Class notes
College aantekeningen De Ondergang en Daarna 7-12
- Course
- Institution
College aantekeningen van De Ondergang en Daarna. Tentamencijfer: 8,0
[Show more]
2 reviews
By: pepijnkruiswijk • 1 year ago
By: timvanetten • 1 year ago
Seller
Follow
dilemma
Reviews received
Content preview
7. Deportatie: naar WesterborkReactie van Joden lijken op reacties van de niet-joden, in grote mate. Behalve dat zij zich bijzonder machteloos
voelen, zij hebben duidelijk meer te vrezen. Voor de Joden wordt het alsmaar erger, dat ervaren de niet-Joden
anders.
Reacties van Joden op de Meidagen
1. Vlucht Duizenden Joden probeerden te vluchten; een kleine groep slaagt hierin
Deze vlucht is helemaal geïmproviseerd terwijl de Duitse aanval eigenlijk helemaal geen verassing was, ook
al ervaarden de Nederlanders dat wel zo.
In de jaren voor de oorlog emigreerden Joden bijna nooit, terwijl deze mogelijkheid vanuit Nederland er wel
was. Dreiging leek dus niet heel evident toen.
2. Zelfmoord; 188 Joden pleegden zelfmoord in de paniek van de Meidagen.
Hierbij zijn twee groepen oververtegenwoordigd: 1) buitenlandse Joden en 2) Joodse mannen.
Verklaring: somberder verwachtingen en mannen hadden meer angst dan vrouwen angst voor
statusverlies. Zij konden hier slechter tegen dan vrouwen.
Na de Meidagen wordt het leven eigenlijk vrij snel weer normaal, sneller dan mensen hadden verwacht. Dit levert
een soort opluchting op. Duitsers gedroegen zich beschaafder dan verwacht: gaven aan dat ze niet hun ideologie
wilde opdringen en Nederland had geen Jodenprobleem. Toch anti-Joodse maatregelen, maar vrij ‘mild’. Er werd
verschillend gekeken naar deze anti-Joodse maatregelen.
Gabriel Italie (1895-1956) keek hier vrij somber tegen de invoering van deze maatregelen:
Ariërverklaring: najaar 1940 moeten alle ambtenaren deze verklaring ondertekenen, later moeten Joden zich
verplicht laten registreren: maar een klein gedeelte deed dit niet.
Februaristaking: Italie is hier helemaal niet over te spreken, hier komt gelazer van voor de Joden; onrust niet
in ons belang.
Nederlandse werkkampen: zomer 1942 worden Joodse mannen naar werkkampen gestuurd (7.000). Hij
verwacht dan Joden snel naar werkkampen in het Oosten gestuurd zullen worden.
Aanstaande deportatie: achteraf lijken de anti-Joodse maatregelen van de jaren 1940-1942 stuk voor stuk
voorbereidingen op de komende deportatie. In werkelijkheid werd pas op 11 juni 1942 beslist dat de Joden
uit Nederland daadwerkelijk weggevoerd zouden worden. Dit was de eerste anti-Joodse maatregel die de
Duitsers niet bekend wilde maken in de pers maar toch was het al snel in brede kringen bekend. Ondanks dat
sommige Joden de ramp al hadden zien aankomen sinds oktober 1941 toen de eerste joden in Duitsland op
transport waren gezet kwam de deportatie voor velen Joden als een enorme schok.
Aankondiging van de deportaties resulteerde in een tweede golf zelfmoorden.
Hierin zijn vrouwen vertegenwoordigd: verklaring: angst voor werk en zorg om gezin.
Zelfmoord onder de niet-Joden is lager: dit is te verklaren door een gevoel van saamhorigheid (die wordt
veroorzaakt door gezamenlijke haat jegens de bezetter).
Reacties van Joden op de deportaties
1. Lijdelijk verzet
Joden melden zich niet. Duitsers gaan dit aanpakken: thuis laten afleveren maar alsnog komt nog lang niet
iedereen.
Razzia’s waren ongewenst omdat dit strijdig was met de illusie van ordelijkheid. Joden zouden door de
politie worden opgehaald.
2. Streven naar Sperre; voorlopige vrijstelling van deportatie in de vorm van een genummerd stempel in het
persoonsbewijs.
, Vrijstelling die je krijgt als je onmisbaar bent voor een organisatie die door de Duitsers zijn erkend:
bijvoorbeeld leraren, artsen, Joodse Raad
Zonder regels te overtreden jezelf in veiligheid brengen. Zorgt voor meer meewerking.
Sperren werden later één voor één opgeheven maar er bleven nog uitzonderingen voor de deportaties;
Calmeyer-gevallen (hadden hun Joodse afstamming met succes aangevochten/gemengd huwden met kinderen
mits sterilisatie) en de Verdienstjuden of ‘Barnevelders’ (hadden zich nuttig gemaakt). Deze tweede groep
gingen wel op transport maar niet naar de Poolse vernietigingskampen.
Waarom niet onderduiken?
1. Onmogelijkheid: Mensen denken dat het niet mogelijk was; er was ook helemaal geen ervaring mee.
2. Solidariteit: mensen wilde hun familie niet in de steek laten, soort gezamenlijk lot dat iedereen met elkaar
moest delen.
3. Angst voor straf: het angstbeeld voor Mauthausen. Als je gaat onderduiken roep je dit op je af en dan ben je
sowieso dood. Mensen weten dus niet of dit het waard is: wat is gevaarlijker?
4. Bezorgdheid om helpers: het idee dat bestond was dat de mensen die de Joden helpt, zelf als joden worden
behandeld, maar dit viel reuze mee; zij werden niet zwaar gestraft. Joden wilde hun vrienden niet in gevaar
brengen.
5. Gemene deler: onwetendheid.
6. Gehoorzaamheid
Redenen voor niet kunnen onderduiken
1. Gebrek aan niet-Joodse contacten
2. Gebrek aan geld; geen inkomen meer maar moest toch betalen, minstens voor eten.
3. Gebrek aan hulpvaardigheden: sommige Joden komen niemand tegen die hen kunnen helpen. Er zijn
netwerken van mensen die dit organiseren, Joden moeten dit zien te vinden. Als je eenmaal in zo’n netwerk
ziet, komen er allemaal nieuwe plekken te komen.
Uiteindelijk 28.000 Joden ondergedoken.
Reacties van omstanders op de deportaties
Dat de Joden van huis werden opgehaald vervolgens naar een verzamelkamp in Drenthe vervoerd en vandaar naar
Duitsland of Polen was in het najaar van 1942 in bezet Nederland algemeen bekend. Na die eerste maanden nam de
belangstelling van de dagboekschrijver voor de deportaties af. Bijzondere schokkende verhalen zorgden steeds voor
nieuwe golfjes van aandacht.
Het leeghalen van de bejaarden- en ziekenhuizen wekte consternatie.
Gedwongen sterilisaties van gemengd gehuwden (bekend mei 1943)
Medeplichtigen
1. Nederlandse Spoorwegen; boden heel weinig tegenstand
2. Nederlands bestuur; bood al meer weerstand. Had al vanaf de eerste anti-Joodse maatregel duidelijk gemaakt
dat deze on-Nederlands was en in strijd met de grondwet.
Strategie van krimpende competentie: men weigerde verantwoording te dragen voor de maatregelen
maar verzette zich er niet tegen.
3. Politie; verrichte verreweg de grootste taak bij de deportaties. Nederlandse politiemannen moesten gezinnen
ophalen en afleveren. Grote aantallen agenten verzochten om hieraan niet mee te doen. Later werd dit vooral
gedaan door Vrijwillige Hulppolitie die volledig bestond uit NSB’ers.
De medewerking van Nederlandse instanties aan de deportaties werd opmerkelijk genoeg slechts door een enkele
dagboekschrijver aangestipt. Veel vaker schreven zij over vermeende en echte bezwaren en protesten tegen de
Jodenvervolging. In werkelijkheid forceerde de deportatie van de Joden geen breuk tussen de bezetter en de
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller dilemma. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.88. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
75632 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now