tussen psychologie en haar domein
à Metapsychologie: reflectie over de psychologie zelf
- Discontinuïteit: de vragen van nu en vroeger zijn verschillend
Traditionele benadering (voor 1970)
- Geschiedenis van de psychologie werd beschreven in de context waarin de
psychologie zichzelf nog moest bewijzen als wetenschap, waarbij de geschiedenis
gebruikt werd om de wetenschappelijkheid van de psychologie te ondersteunen
- Doorheen de tijd nam de graad van wetenschappelijkheid toe
o De vragen die vroeger gesteld werden zijn dezelfde (continuïteit)
o De methoden zijn verschillend
- Citaten die deze visie ondersteunen
o Ebbinghaus: “Die Psychologie hat eine lange Vergangenheit, doch nu reine
kurze Geschichte “ = de psychologie heeft al een lang verleden, maar nog
maar een korte geschiedenis
o Boring: “… nothing which is supposed to be new is ever really new”
Hoe de geschiedenis van de psychologie beschrijven
Mogelijke valkuilen
A. Whig geschiedschrijving
o Teleologische visie op geschiedenis
§ = de zoektocht naar het doeleinde
§ Wetenschap is vooruitgang
o Vooruitgang impliceert dat de hedendaagse wetenschap superieur is ten
opzichte van het verleden
1
, § Triomfalisme
• De geschiedenis wordt beperkt tot een verhaal hoe briljante
wetenschappers de waarheid ontdekten
• Fouten die werden gemaakt in onze geschiedenis worden
gezien als een soort van dwalingen, die we niet moeten
bestuderen
§ Ideeën en theorieën die niet conform zijn met de huidige visie worden
buiten beschouwing gelaten
o Afkomst van de term ‘Whig geschiedschrijving’
§ Whigs vs. Tories in Engeland (17e eeuw)
• Whigs: voorstander van parlementaire macht
• Tories: voorstander van koningshuis en aristocratie
§ In de discussie tussen de 2 visies werd ook soms naar het verleden
gegrepen
o Bedenkingen
§ Vooruitgangsgedachte doet geen recht aan de complexiteit van
wetenschap
• Fouten zijn vaak even interessant als successen
§ Wetenschap heeft niet enkel voordelen en staat niet enkel in voor het
welzijn van de mensheid
• Vb. de ontwikkeling van atoombom, klimaatopwarming, …
B. Presentisme of nunc pro tunc
o Vorm van projectie: hedendaagse ideeën en perspectieven worden op een
anachronistische wijze gebruikt in de voorstelling en interpretatie van het
verleden
§ Anachronisme: een term gebruiken die niet past bij die tijd
§ Vb. Jeanne d’arc was een feministe
o Voorbeeld van presentisme in de psychologie: “L’homme machine” van La
Mettrie wordt als voorbode gezien van moderne opvattingen over de
menselijke geest als computer
§ Men duikt de geschiedenis in om te bewijzen dat een huidige
theoretische positie de juiste is
o Bedenkingen: leidt tot een misleidend beeld over het verleden
§ Er schuilt echter ook een vorm van waarheid in presentisme
§ Elke vorm van geschiedschrijving vertrekt steeds vanuit het nu
§ De geschiedschrijving is dus een vorm van perspectivisme: het
verleden wordt vanuit een bepaald perspectief bekeken en o.b.v.
hedendaagse opvattingen
C. Great men view
o Geschiedkundige feiten zijn voornamelijk het resultaat van de inspanningen
van opeenvolgende grote persoonlijkheden
o Staat in contrast met ‘Zeitgeist’ of tijdsgeest:
§ Great men view: dankzij Wundt hebben we de psychologie als
wetenschap
§ Zeitgeist: in die periode was de tijdsgeest rijp voor een nieuwe
wetenschap en het is toevallig dat Wundt de eerste was die zo’n
laboratorium oprichtte in Leipzig
2
, o Bedenkingen
§ Ook externe en contextfactoren spelen steeds een rol
§ Overschatting van het belang van individuen bij de ontwikkeling van
een wetenschappelijke discipline
§ Meer genuanceerde visie: demystificatie van onze ‘helden’, waarbij
hun verdiensten in voldoende mate erkend worden
D. Simplificatie
o Het verleden wordt te vereenvoudigd voorgesteld: enkel de grote lijnen
§ Gevolg: gestroomlijnde visie van het verleden
o We baseren ons op secundaire literatuur, en niet op de oorspronkelijke
bronnen: dit draagt ook weer bij aan de gestroomlijnde visie
Strekkingen binnen de geschiedschrijving van een wetenschap
- Internalisme versus externalisme
o Internalisme
§ Wetenschapsgeschiedenis puur als ontwikkeling van het onderzoek,
de theorieën en de ontdekkingen van een discipline
§ Wetenschap evolueert los van externa factoren van sociale,
economische of culturele aard en kan ik elke maatschappij en ik elke
tijd bedreven worden
o Externalisme
§ De geschiedenis van een wetenschap is het gevolg van de sociale
context
§ Het sociaal-politieke klimaat en de economische mogelijkheden
bepalen de wetenschappelijke vooruitgang
§ Voorbeelden
• Ontwikkeling atoombom: enkel mogelijk dankzij de inzet van
wetenschappers op vraag van en met de financiële steun van
de toenmalige machthebbers
• Wedloop naar de maan, US vs. Rusland: bracht allerlei
wetenschappelijke ontdekkingen met zich mee zoals
gevriesdroogd voedsel
o Bedenkingen: valse tweedeling
§ De invloed van de context op de ontwikkeling van een
wetenschappelijke discipline kan niet ontkend worden
§ Net zomin kan aangenomen worden dat een wetenschappelijke
discipline puur extern gereguleerd wordt
à Zowel interne als externe factoren
- Het sociaal constructivisme
o Wetenschap kan enkel begrepen worden als het het product van sociale
processen
o Staat in contrast met: puur data-driven of puur empirisch
o Implicaties
§ Wetenschappelijke kennis is niet puur objectief
§ Er is ook een psychologische dimensie nodig voor het begrijpen van
wetenschappelijk gedrag
3
, •Perceptie: vb. hoe ziet men bepaalde dingen
•Cognitie: vb. hoe beslissen ze wat hun resultaten betekenen
•Persoonlijkheid: vb. wat motiveert een wetenschapper
•Communicatie: vb. hoe gaat men om met tegenkantingen
•Groepsdynamica: hoe is de discipline georganiseerd (vb.
hiërarchisch)
o Bedenkingen: zelfs het bestaan van externe, objectieve wetenschappelijke
werkelijkheid wordt in twijfel getrokken
- Implicaties van het sociaal constructivisme
o De psychologie neemt een vreemde positie in i.v.m. andere wetenschappen
§ ‘Perplexing reflexivity’:
• Het gaat over psychologie, maar het is ook psychologie
• De studie van de psychologie omvat zelf ook een
psychologische dimensie
§ De geschiedenis van de psychologie houdt metapsychologie in: leidt
tot zelfreflectie over de eigen discipline
à Psychologen proberen iets te onderzoeken, maar het feit dat we iets
proberen te onderzoeken is ook menselijk gedrag en dit zouden we ook
moeten onderzoeken
o Er bestaat geen onafhankelijke psychologische werkelijkheid
§ Linguïstische determinatie van de psychologische werkelijkheid
• De psychologische werkelijkheid is strikt verbonden met het
psychologische taalgebruik
• Psychologie construeert zelf haar psychologische realiteit
§ Veranderingen in de psychologische taal impliceren veranderingen in
de psychologische werkelijkheid vb. over zichzelf anders gaan denken,
zal leiden tot zichzelf veranderen
§ We kunnen moeilijk kijken naar het verleden
• Niemand had een oedipuscomplex voor Freud
• Niemand had een hoog IQ voor 1914
§ Door de constructie gaan we op andere manieren naar de
werkelijkheid kijken en daardoor een psychologische werkelijkheid
creëren
• Psychologische fenomenen van toen waren gelijkaardig, maar
waren toen nog niet zo gestructureerd (vb. iemand die snel
rekent, ‘hoog IQ’) dus ze hadden toen nog geen
psychologische realiteit
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ellenvangool. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.11. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
72042 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now