Summary
Samenvatting Europees Strafrecht (670225-M-6)
- Course
- Institution
Complete samenvatting van alle hoorcolleges (1-6) (inclusief de tekst van de slides)
[Show more]
1 review
By: nvdiv • 2 year ago
Seller
Follow
suraya08
Reviews received
Content preview
HC 1 Internationalisering en Europeanisering van de strafrechtsplegingVandaag:
- Wat is Europees strafrecht & internationalisering van de strafrechtspleging
- Geschiedenis en beginselen: internationale strafrechtelijke samenwerking en EU-
strafrecht
- Belangrijkste rechtsbronnen EU-strafrecht
- Naleving Europees Strafrecht
Wat is Europees strafrecht?
- Waarom is het belangrijk?
We hebben Jos B. (verdachte Nicky Verstappen), werkt mee aan snelle uitlevering
uit Spanje. Dit is het leerstuk van de overlevering en de uitlevering. Binnen het EU-
strafrecht hebben we daar het Europees arrestatiebevel voor (college 6). Is een
specifiek regime voor de overlevering binnen Europa (Europees uitleveringsbevel,
wordt het ook genoemd).
Jurisprudentie van het EHRM speelt een belangrijke rol: de aanwezigheid van de
raadsman volgt uit jurisprudentie en heeft geleid tot aanpassing van het
verhoorrecht op nationaal niveau.
Mallorca: verdachte was juist vertrokken uit Mallorca naar Nederland. Spanje
heeft de zaak overgedragen aan Nederland. In dat kader is het Europees strafrecht
ook van belang. Het was een overdracht van de strafzaak aan NL, dus niet net als bij
Jos B. de verdachte, maar de zaak. Onder welke voorwaarden kan dat? Wanneer kan
dat? (college 4). Overdracht en overname van de strafvervolging.
Systeem van het Belgische gevangeniswezen, de rechtsstaatbeginselen van
andere landen. Als we een systeem hebben waarbij de overlevering van verdachten
of uitzitten van een straf, wordt overgedragen van het ene naar andere land, willen
we dat er geen dingen plaatsvinden waar Nederland aan gebonden is. We willen dus
zeker weten dat er in de gevangenissen een behoorlijke behandeling plaatsvindt
(geen marteling bijvoorbeeld). Anders komt NL in strijd met het verbod van non
refoulement (een verbod tot uitzetting naar een land waar hij gegronde vrees heeft
voor gevaar of discriminatie etc.). Dus als er een risico is van onmenselijke
behandeling. We zullen zien dat die garanties niet altijd aanwezig zijn binnen de EU
(denk aan de situatie in de Belgische gevangenissen en de discussie over de Poolse
rechters en de overlevering aan Polen).
Polen was een grote zaak waarbij de internationale rechtshulpkamer in
Amsterdam die gaat over overleveringszaken heeft geweigerd over te leveren aan
Polen, omdat ze vindt dat de rechters niet voldoende onafhankelijk zijn en zij vinden
dat er dus geen eerlijk proces kan plaatsvinden. Ook in de Europese context is dat
een afwijzing van het systeem van Polen, binnen de context van de Europese Unie
(waarin we af hebben gesproken dat we allemaal een basisniveau van het strafrecht
hebben, goed georganiseerd, strafprocesrecht op orde, is dat een probleem als dan
een land zegt dat het systeem van een andere lidstaat niet goed is) liggen
fundamentele beginselen aan ten grondslag: wederzijdse erkenning en wederzijds
vertrouwen. Deze beginselen zijn fundamenteel voor het Europees recht in zijn
algemeenheid en een grote rol spelen binnen het Europees strafrecht. In dit college
zullen we zien dat wederzijdse erkenning de hoeksteen van Europees strafrecht is.
,Internationalisering van de strafrechtspleging
Gedeeltelijke overdracht van nationale soevereiniteit
De internationalisering, de europeanisering. Het is niet alleen beperkt tot de EU, maar ook
door andere belangrijke organisaties waar verdragen op het gebied van (Europees)
strafrecht tot stand zijn gekomen. Dus onderscheid tussen de EU en andere internationale
organisaties. Focus met name op EU-recht, maar daar waar de Raad van Europa en haar
regime van belang is, komt dat ook aan bod. En uiteraard het EHRM is tot stand gekomen
binnen de Raad van Europa en niet binnen de EU. Dit is heel belangrijk om dit uit elkaar te
houden.
- Door bevoegdhedenoverdracht aan internationale organisaties
Bv: NAVO, VN, Raad van Europa, EU
Zie hierboven het onderscheid
Ook samenwerkingsafspraken met NAVO en VN en een minimale
bevoegdhedenoverdracht naar de NAVO en VN en meer naar EU.
- Middels (bindende) afspraken voor samenwerking in strafzaken
Bv. bilaterale en multilaterale verdragen, EU-richtlijnen
Multilateraal: in conventies met een hele groep staten (RvE en VN)
Bilateraal: met een andere staat (bv. over uitlevering veel bilaterale verdragen).
- Door onderlinge afstemming van regelgeving
Bv. gezamenlijke delictsomschrijvingen van internationale misdrijven,
harmonisatie van straf(proces)recht in de EU
Onderlinge afstemming van regelgeving is een vorm van harmonisatie en dat zie je
met name op het niveau van de Europese Unie. EU is de meest vergaande vorm van
strafrechtelijke samenwerking die wij kennen.
Europeanisering van het strafrecht
Klip: ‘EU criminal law is a multi-level field of law in which the EU has normative influence
on either substantive criminal law/ criminal procedure, or on the co-operation between
the Member States’.
Dus er is zowel een invloed van Europees strafrecht op nationaal niveau (implementatie
van richtlijnen die op strafrecht zien, heeft direct gevolg voor het nationale Europees
strafrecht), dus dat zijn gezamenlijke normen ten aanzien van het materieel en formeel
strafrecht.
- Gezamenlijke Europese normen ten aanzien van materieel en formeel strafrecht
(waaronder fundamentele rechten).
Harmonisatie (week 2)
- Afspraken met betrekking tot verlenen en verkrijgen van rechtshulp
Week 4, 5 en 6
Wat bedoelen we met rechtshulp? = dat je de hulp inroept (bv. als politie of OvJ,
rechter of r-c) van een ander land om je bewijs rond te krijgen of om de verdachte
aan te houden, of zoals in de zaak in Mallorca de zaak over te nemen. Dus je vraagt
andere landen van de EU, of als er verdragen zijn met wederzijdse rechtshulp binnen
de RvE met andere landen bv, vraag je hulp aan een ander land bij het rond maken
van jouw strafzaak.
Rechtshulp: verdrag van Prüm (wederzijdse rechtshulp)
- EU-agentschappen die direct op het strafrecht ingrijpen (Europees OM)
Het Europees Openbaar Ministerie (EPPO)
, EU-agentschappen, wat zijn dat? = Europol, EPPO, Eurojust, Fundamental Rights
Agency. Dit zijn instituties van de EU (net als de Commissie, de Raad en het Europees
Parlement) en dat is van belang omdat je tegen besluiten van die agentschappen
procedures kan starten bij het Hof van Justitie van de EU (HvJEU). Dus bijvoorbeeld
als je opgenomen bent in het informatiesysteem van Europol en jouw gegevens staan
er niet goed in, of je wordt gelinkt aan een delict waarvoor je niet van verdacht
wordt, is dat een besluit van Europol (het agentschap) en dan is er een procedure om
je gegevens gecorrigeerd te krijgen. Uiteindelijk, als dat niet gebeurt, kun je ook naar
het HvJEU.
EU-strafrecht v. internationale strafrechtelijke samenwerking
Binnen de EU hebben we sterke mate van supranationaal recht en supranationale instituties.
Bij het intergouvernementeel bedoelen we dat er samenwerking is op gelijke voet tussen de
staten. Bij supranationaal dan heb je instituties die daar boven staan. Bv er zijn
bevoegdheden overgedragen vanuit de lidstaten naar de EU. De bevoegdheidsoverdracht,
bevoegdheidstoedeling art. 3.4.5 Verdrag Werking EU. De bevoegdheidstoedeling gaat het
erover dat op specifieke terreinen die bevoegdheden zijn overgedragen van de lidstaat naar
de EU en dan is de EU bevoegd en de lidstaten niet meer. Dit is exclusieve
bevoegdheidstoedeling. Je hebt ook een gedeeltelijke bevoegdheidstoedeling, dan zijn zowel
de EU als de landen gezamenlijk bevoegd. Zodra er op Europees niveau iets geregeld is, dan
is het land niet meer bevoegd. Dan zijn er ook nog terreinen waar bevoegdheden volledig
aan de EU zijn gelaten, bijvoorbeeld op het gebied van het Monetair Fonds.
De bevoegdheid voor het Europees Strafrecht vind je niet in het verdrag. Maar we hebben
wel op het terrein van vrijheid, veiligheid en recht een gedeeltelijke
bevoegdheidsoverdracht. Daarmee bedoelen we dat zowel de EU en de lidstaten
gezamenlijk bevoegd om op dat terrein maatregelen en besluiten te nemen. Als er dus op
Europees niveau afspraken zijn gemaakt, zijn de landen niet meer bevoegd.
Supranationaal
- Soevereiniteit overgedragen; eigen rechtsorde
- Besluitvorming bij (gekwalificeerde) meerderheid (binnen de EU)
Gekwalificeerde meerderheid: niet iedereen hoeft het eens te zijn. Eerder op het
terrein van Europees strafrecht moest er unanimiteit zijn, als dat niet was werd er
geen besluit aangenomen. Maar sinds het verdrag van Lissabon hebben we een
gekwalificeerde meerderheid. De Europese terminologie is vrijheid, veiligheid en
recht. Wij noemen het Europees Strafrecht.
Dus ook op het gebied van strafrecht kunnen landen tegen hun wil gebonden
worden. Dat is een gevoelige kwestie, want strafrecht is bij uitstek een gebied
waarvan landen vinden dat het tot hun bevoegdheid behoort. Dus daar hebben
landen zich lang tegen verzet om daar ook een gekwalificeerde
meerderheidsprocedure aan te nemen. Met het Verdrag van Lissabon is dat er wel
ingekomen, maar er is een achterdeur gekomen waarbij landen aan de noodrem
kunnen trekken als zij denken dat een besluit waarover ze aan het onderhandelen
zijn in strijd is met hun nationale fundamenten van het strafrecht op nationaal
niveau. Dan kunnen ze eruit stappen en dan kunnen landen die verder willen gaan
met de onderhandelingen en het aannemen van het besluit, dan kunnen zij verder
, gaan. Dat is enhanced coöperation, een verdergaande samenwerking. Art. 83
Harmonisatie van het materieel strafrecht, daar zit de noodremprocedure in (week
2).
- Directe werking
Burgers kunnen direct een beroep doen op besluiten van EU-recht. Dit is niet op
alle besluiten. Degene die niet omgezet hoeven te worden (verordeningen) zijn
rechtstreeks geldend. Voor bepalingen die voldoende duidelijk en onvoorwaardelijk
zijn geformuleerd en die rechten toekennen aan de burger (dus ook bepalingen uit
het Verdrag VEU (Verdrag betreffende de EU) en de VWEU (Werkingsverdrag EU).
VEU: alle instituties en bevoegdheden van instituties en de fundamenten van de
EU.
VWEU: bevoegdheidstoedeling en regels wanneer lidstaten maatregelen mogen
nemen en op welke terreinen (week 2).
Aan richtlijnen zit een implementatietermijn, als lidstaten dat niet of niet goed
hebben gedaan en de termijn is verstreken heeft een richtlijn directe werking.
- Afdwingbaarheid door supranationale organen (Commissie, HvJ EU)
Met name de naleving die plaatsvindt via de Commissie en het HvJEU.
27 lidstaten (Kroatië laatste nieuwe, Brexit).
In de Raad van Europa zitten veel meer landen, EHRM en EVRM (denk aan het
onderscheid met Europese Unie niveau).
Intergouvernementeel
- Behoud van soevereiniteit
- Besluitvorming bij unanimiteit
- Geen directe werking
- Beperkte afdwingbaarheid
De lappendeken
- Uitzonderingsposities voor Denemarken en Ierland
- Handvest niet van toepassing in Polen
Handvest: fundamentele rechten EU, volledig ook van toepassing in het strafrecht.
Ook Tsjechië heeft hier een uitzonderingspositie
- Noorwegen en Ijsland nemen deel aan Schengen en Conventie Wederzijdse
samenwerking in strafzaken
- Versterkte samenwerking (noodremprocedure)
Zorgt er ook voor dat je weer groepjes krijgt die alweer wat verder gaan (Verdrag
van Prüm viel eerst buiten de EU en later in de EU).
4 (of 5) vrijheden
In het systeem van de EU hebben we een rechtsruimte binnen de 27 lidstaten. Dat is het
idee. De fundamenten onder de EU zijn de 4 vrijheden.
- Personen
- Goederen
- Diensten
- Kapitaal
Klip noemt er 5, maar vrij verkeer van personen verdeelt hij onder. Maar eigenlijk gewoon
vrijheid van personen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller suraya08. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $15.00. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
52510 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now