Class notes
Uitgebreide aantekeningen Religiegeschiedenis
- Course
- Institution
Uitgebreide aantekeningen Religiegeschiedenis, met een goede structuur en de belangrijke termen zijn onderstreept.
[Show more]
Seller
Follow
bramvangendt
Reviews received
Content preview
Religiegeschiedenis aantekeningenHoorcollege 1:
Introductie
Wat zit erachter religieus geïnspireerd geweld? Religieus geweld is zeer rationeel en
het vertoont bepaalde patronen.
Doel en opbouw:
enerzijds de geschiedenis van religie, religie is een integraal onderdeel van
het Europese verleden.--> leven is tot vrij kort in de twintigste eeuw
doordrongen van religie.
Anderzijds relatie tussen geloof en geweld.
- Moeilijke reflectie en secularisatie
Historisch narratief: religieus geweld in Europa als iets van het verleden.
Primitieve vormen van gedrag, gedreven door emoties en haat heeft
Europa zogenaamd achtergelaten.
Maar: Paty, Nice, Noord-Ierland en Joegoslavië narratief heeft
herziening nodig.
Religieus afdoen als barbaars en irrationeel is te makkelijk.
Wat is religie?
- Als geheel van religieuze ideeën (body beliefs): heilige teksten, clerus,
religieuze instituties (kerk)
Gaan over verhoudingen tussen gelovigen en het bovennatuurlijke die een
gemeenschap vormen, maken gebruik van orale en schriftelijke culturen.
- Als gemeenschap van gelovigen
- Socio-culturele praktijken en ervaringen, hier gaat de cursus meer over.
- Gaat dus niet over de theoretische richtlijnen maar over de praktijk, hoe
mensen zelf vorm geven aan de religie.
- Lived religion is bijzonder historisch bepaald, het verandert continu.
Wat is religiegeschiedenis?
Eerst vooral kerkgeschiedenis, geschiedenis van het instituut.
Vooral geschiedenis van het christendom.
Eusebius: schreef de eerste kerkgeschiedenis
, Beda: schreef in de zevende eeuw een soortgelijk boek
Beide een institutionele en positivistische benadering.
Negentiende eeuw: geschiedwetenschap
- Kerkgeschiedenis was een universitaire discipline
1865: leerstoelhouders waren zelf predikant
Nationale en confessionele geschiedschrijving= binnen de eigen
geloofsgemeenschap, zonder interactie met andere groeperingen
benadering
oudheid tot en met 1950 was het een kerkgeschiedenis (institutionele
benadering)
Jaren 60: history from below
- Van kerkgeschiedenis naar religiegeschiedenis (lived religion)
- Niet enkel meer beschouwd als geschiedenis van belangrijke personen en
de bijbehorende instituties.
- Cultural turn 1970-1990: antropologische benadering, als sociaal-cultureel
fenomeen
- Voorbij 19de-eeuwse grenzen
- Werd de geschiedschrijving internationaal en vergelijking tussen religieuze
groeperingen.
Hoorcollege 2:
Religieus geweld in vroegmodern Europa
- Relatief recent onderzoek
Religieus geweld is lang genegeerd in de historiografie
Kerkhistorici, stonden vaker stil bij het slachtofferschap want het was een
ongemakkelijke waarheid.
Economische historici: religieus geweld werd als marxistische strijd
begrepen, godsdienstoorlogen vanuit de marxistische klassenstrijd.
Politieke historici: Religieus geweld moest volgens deze historici gezien
worden als een uitwas van politieke factiecrises.
Waarom dachten katholieken en protestanten dat geweld de oplossing
was, na de splitsing van het Christendom in (West)-Europa?
Conclusie van de eerste tekst: was niet irrationeel, zaten patronen in.
, Wat dreef katholieken en protestanten om geweld te gebruiken?
- Christelijke traditie van vervolging.
Augustinus versus Donatisten: vervolgen van afwijkende groeperingen was
de norm (‘tough love’), vervolging als noodzakelijk kwaad.
Augustinus: geloof is een innerlijke overtuiging, vervolging is enkel om een
ketter tot inzicht te laten komen, tot een soort inkering.
Bijbel en vervolging in Oude Testament (geloof in een enkele religieuze
waarheid)
- Doodstraf voor afgoderij, valse profeten en blasfemie.
Christelijke denkers trokken dit door naar ketterij.
Heropnemen passage tijdens Reformatie
- Gedeelde traditie van geweld tegen andersdenkenden. Katholieken en
protestanten hadden een gedeelde traditie die hun geweld legitimeerden.
Confessionalisering
- Geloofsbelijdenis
- Augsburgse confessie, Heidelberg en Concilie van Trente.
- Vastleggen van leer iedere keer sterk sociaal proces van inclusie en
exclusie
- Aanscherpen van het verduidelijken van de leer, leidde tot zwartwit denken
(religieuze scheidslijnen)
- ‘Othering’: bevestigen eigen identiteit, een tegenbeeld om zo hun eigen
identiteit te bevestigen.
Corpus christianum:
Geloof als een collectieve zaak, geloof werd niet als een individuele zaak
gezien. Wat is goed voor de gemeenschap.
Geloof en seculiere zaken zijn met elkaar verbonden.
Gemeenschap als heilig lichaam, beeldspraak die bloedserieus werd
genomen. De gunst en genade van god moest gewonnen worden, winnen
van deze gunst was een collectieve zaak, als iemand niet in de pas liep,
heb je een probleem, is dus een soort bindmiddel.
, Dus religieuze verdeeldheid leidt tot rampzalige gevolgen. Ketters moeten
daarom bestreden worden.
Sociale controle omtrent de religieuze zuiverheid:
Ketterij moet gezuiverd worden door ketters op de brandstapel te gooien.
Geen zinloze vertoning van bruutgeweld. had voor hen een
gemeenschappelijk doel/belang.
Tegenwoordig is religie meer een privézaak.
Vroegmoderne tijd kon prediking tot geweld leiden. Prediking was een
massamedium, omdat de meesten ongeletterd waren.
Preken en het religieuze leven in de NT
Heilige taak/Jezus en Apostelen
Calvijn: Woord van god verkondigen met als doel om te indoctrineren zowel
publiek als privaat.
Preken worden doorgaans als saai gezien door historici: eerst vooral
institutionele lijsten van predikers en het chronologische overzicht hoe de
ideeën veranderden.
Preken zijn meer dan religieuze verhandelingen, zegt iets over de religieuze
cultuur, preken hebben invloed op de denkwereld van het publiek.
Een prediking was een sociale-culturele gebeurtenis, een manier van
communiceren.
Predikanten: om boodschap aan te laten slaan toespitsen op de wereld van
de gelovigen, niet boven hen heen prediken.
Preken is dus een deel van de religieuze cultuur.
Preken moeten worden voorgesteld als een tweerichtingsverkeer: praten
=eenrichtingsverkeer, maar publiek was betrokken omdat de
belevingswereld van de gelovige in de preek verwerkt moest worden.
Bijeenkomsten van preken.
bijeenkomsten gingen er heftig aan toe.
Preken waren monologen van uren en uren, maar dus wel
tweerichtingsverkeer.
Toegang? Via uitgeschreven preken preken an sich kun je niet reconstrueren
moeten het doen met de uitgeschreven preken.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller bramvangendt. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.34. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
64438 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now