Summary
Samenvatting Publiek recht
- Course
- Institution
Dit is een samenvatting van de volledige leerstof van een 1ste jaar bachelor diploma sociaal werk over het vak 'Publiek recht'.
[Show more]
Seller
Followlisagoyens
Content preview
DEEL 1 H1: HET BEGRIP RECHT1. Objectief recht
Objectief recht is het geheel van gedragsregels, die de overheid heeft uitgewerkt en aan de
burgers heeft opgelegd ter bescherming van de vitale maatschappelijke belangen.
1.1 Een geheel van gedragsregels
Het gaat om leefregels die een bepaald gedrag voorschrijven. Een rechtsregel is een
gedragsregel, ze regelt dus het gedrag:
Gedrag: uitwendig waarneembaar
Hierin ligt het verschil met de moraal en de religie
Tendensen strafrecht?
o Principe re-actief= gericht op gepleegd en gekend misdrijf
o Uitzonderlijk pro-actief= gericht op gepleegde maar nog niet aan het licht
gebrachte misdrijven
o Quid preventief? Daders van een nog te plegen misdrijf vatten
Ze zijn dus normatief (wat wel of niet mag). Onze hele samenleving wordt beheerst door een
samenspel van gedragsregels (omschreven als plichten)
Gebodsbepalingen vb. belastingen betalen
Verbodsbepalingen vb. je mag niet doden
Ze beperken de vrijheid van een persoon, maar hij krijgt (rechts)zekerheid in de plaats.
1.2 Opgesteld en afdwingbaar gemaakt door een overheid
Er zijn veel gedragsregels. Een gedragsregel is maar een rechtsregel wanneer:
De regel is opgesteld door de overheid die hiertoe gemachtigd is
En de naleving ervan afdwingbaar is gemaakt door de overheid die hiervoor een
overheidsapparaat beschikt (politie, gerechtsdeurwaarders, etc.)
De regel wordt afdwingbaar gemaakt door een dor de overheid opgelegde sanctie. Een
sanctie is dus een reactie van de overheid op het niet naleven van de rechtsregels
In principe probeert overheid eerst menselijk gedrag te regelen dmv.
Burgerrechtelijke sancties
Voor bepaalde gedragingen die zo ernstig zijn (of daar waar burgerrechtelijke
sancties geen soelaas meer bieden) worden strafrechtelijke sancties toegepast.
Burgerrechtelijke sancties Strafsancties
- Burgerlijk recht - Strafrecht
- Burgerlijke zaak - Strafzaak
- Burgerlijke rechtbanken - Strafrechtbanken
- Burgerlijke procedure - Strafprocedures
Door middel van burgerlijke sancties, burgerlijke procedure, burgerlijke rechtbanken
,Welke rechtbanken?
- Vredegerecht
- Rechtbank van eerste aanleg
- Arbeidsrechtbank
- Rechtbank van koophandel
- Hof van beroep
- Hof van Cassatie
Gerechtelijk wetboek
Regelt de organisatie van de rechtbanken
En de procedure in de burgerlijke zaken:
o Welke rechtbank is bevoegd?
o Hoe moet de zaak ingeleid worden?
o Hoe verloopt de procedure?
Wanneer particulieren het niet eens met elkaar worden of wanneer een van hen zich
benadeelt voelt, kan de burgerlijke rechter tussenbeide komen om het conflict op te lossen.
Persoon die initiatief neemt eiser
De andere persoon verweerder
De procedure is geregeld in het gerechtelijk wetboek en wordt de burgerlijke procedure
genoemd.
De rechtbank oordeelt wie volgens het recht gelijk en ongelijk heeft. De burgerlijke
rechter spreekt geen straf uit maar een burgerrechtelijke sanctie.
a) Gedwongen uitvoering
De geschonden plicht bestaat uit het moeten betalen van een geldsom
Sanctie: veroordeling tot betaling van het bedrag
Bij niet betaling volgt beslag op goederen (door gerechtsdeurwaarder)
Let op: dwangsom is geen geldboete, veronderstel een (hoofd)veroordeling om iets te doen
of niet te doen
De geschonden plicht bestaat uit iets te doen of niet te doen
Sanctie: veroordeling tot uitvoering in natura namelijk de plicht nakomen
Geen vrijwillige uitvoering dan volgt eventueel:
o Dwangsom
o Dwanguitvoering (manu militari)
b) Herstel
Schadevergoeding voor de geleden schade (zowel materieel als moreel)
Andere vormen van herstel: recht van antwoord, verwijdering van een publicatie, etc.
Door middel van strafrechtelijke sancties, strafprocedures, strafrechtbanken
,Een strafzaak is tussen een verdachte, beklaagde, beschuldigde en de maatschappij
vertegenwoordigd door het OM of het Parket.
Strafprocedure, regelt de procedure in strafzaken
Fase van onderzoek
o Onderzoek naar de feiten en de dader door politie onder leiding van OM of
onderzoeksrechter
o Arrestatie, aanhouding en voorlopige hechtenis
Fase van berechting
o Wanneer het OM de strafvordering uitoefent en voor de rechter vordert dat
de dader zou gestraft worden
o Rechter oordeelt of er al dan niet een misdrijf is gepleegd en zo ja berechting
hij de dader
Fase van uitvoering
Strafrecht wil de veiligheid van personen en goederen garanderen door bepaalde acties
strafbaar te maken. We spreken van strafbare feiten of misdrijven, die worden ingedeeld
naargelang ernst (art. 1 Strafwetboek):
Overtredingen (politiestraf – politierechtbank)
Wanbedrijven (correctionele straf – correctionele rechtbank)
Misdaden (criminele straf – hof van assisen)
Welke rechtbanken:
- Politierechtbank (overtredingen)
- Correctionele rechtbank (wanbedrijven)
- Hof van assisen (misdaden)
- Hof van beroep
- Hof van Cassatie
Ons recht kent het verbod van eigenrichting m.a.w. je mag het recht niet in eigen handen
nemen. Enkel het OM heeft het recht om iemand voor de strafrechter te brengen.
Het slachtoffer kan wel tussenkomen in de strafzaak om zijn burgerlijke vordering tot
schadevergoeding te koppelen aan de strafvordering. Dit wordt de burgerlijke partijstelling
genoemd.
De vier constitutieve elementen van het misdrijf
Constitutief: vaststellen, vormend, eggen dat iets bestaat. Met andere woorden moeten
deze vier elementen aanwezig zijn opdat er sprake is van een misdrijf.
1ste constitutief element: materieel element
Strafrecht is geschreven recht
De handeling die men stelt moet als strafbaar zijn omschreven in een strafwet, waarbij de
letter van de wet wordt gevolgd zonder interpretatie
2de constitutief element: toerekeningsvatbaarheid
, De persoon die de strafbare handeling stelt moet handelen met een vrije en een bewuste
wil.
Op 2 momenten moet de persoon toerekeningsvatbaar zijn: tijdens de strafbare handeling
en tijdens de berechting
Niet toerekeningsvatbaar?
Minderjarigen
o Strafrechtelijke meerderjarigheid op 18 jaar
o Minderjarigen kunnen dus geen misdrijf plegen, wel een delict en de
jeugdrechter is hiertoe bevoegd uitzondering vanaf 16 jaar als uit handen
wordt gegeven bij zware feiten
Bijzonder kamer jeugdrechtbank
Hof van assisen
Geestesgestoorden (Art. 71)
o Gerechtelijke psychiater
o Twee te beoordelen momenten
Op ogenblik van de feiten
Op ogenblik van de berechting
Onweerstaanbare dwang
o Vb. passionele moorden
o Niet de juristen en niet de rechters die beslissen maar wel de jury (12
mensen)
3de constitutief element: strafwaardigheid
Sommige mensen zijn niet strafwaardig en genieten van strafrechtelijke immuniteiten vb. de
koning, diplomaten, etc.
4de constitutief element: de wederrechtelijkheid
De handeling moet indruisen tegen het recht, met andere woorden er is geen
rechtvaardiging voor
De wettige zelfverdediging (Art. 416Sw)
Voorwaarden:
1) De aanval moet reëel, actueel zijn en ernstig zijn
2) De aanval moet gericht zijn tegen de persoon
3) De verdediging moet ogenblikkelijk noodzakelijk zijn. Er zijn geen andere middelen
om zich te verweren
4) De verdediging moet proportioneel zijn ten opzichte van de aanval.
Noodtoestand
o Het gaat om een conflict tussen plichten, enerzijds de plicht om de
rechtsregel na te leven, anderzijds de plicht om een hoger belang
Strafvordering: het recht om een straf te vorderen voor een strafrechter
Wanneer de strafrechter van oordeel is dat alle constitutieve elementen aanwezig zijn en
bewezen dat de beschuldigde de feiten heeft gepleegd kan de strafrechter de dader straffen
Ons recht kent verschillende repressieve straffen bedoeld om leed toe te brengen,
intimideren of afschrikken
a) Hoofdstraffen vrijheidsberoving (gevangenis of enkelband), geldboete of werkstraf
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lisagoyens. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.58. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
77858 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now