Summary
Samenvatting Deel 2 - Het misdrijf
- Course
- Institution
Deel 2 uit de hoorcolleges strafrecht gegeven door prof. Rozie in het academiejaar .
[Show more]
Seller
Followfemkeverbelen
Reviews received
Content preview
Hoofdstuk 2 Het misdrijfI. Begripsbepaling
1. Algemene beschouwingen
De wetgever zelf geeft geen definitie van het begrip ‘misdrijf’, maar
benadrukt wel de drieledige indeling volgens de zwaarte van de straf. – Art. 1
Sw.
Een misdrijf kun je definiëren als een gedraging die de wet schendt en
waarop een straf is gesteld. Het legaliteitsprincipe vereist bovendien een
schending van de wet in de ruime zin van het woord.
Strafbare gedragingen zijn gedragingen gepleegd door personen
(NP of RP)
Enkel wanneer de wet een straf stelt op een doen of nalaten
Enumeratie van verschillende soorten straffen – Art. 7 Sw.
Elk misdrijf heeft een materieel en een moreel bestanddeel
Door de wet bepaald
Eén van beiden niet vervuld geen strafbaarheid
Anders oordelen zou betekenen dat men een putatief misdrijf
strafbaar zou stellen, wat niet mogelijk is. Omdat het een
contradictio in terminis is gedrag te straffen dat niet
wederrechtelijk is, is de wederrechtelijkheid een voorwaarde
voor de strafbaarheid van de dader.
Drie bouwstenen
Gedraging die aan wettelijke delictsomschrijving voldoet
Schuld die aan verdachte te wijten is
Wederechtelijk karakter = moet strijdig met de wet zijn
De aanwezigheid van bovenstaande elementen betekent niet per definitie dat
er sprake is van strafbaarheid. Ook de verwijtbaarheid, de
toerekeningsvatbaarheid en de strafwaardigheid kan worden weggenomen
door respectievelijk schuldontheffingsgronden, gronden van niet-
toerekeningsvatbaarheid en strafuitsluitende verschoningsgronden.
,Volgens bepaalde doctrine moeten ook de dader en het slachtoffer van het
misdrijf als elementen van het misdrijf worden aangemerkt
Slachtoffer
Kan natuurlijke persoon of rechtspersoon zijn
Kan onbekend, eventueel en toevallig zijn
Kan cruciaal zijn bij delictsomschrijving, hetzij als
bestanddeel, hetzij als verzwarende omstandigheid
Vb. hoedanigheid, leeftijd, bloedverwantschap…
Alle misdrijven worden geacht de OO te schaden
Hierdoor is het slachtoffer vanuit strikt rechtsdogmatisch oogpunt
niet relevant.
De toestemming neemt in regel noch het strafbaar karakter van het
feit, noch de strafbaarheid van de dader weg, tenzij de niet-
toestemming van het slachtoffer een constitutief bestanddeel van
het misdrijf uitmaakt
,II. Het materieel bestanddeel van het misdrijf
1. Begripsbepaling
Het materieel bestanddeel is een uiterlijk waarneembare gedraging, die
krenkend of gevaarlijk wordt geacht voor beschermde waarden of
rechtsgoederen.
Het legaliteitsprincipe stelt dat het verboden gedrag op voldoende precieze
en eenduidige wijze moet omschreven zijn in de wet.
Handelen of nalaten specifiek omschreven + juridische kwalificatie
Vb. Art. 461 Sw. “Hij die een zaak die hem niet toebehoort,
bedrieglijk wegneemt, is schuldig aan diefstal.”
Enkel een juridische kwalificatie
Vb. Art. 372 Sw. “Aanranding van de eerbaarheid.”
Enkel een naam
De concrete inhoud van de delictsomschrijving wordt bepaald door
de jurisprudentie.
Opsomming van elementen zonder juridische kwalificatie
Vb. Art. 508bis/ter Sw. zogenaamde ‘afzetterij’ of ‘flessentrekkerij’.
Naargelang de strafbaar gestelde gedraging in een handeling of een verzuim
bestaat, moet je het onderscheid maken tussen enerzijds handelings- of
commissiemisdrijven en anderzijds verzuimsmisdrijven of omissiedelicten.
2. Handelingsmisdrijven of commissiedelicten
De strafbare gedraging wordt omschreven als een handeling, een positieve
actie. De gedraging veronderstelt een actief handelen. Dit type misdrijf komt
het meeste voor in ons strafwetboek.
Het is een overtreding van een verbod
Vb. diefstal, moord, verkrachting, valsheid in geschriften…
3. Verzuimsmisdrijven of omissiedelicten
De strafbare gedraging wordt omschreven als een niet-doen, een nalaten.
Omdat bij omissiemisdrijven een niet-handelen strafbaar is gesteld, moet uit
de wettekst zelf duidelijk blijken wie dan wél had moeten handelen.
Vb. Art. 422bis Sw. over het ‘schuldig verzuim‘.
Het bovenstaande artikel bestraft de bewuste en opzettelijke
onverschilligheid, de egoïstische weigering om hulp aan te bieden. Het
hulpverzuim op zich volstaat om bestraf te worden ongeacht de gevolgen of
het bereikte resultaat. Het beoogde schuldig verzuim is algemeen en houdt
geen verband met de reglementering van bepaalde beroepscategorieën.
Toch mag de rechter, bij zijn beoordeling, rekening houden met de opleiding
van diegene die schuldig verzuim ten laste wordt gelegd.
Uit de Cassatierechtspraak vloeide bovendien voort dat het zonder belang is
of de gevaarsituatie werd veroorzaakt door het slachtoffer zelf of door een
, derde en of die toestand een gevolg is van een onachtzaamheid of een
opzettelijk handelen.
4. Handelingsmisdrijven door onthouding of commissiedelicten
door omissie
Dit zijn misdrijven die niet als verzuimsmisdrijf of omissiedelict in de wet
staan, maar waarvan het denkbaar is dat zij door een nalaten worden
begaan. Het verzuim is bij handelingsmisdrijven door onthouding slechts een
middel om het misdrijf te realiseren. De onthouding moet dan de uiting zijn
van de doelgerichte wil om een bepaald resultaat te bereiken.
Vb. wanneer de bestuurder van een handelsvennootschap een bedrag niet
opeist waarop die vennootschap recht heeft, teneinde zichzelf een voordeel
te verschaffen
Vb. een ouder die zijn kind opzettelijk de nodige verzorging onthoudt,
waardoor het kind komt te overlijden. Juist door niet te handelen, pleegt de
ouder een doodslag of eventueel een moord.
Strafrechter moet telkens in concreto nagaan wie tot handelen
verplicht was
Determinerende vraag zal steeds een causaliteitsvraag zijn
“in welke mate heeft de omissie de gedraging kunnen realiseren?”
Classificatie moet worden onderscheiden van de vraag of een
onthouding een deelnemingsdaad in de zin van de artikelen 66 en
67 Sw. kan uitmaken
De wettelijke strafmaat voor schuldig verzuim is slechts het
equivalent van de wettelijke strafmaat voor onopzettelijke slagen
en verwondingen. Deze strafmaat is aanzienlijk lager dat de
kwalificatie van opzettelijke slagen en verwondingen, doodslag of
moord.
III. Het moreel bestanddeel van het misdrijf
1. Begripsbepaling
Het moreel bestanddeel is ongetwijfeld één van de meest complexe
hoofdstukken van het materieel strafrecht. Dit omwille van het feit dat de
wetgever niet voorziet in een wettelijke definitie van het begrip. Toch heeft
elk misdrijf naast een materieel bestanddeel, ook een moreel bestanddeel.
Dit is noodzakelijk omdat de enkele krenking van strafbepalingen
onvoldoende is om een persoon strafrechtelijk verantwoordelijk te stellen.
Daarom wordt het moreel bestanddeel ook wel eens het schuldbestanddeel
genoemd.
Aanwezigheid van constante Klassieke leer (Haus) + Legros
(schuld door wetsinbreuk)
Cassatie 12 mei 1987 (arrest David): “Er bestaan geen materiële
misdrijven”
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller femkeverbelen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $10.72. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
72042 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now