Summary
Samenvatting Plichtenleer en Ethisch handelen
- Course
- Institution
Dit is een samenvatting van de lessen, powerpoints en het boek. + voorbeeldvragen op het einde.
[Show more]
1 review
By: stefanichirneciuc • 2 year ago
Seller
Follow
rosaliejanssens
Reviews received
Content preview
Samenvatting Plichtenleer en ethisch handelenHoofdstuk 1: ethiek en moraal
Inleiding
Menselijk gedrag = de verzameling van gemaakte keuzes en gestelde handelingen van een persoon
onder impuls van zijn individuele natuurlijke en culturele gesteldheid en zijn samenleven met andere
mensen
Begrippenkader
Filosofie
- Filo = houden van; sofia = wijsheid
- Logica: hoe aan betrouwbare kennis komen
o Begrijpen we elkaar?
o Kunnen we ons goed uitdrukken?
- Fysica: hoe zit de wereld in elkaar
o Alles wat wetenschappelijk is
- Ethica: wat hoor je wel/ niet te doen
o Hoe krijgen we de wereld zoals we die willen, door te reflecteren over onze
gewoontes
Om je eigen voorstelling van de zaken te onderzoeken en je eigen oordelen van naderbij te
bekijken
Rationalisme versus empirisme
Rationalisme = legt de nadruk op de mogelijkheden van de menselijke rede, de zintuigelijke ervaring
komt op de tweede plaats
- “alle mensen zijn sterfelijk” → algemeen
- “socrates is een mens” → bijzonder
- “socrates is sterfelijk” → conclusie
Empirisme = de nadruk ligt op de ondervinding en de waarneming als basis voor betrouwbare kennis
- “ik zie een bruine eend in het park” → waarneming 1
- “ik zie een tweede bruine eend in het park” → waarneming 2
- “ik zie een …bruine eend in het park” → waarneming 3
- “alle eenden in het park zijn bruin” → conclusie
Ethiek
- Èthos – gewoonte/ zedelijke handeling
- Centrale vraag: Welke menselijke beslissingen/handelingen zijn goed of toelaatbaar en welke
slechtof niet toelaatbaar?
- Houdt zich bezig met het onderzoek en de rechtvaardiging van ethische waarden (waarom
vind ik dit juist of fout?), morele normen en waardestelsels
Ethiek gaat dus over de juiste keuzes maken en het juiste handelen nastreven.
,Socrates
- centrale figuur
- Maak iets van je leven!
- Onderzoek je leven en ontwikkel wijsheid.
- ging op wandel en bevroeg de burgers op straat.
- Wat is rechtvaardigheid?
- Wat betekent het een goed leven te leiden?
- Zelf nadenken! Erachter komen wat het juiste handelen voor jou betekent
Moraal
Moraal is niet hetzelfde als ethiek. Moraal kan gaan over de morele biologische instincten die diep in
onze genen en menselijke natuur vervat zitten.
Moreel oordeel
= een antwoord op de vraag of een handeling of beslissing moreel juist is. Het is juist als
- Die recht doet aan alle betrokkenen
- Die op basis van voldoende informatie is genomen
Bij een moreel oordeel brengen we ethiek in de praktijk op het moment dat er een waarde conflict of
ethisch dilemma is waarbij een keuze moet gemaakt worden.
- Meestal volgens een bepaalde redenering onderbouwd met argumenten.
- Is een perspectief dat evenwaardig naast een financieel-economische, praktische of
juridische benadering van een situatie/beslissing kan staan
Moreel dilemma
- een tegenstelling tussen (professionele) waarden
- kan onderworpen worden aan een moreel oordeel
- stelt je voor een keuze tussen 2 of meerdere alternatieven
- Handeling is moreel juist als er voldoende rekening gehouden is met de rechten, belangen en
wensen van betrokkenen.
Ethisch handelen
“Ethisch handelen is dat handelen dat in overeenstemming is met de waarden en de normen waaraan
we onszelf en anderen in redelijkheid gehouden achten.”
Belangrijk hierbij is de notie van ‘anderen. Ethisch handelen gebeurt steeds ten aanzien van anderen.
- Gebaseerd op zelfonderzoek
- Hoe sta ik hier als mens tegenover?
- Hoe interageer ik professioneel met anderen?
- Hou ik rekening met de rechten en belangen van de betrokkenen
,“Iedere partij wiens gerechtvaardigde belangen kunnen worden beïnvloed door de activiteiten van de
onderneming, of die zelf invloed op de gerechtvaardigde belangen van de onderneming kan
uitoefenen.”
- Individueel niveau (macro)
- Organisatieniveau (meso)
- Economisch (macro)
Integriteit
= Geheel van gedragsvormen, kennis en attitude om vertrouwen te creëren en te behouden.
“Integer je beroep uitoefenen, betekent dat je handelt vanuit de verantwoordelijkheden die bij je taak
en positie horen, met inachtname van de regels, richtlijnen, normen en waarden die gelden, met oog
op het welzijn, de belangen en rechten van alle betrokken.”
Wordt bepaald door:
- regelgeving en ethische (beroeps)codes
- beperken van verleidingen (risico’s)
- vaardigheid van moreel oordelen
- houding vanuit intentie en openstaan voor
integriteit is een meervoudig begrip:
- individuele integriteit
o doen wat je zegt, zeggen wat je doet
o eerlijk en oprecht
o betrokkenheid
o geen emotionele veinzerij of agenda
- sociale integriteit
o verleidingen weerstaan uit je omgeving
o machtspositie niet misbruiken of bederven
waarden
Waarden: wat is nastrevenswaardig als beginsel?
- Eerlijkheid
- Rechtvaardigheid
- Vrijheid
- Schoonheid
- Solidariteit
- Gastvrijheid-...
Sterk sociaal-cultureel bepaald!
, Er zijn vele waardestelsels of systemen mogelijk:
- Politiek
- Organisaties en bedrijven
- Kunst en cultuur
- Subculturen
- Religie en levensbeschouwing
Een set van beginselen die richtinggevend zijn voor mensen die deze waarden onderschrijven
voor het oordeel dat ze hebben over zichzelf en de anderen.
Normen
Dit zijn de uitdrukkingen van waarden, hoe we ze omzetten in de praktijk
- Concrete gedragsregels over wat verwacht wordt in bepaalde situaties
- Bepaald door en voor een bepaalde groep mensen
- Zijn tijdsgebonden
- Het rechtssysteem is normatief, sommige beroepen zijn via beroepscodes ook normatief
geregeld
Juridische en morele rechten
Ethiek en ethisch handelen =/= juridische aansprakelijkheid alleen
Legaliteit = in overeenstemming met de wet handelen
Ethische legitimiteit = rechtvaardiging van een beslissing of handeling
- Recht en rechtvaardigheid gaan niet altijd zomaar hand in hand.
- Wetgeving ontstaat soms uit rechtspraak over situaties die ethisch laakbaar zijn.
Casus: Etrimoschandaal en het ontstaan van de Wet Breyne (1971)
o Appartementen werden verkocht maar nog voor de er stonden werd de
projectontwikkelaar failliet verklaard.
o De Wet Breyne beschermt de cinsument op 5 belangrijke punten
▪ Informatieplicht
▪ Koper wordt direct eigenaar van aandeel
▪ Koper mag niet gevraagd worden meer te betalen dan waarde van het deel
▪ Projectontwikkelaar is 10 jaar aansprakelijk
▪ Bouwpromotor/ontwikkelaar/aannemer moet vooraf waarborg volstorten
- Juridische rechten vanuit een goed functionerende rechtsorde zijn absoluut noodzakelijk.
- Regel-en wetgeving beogen altijd iets te beschermen en bieden rechtszekerheid.
Maar er zijn altijd meer situaties dan regels
En perfect en blind de regels volgen zonder om te kijken naar je medemens zorgt ervoor dat
o De regelgeving niet verbetert
o Vanuit ethisch oogpunt je gedrag aan het immorele grenst
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller rosaliejanssens. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.62. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
53068 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now