In deze samenvatting wordt thema 3, vertering, behandelt van HAVO 5. De samenvatting bevat:
- Alle 5 de paragrafen samengevat
- Meeste begrippen worden uitgelegd in de samenvatting (begrippen zijn gekleurd, zodat het duidelijker is)
- Plaatjes uit het boek van Biologie Voor Jou zodat het duideli...
Vertering
Voedingsstoffen
Voeding
Door middel van voedingsmiddelen krijg je voedingsstoffen
binnen. In totaal zijn er zes soorten voedingsstoffen:
- Eiwitten
- Koolhydraten
- Vetten
- Water
- Mineralen
- Vitaminen
Eiwitten (proteïnen)
Er zijn 2 soorten eiwitten:
- Dierlijke eiwitten (vlees, vis, melk,
kaas en eieren)
- Plantaardige eiwitten (brood,
graanproducten, peulvruchten, noten
en paddenstoelen)
Eiwitten bestaan uit ketens van aminozuren
(tientallen tot meer dan duizend
aminozuren). De ketens worden in het
verteringsstelsel gesplitst in enkele
aminozuren en worden via het bloed naar
de lever vervoerd. Vanuit de lever gaan deze aminozuren naar
de rest van de organen. Als aminozuren weer aan elkaar
gekoppeld worden in de cellen, noem je dit eiwitsynthese. In
eiwitten komen 20 verschillende aminozuren voor:
- 12 hiervan kan de mens zelf maken als er niet voldoende
in het voedsel zit.
- 8 hiervan kunnen mensen niet zelf vormen en moeten via
voedsel binnenkomen. (essentiële aminozuren)
Eiwitten zijn belangrijk in het lichaam voor verschillende dingen:
- Bouwstof van cellen en weefsels (tussencelstof ->
collageenvezels in beenweefsel).
- Reguleren processen (transport, cel communicatie en
chemische reacties)
, - Brandstof (omgezet in glucose -> verbrand)
Bij dissimilatie van eiwitten ontstaat ammoniak, dit wordt in de
lever omgezet in ureum.
Koolhydraten
Koolhydraten zijn belangrijke brandstoffen in het lichaam. (1g
koolhydraten -> 17 kJ). Als je teveel koolhydraten eet dan zorgt
insuline ervoor dat een deel wordt omgezet in polysachariden
(zetmeel) en dit wordt opgeslagen in de lever en in spieren als
reservestof. Overige koolhydraten worden omgezet in vet en
opgeslagen onder de huis of rondom organen.
Koolhydraten kunnen ook dienen als bouwstof DNA en ATP
bevatten monosachariden (desoxyribose en ribose).
Koolhydraten die niet worden verteerd door enzymen van de
mens noem je voedingsvezels (cellulose en pectine). Deze
voedingsvezels zijn afkomstig uit de celwanden van
plantaardige voedingsmiddelen. Voedingsvezels zorgen voor
een verzadigd gevoel.
Vetten
Een vetmolecuul is opgebouwd uit een glycerolmolecuul en drie
vetzuurmoleculen. Er zijn 2 soorten verzuurmoleculen:
- Verzadigd (Er zijn geen dubbele bindingen tussen twee C-
atomen).
- Onverzadigd (Er zijn één of meerdere dubbele bindingen
tussen twee C-atomen).
Je lichaam kan glycerol en de meeste verzuren vormen uit
andere organische stoffen. Je voedsel hoeft daarom maar
weinig vetten te bevatten. Alleen een paar vetzuren essentiële,
zoals linolzuur, moeten in het voedsel voorkomen.
Vetten zijn brandstoffen voor het lichaam (1g vet -> 38 kJ). Vet
heeft een isolerende functie. Vetten zijn ook bouwstoffen en zijn
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller esmee12347. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.28. You're not tied to anything after your purchase.
