De Ondergang En Daarna. De Vervolging Van De Nederlandse Joden En Haar Nasleep, 1940 - Nu.
All documents for this subject (4)
Seller
Follow
dilemma
Reviews received
Content preview
SAMENVATTING LITERATUUR EN HOORCOLLEGE’S: DE ONDERGANG EN
DAARNA
WEEK 1: ANTI-JUDAISE, ANTISEMITISME EN RACISME
HAYES H1
Als historici kan je niet heel veel met emotionele reacties zoals onbegrip. Emotie zit eerder in de weg dan
dat het helpt. Je moet dit (de Holocaust) behandelen alsof het ‘gewone’ geschiedenis is.
Voorgeschiedenis van de Holocaust
Antisemitisme is het geloof dat joden (afstotelijke) gemeenschappelijke eigenschappen hebben waarmee
zij zich onderscheiden van niet-joden. De term stamt uit 1879 en wekt de indruk dat deze nieuwe
vijandigheid zich richt op politiek en wetenschap. Deze antisemieten waren zogenaamd ‘tegen’ Semitisch
sprekende volken, maar dit was incorrect want het enige daadwerkelijke doelwit waren de joden die
werden neergezet als een politiek probleem.
Gavin Langmuir onderscheid twee vormen van antisemitisme:
1. Xenofobe vorm waarbij de joden waarbij ongemak wordt ervaren bij het observeren van de
verschillen tussen joden en niet-joden en
2. Chimerische vorm (paranoïde vorm) die zich inbeelden dat joden gevaarlijk zijn en het noodzakelijk
vinden om maatregelen te nemen.
Daarnaast onderscheidt hij 3 problemen die mensen met joden hadden:
1. Verkeerde religie (anti-judaïsme)
Diaspora: de verspreiding van joden door Europa en het Midden-Oosten. Deze volksverhuizingen
zijn op zichzelf niet opvallend of uniek. Normaal gesproken kiezen groepen ervoor om zich te
integreren maar de joden kiezen voor segregatie. Dit heeft ermee te maken dat het jodendom een
monotheïstische religie was in een polytheïstische wereld, waardoor er geen mengvorm mogelijk
was.
Joden hebben een plaats in de christelijke theologie: het jodendom is sterk verwant aan het
christendom. Het idee van de christenen is dat de joden zich uiteindelijk ooit zullen bekeren tot het
juiste geloof. Dit is ook waarom joden mochten blijven ‘bestaan’ en niet wereld vervolgd als
andere ketters, desondanks hadden zij geen comfortabel leven. Christelijke verwijten naar de
joden:
o Het verschil is dat de christenen dachten dat Jezus de Messias was en de joden denken dat
deze nog moet komen. De joden erkennen de Messias dus niet. De Joden hebben de
Messias vermoord, ontheiligen christelijke rituelen en gebruiken christelijk bloed voor hun
eigen rituelen.
Door de geschiedenis heen en met de groei van het christendom neemt de haat naar joden toe. Dit
resulteerde in het volgende:
o Pogroms: gewelddadige aanvallen naar de joden, lynchpartijen en Jodenvervolgingen.
o Joden krijgen beperkingen opgelegd in de christelijke wereld: niet alle beroepen
uitoefenen, speciale wijken voor joden (getto).
o Het stereotype idee van joden als parasiet. Door de werkrestricties werkte veel joden in het
handelswezen waarin zij zelf niks produceerden en alleen maar dingen doorverkochten.
Hierop liftte zij mee op iemand anders succes en harde werk en verdiende daar geld aan.
, Humanisme en reformatie: Dit negatieve beeld over joden veranderd enigszins door het
humanisme en de reformatie. Religieus fanatisme wordt afgekeurd en vele rituelen worden
opgeheven. Ook legt de Reformatie meer nadruk op de Bijbel, waarin de joden een grote rol
spelen. Hiermee ontstaat er een nieuw soort fascinatie en respect voor joden. Aan de andere kant
blaast de kerk een nieuw leven in het antisemitisme en door de komst van de boekdrukkunst
konden antisemitische berichten/plaatjes gemakkelijk verspreid worden.
2. Verkeerde cultuur
De Verlichting maakt ook een verschil voor het antisemitisme. Door de emancipatie worden joden
gelijkgesteld aan andere burgers en waren zij geen tweederangsburgers meer. Religie was niet
langer het probleem, dat was een privéaangelegenheid. Dit houdt in dat de joden zich moeten
gaan assimileren wat aan beide kant bezwaren oproept. De joden willen hun eigen cultuur
behouden en andere mensen vinden dat de joden te veel vasthouden aan cultuur en religie
waardoor zij er eigenlijk niet bij horen.
3. Verkeerde ras; modern antisemitisme
Modern antisemitisme: Joden zijn niet langer onderdeel van het heilsverhaal, maar aartsvijanden.
Het wordt een ingeburgerd idee dat joden anders zijn om biologische redenen. Joden zijn
onverenigbaar met ons, zijn tegen ons gericht en dat is ongeneselijk. Dit maakt het bestaan van de
joden een probleem. Waarom was dit idee populair?
o Moderniteit: de aantrekkingskracht van het modern antisemitisme zit hem in de
moderniteit. Dit bracht namelijk ontwrichting met zich mee. Dit pakt namelijk voor veel
mensen niet goed uit en is verwarrend. Men gaat op zoek naar zondebok. Dit werden joden
omdat zij makkelijk te identificeren waren met de moderniteit.
o Nationalisme: De plicht om een goede staatsburger te zijn roept de vraag op of joden dat
wel zijn: joden zitten namelijk overal (internationalistisch). Roept wantrouwen op naar
joden.
Joden hadden vaak ook een disproportionele invloed in sommige bedrijfstakken, bijvoorbeeld in
juridische, medische, intellectuele of journalistieke wereld. Het idee bestond dat zij die
bedrijfstakken domineren. Opkomst politieke bewegingen die antisemitisme als drijvende veer
hebben, vaak gecombineerd met nationalisme. Sommige partijen hebben daadwerkelijk succes
Schematische uitwerking van de verschillende fasen van het antisemitisme
Periode Probleem Oplossing Toelichting
14de - 18de Religieus Segregatie Volgens het christelijke geloof moesten de joden lijden omdat
eeuw en bekering ze religieus verwaarloosd waren. Aan de andere kant van Jezus
een jood en moesten de joden in leven worden gehouden
totdat zij het licht zouden zien en bekeren (daarom niet
vermoord zoals andere ketters). Verband tussen sociale crisis en
Jodenhaat, dan werden joden gezien als de helpers van satan,
bijvoorbeeld bij de Zwarte Pest. Tijdens de reformatie (16 de
eeuw) was Jodenhaat wijdverspreid en bestond uit twee
kernonderdelen: 1) joden waren uit op de welvaart van
christenen en 2) helpers van satan. Echter mondde Jodenhaat
zelden uit tot moord.
18de - 19de Cultuur en Emancipati Het probleem met joden was vooral op cultureel vlak: door het
eeuw tradities e en extensief bestuderen van de Talmoed konden joden niet goed
, opnemen opgaan in de samenleving. Voltaire kwam met een nieuwe
benadering tegenover de joden: vrijzetten van hun dogma en
opnemen in de samenleving, dus eerder wereldlijke bekering
dan een religieuze.
19de – 20ste Ras Quarantain Jodenhaat (vanaf 19de eeuw antisemitisme) gebaseerd op ras.
eeuw e en Inferieure rassen mocht niet mengen met andere rassen en
eliminatie moest daarom geëlimineerd worden. Dit idee (ras en mensen
verbeteren) sloeg aan door industrialisatie en urbanisatie. Dit
argument werd gebruikt tegen de joden.
Emancipatie en verzet
Tot de 19de eeuw leefde joden afgesloten van de rest van de wereld. Dit veranderde rond de 1780s met het
Edict van Tolerantie en de Verklaring van de rechten van de mens en burger, waardoor joden meer
vrijheden genoten. Het antisemitisme dat opkwam in de 19 de eeuw was een politieke beweging als
weerstand op de emancipatie van de joden. Met emancipatie bedoelen we dan het verschijnen van joden
in de samenleving. Deze emancipatie werd mogelijk gemaakt door liberalen. Echter stuitte zij overal op
veel verzet. Om dit te begrijpen moeten we naar zes processen kijken in de 19 de -eeuwse samenleving.
1. Extreme bevolkingsgroei 4. Veranderingen in transport
2. Industrialisatie 5. Democratisering door stemrecht
6. Secularisering
3. Urbanisatie
In de 19de eeuw waren er mensen die er duidelijk op achteruit gingen: geestelijkheid (door secularisering),
aristocraten, conservatieven, boeren en ambachtslieden (door competitie). Mensen uit deze groepen
zochten naar verklaringen voor wat er fout ging. De meeste joden bleven arm maar een aantal werden
welvarend, hier zijn twee verklaringen voor:
1. Joden hadden een instelling die vergelijkbaar was met eerste generatie immigranten: hard werken
zodat hun kinderen het beter zouden hebben dan hun ouders.
2. Voorheen hadden joden slechts beperkte mogelijkheden gekregen voor carrière en die mondde uit
in winstgevende beroepen.
Deze sociale groepen zagen dit patroon en waren jaloers omdat zij werden benadeeld door het liberalisme
terwijl het de joden bevordereden. Hieruit ontstonden complottheorieën over de joden. Overigens waren
deze beschuldigen over joodse corruptie in de commerciële wereld lastig te weerleggen doordat veel
joodse figuren betrokken waren bij schandalen. Ondanks de antisemitische ideeën die wijdverspreid waren
door Europa hadden antisemitische politieke partijen en bewegingen nog niet tot stand gebracht voor
WO1. Dit is te verklaren door de relatief hoge levensstandaard voor de oorlog. Antisemitisme was alleen
gevaarlijk zodra iemand met macht iets besloot te doen: zoals bij de Dreyfusaffaire.
Het zionisme (de wens voor een joods thuisland) wat tot stand kwam in 1879 had niet bijzonder veel
aanhang aan het begin van de 19de eeuw. Dit laat zien dat het antisemitisme destijds niet veel impact had:
geen invloed op beleid en ook niet op de gemoedsstand van de joden.
Antisemitisme en nazi-Duitsland
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller dilemma. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.96. You're not tied to anything after your purchase.
