Hoofdstuk 4 De straffen en andere gevolgen van
het misdrijf
1. Begripsbepaling straf
Nadat de strafrechter tot de vaststelling komt dat de beklaagde een misdrijf
heeft gepleegd dat wederrechtelijk en verwijtbaar is en dat de dader
bovendien toerekeningsvatbaar en strafwaardig is, rest hem nog te
beraadslagen over de oplegging van de straf bij de wet bepaald.
2. Definitie
Het is heel moeilijk om een volledige en correcte definitie te geven van het
begrip straf omdat deze nergens terug te vinden is in het Strafwetboek.
Niet terugvallen op het materieel criterium van artikel 7 Sw. en artikel
7bis Sw. want de opsomming van de verschillende soorten straffen is
niet volledig
Straffen die opgenomen zijn in bijzondere strafwetten ontbreken
Vb. verval van het recht tot sturen
Niet terugvallen op formeel criterium dat enkel strafgerechten straffen
kunnen uitspreken
Ook burgerlijke gerechten zijn in uitzonderlijke gevallen bevoegd
om misdrijven te bestraffen
EHRM bestuurlijke sancties opgelegd door bestuurlijke
overheden kunnen het rechtskarakter aannemen van een straf
of een punitieve sanctie
LET OP ook de hoogste rechtscolleges hebben geen eenduidige RS.
Cassatie focust zich vooral op het leedtoevoegingskarakter als
onderscheidingscriterium
Definitie = een door de wet bepaald leed die door de rechterlijke
macht wordt opgelegd als sanctie voor een gepleegd misdrijf
Leedtoevoeging is toonaangevend
Dit past volledig in de denkrichting van de klassieke leer
waaruit het Strafwetboek is ontstaan
Volgens deze definitie zou een sanctie die de betrokkene
ten goede komt niet als straf kunnen worden
gecatalogeerd
Volledig tegenstrijdig met de visie van het EHRM
Opvallend is dat het Hof van Cassatie in sommige zaken de
toetsingscriteria van het EHRM hanteert, maar ze deze
evengoed volledig durft aan de kant te leggen
, LET OP het Hof van Cassatie benadrukt wel dat het niet is omdat een
sanctie als punitief moet worden bestempeld in de zin van artikel 6
EVRM dat het als een zuivere straf moet worden aangemerkt ten
gevolge waarvan de regels van het Belgisch straf(proces)recht
integraal toepasselijk zouden moeten worden verklaard.
EHRM is van oordeel dat de internrechtelijke kwalificatie niet
doorslaggevend is
EHRM kijkt naar drie criteria – “Kan een bepaalde
overhandshandeling effectief benoemd worden als criminal
charge?”
Internrechtelijke kwalificatie
o Kijken naar plaats van de norm in het wettelijk
systeem
o Kijken naar kwalificatie van de norm door de
nationale rechter
o Kijken naar terminologie die gebruikt is door de
wetgever
o Kijk of het OM betrokken is bij het opleggen van de
sanctie
Aard van de inbreuk
o Enerzijds betrekking op de reikwijdte van de
overtreden norm
o Anderzijds betrekking op het doel van de sanctie
o Voorwaarde om als straf te kunnen worden
gekwalificeerd
Voorschrift moet een algemeen karakter
hebben
Sanctionering van de inbreuk moet een
preventieve en repressieve bedoeling
hebben
Aard en ernst van de sanctie
o Hangt nauw samen met het tweede criterium
o Voorwaarde om als straf te kunnen worden
gekwalificeerd
Voorschrift moet een algemeen karakter
hebben
De sanctionering van de inbreuk moet een
preventieve en repressieve bedoeling
hebben
Indien het EHRM iets als straf aanmerkt, zijn de waarborgen van
artikel 6 en 7 van het EVRM van toepassing
Recht op een eerlijk proces + beginselen van behoorlijke
strafrechtsbedeling – Art. 6 EVRM
, o Indien een sanctie valt onder het
toepassingsgebied van artikel 6 EVRM spreekt het
EHRM over “a criminal charge within the meaning
of Article 6 of the Convention”
Niet-terugwerkende kracht van de strafbaarstellingen en
de straffen
Art 7 EVRM
o Indien een sanctie valt onder het
toepassingsgebied van artikel 7 EVRM spreekt het
EVRM over “a penalty”
, Door de drie toetsingscriteria is het mogelijk dat niet alleen
straffen in de strikte betekenis van het woord onder het
toepassingsgebied vallen
Ook andere straffen kunnen dan onder het
toepassingsgebied vallen
o Bestuurlijke punitieve sancties
o Buitengerechtelijke afhandeling in strafzaken
OM stelt een sanctie voor met een repressief
karakter in het strafrechtelijk kader.
Principe = wat een lidstaat zelf als straf aanmerkt, is per
definitie een punitieve sanctie
LET OP het is niet omdat iets als punitief wordt
aangemerkt in de zin van artikel 6 en 7 van het EVRM, dat
dit ook een straf is in de strikte zin van de betekenis.
o Zo is het mogelijk dat iets initieel door een lidstaat
niet als een straf wordt aangemerkt, maar wel als
punitief wordt aangemerkt door het EHRM
EHRM 23 november 2006 Jussila – Finland ERHM oordeelde dat
een bepaalde fiscale boete op basis van de toetsingscriteria als
punitief moest worden aangemerkt, hoewel het geschil zelf geen
hard core-strafzaak was. Deze vaststelling leidde ertoe dat er
geen schending werd vastgesteld van artikel 6 EVRM omwille
van het feit dat betrokkene niet werd gehoord. Uit het
voornoemde arrest kwam uit de bus dat een punitieve sanctie
niet noodzakelijk dezelfde waarborgen kent als een
strafrechtelijke sanctie. Of hiermee het startschot werd gegeven
om ook de verschillende ‘strafrechtelijke’ sancties onderling
anders te kunnen benaderen, is evenwel (nog altijd) niet
duidelijk.
Uitspraak = het EHRM zag hier geen schending in van
artikel 6 EVRM omdat een geschil over een fiscale boete
geen hard core strafzaak is
Besluit = het EHRM erkent graduele rechtsbescherming
voor geschillen die niet tot de hard core van het strafrecht
behoren – punitieve bestuurlijke sancties kennen niet
noodzakelijk dezelfde waarborgen als een strafrechtelijke
sanctie
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller femkeverbelen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.13. You're not tied to anything after your purchase.