Inleiding Hfds 3: Basiselementen uit de (sociale) demografie +
Thema 3: Hfds 4: Mortaliteit en morbiditeit
Hfds 3: Basiselementen uit de (sociale) demografie
3.1 Wat is demografie: definitie en kernbegrippen
3.2 Structuur van een bevolking
3.2.1 Geslachtssamenstelling
3.2.2 De leeftijdsstructuur
3.2.3 Bevolkingspiramides
Hfds 4: Mortaliteit en morbiditeit
4.1 Begrippen
4.2 Geslachtsverschillen
4.2.1 Vaststellingen
4.2.2 Verklaringen
4.2.3 ‘Uitzonderingen’
4.2.4 Evolutie
4.3 Verschillen naar SES
4.3.1 Vaststellingen
4.3.2 Twee hoofdverklaringen
4.3.3 De selectieverklaring
4.3.4 De causatieverklaring
4.3.5 Causatie of selectie? Het levensloopperspectief
4.3.6 Beleidsimplicaties voor het verband tussen SES en gezondheid
, Hfds 3: Basiselementen uit de (sociale) demografie
3.1 Wat is demografie: definitie en kernbegrippen
De term ‘demografie’ is gebaseerd op het Grieks: ‘demos’ = volk, bevolking en ‘Graphein’ =
(be)schrijven; letterlijk: ‘beschrijven van de bevolking’. De Groote en Truwant beschrijven demografie
als “wetenschap die zich bezighoudt met het onderzoek naar en de (statistische) beschrijving van
ontwikkelingen in omvang, samenstelling en ruimtelijke spreiding van bevolkingen en de
maatschappelijke oorzaken en gevolgen daarvan”. Matthijs definieert demografie als
“wetenschappelijke studie van de oorzaken en de gevolgen van de omvang, samenstelling, spreiding
en de groei van bevolking”. Demografie bevat dus eigenlijk 4 hoofdcomponenten:
1. Omvang: verwijst naar het aantal personen op een bepaald tijdstip in een bepaald gebied.
2. Samenstelling of structuur: slaat op de verdeling van het aantal personen naar leeftijd en
geslacht.
3. Spreiding: heeft te maken met de woonplaats (migratie, verstedelijking).
4. Evolutie: verwijst naar verandering in een bevolking door groei of daling.
Demografen hebben het over de staat van een bevolking als ze wijzen op de structuur en omvang op
één moment. De loop van een bevolking verwijst naar evolutie of verandering. 3 factoren kunnen
deze evolutie beïnvloeden: het aantal geboortes, het aantal sterftes en het aantal migraties. Dit
betekent dat we in de demografie de volgende 3 centrale componenten hebben:
1. Studie van vruchtbaarheid of nataliteit (geboortes)
2. Studie van mortaliteit (sterftes)
3. Studie van migraties of ruimtelijke mobiliteit
Het is niet enkel de bedoeling om te beschrijven, maar ook om op zoek te gaan naar verklaringen
voor demografische verschijnselen, en aandacht te besteden aan de gevolgen ervan. Er worden
verbanden gezocht met ruimere maatschappelijke verschijnselen en veranderingen ->
bevolkingssociologie.
3.2 Structuur van een bevolking
De structuur van een bevolking betekent de beschrijving ervan op basis van de 2 basiselementen
geslacht en leeftijd.
3.2.1 Geslachtssamenstelling
De geslachtssamenstelling wordt doorgaans weergegeven aan de hand van de geslachtsratio: dit is
de verhouding van het aantal mannen op het aantal vrouwen in de bevolking. Cijfer hoger dan 1 =
meer mannen dan vrouwen, cijfer gelijk aan 1 = evenveel mannen als vrouwen, cijfer lager dan 1 =
meer vrouwen dan mannen. + zie geslachtsratio en 2 vaststellingen pg. 64-65.
3.2.2 De leeftijdsstructuur
Naast geslacht vormt leeftijd de tweede basiscomponent van de structuur van de bevolking. Een
cijfer dat de leeftijdsstructuur van een bevolking weergeeft is de afhankelijkheidsratio. Dit is de
verhouding tussen de niet-actieve bevolking (0-14 jarigen en 65+) tot de actieve bevolking (15-64
jarigen). + zie gem. leeftijd en twee vaststellingen, uitleg figuur 3.3 en uitleg figuur 3.4 pg. 65-66
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller inadeli. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.00. You're not tied to anything after your purchase.