Hoofdstuk 1 – De rol van cultuur in de psychologie: centrale begrippen
1.1 Dit hoofdstuk gaat in op de betekenis van cultuur. Cultuur is de context waaraan we
vastzitten. Ons denken, voelen, emoties, handelen en waarnemen zijn allemaal
cultuurgebonden. In de psychologie wordt cultuur vaak als belemmering voor ons objectief
denken gezien. In de sociologie wordt cultuur eerder als normen en waarden gezien. De
volgende onderscheidende ideeën over cultuur worden besproken:
Cultuur is aangeleerd
- Cultuur heeft betrekking op gedragingen en ervaringen die het resultaat zijn van een
leerproces
- Aan al het menselijk gedrag is een leerproces voorafgegaan
Cultuur is meestal impliciet
- Pas als iemand geconfronteerd wordt met een andere cultuur, is het besef er
hoezeer het eigen gedrag en beleving wordt gevormd door de eigen cultuur
- Men staat over het algemeen niet stil bij de invloed van de eigen cultuur
Cultuur is een keuze
- De mens bouwt voor zichzelf een passende en stabiele omgeving
- Handelen van de mens wordt gestuurd door een macht buiten hem, maar deze
macht is wel door hem gekozen
- Cultuur is vereenvoudigend en veilig
Cultuur is bindend
- Mensen ontwikkelen een gewoonte of een regel, waarna deze gewoonte of regel een
dwingend karakter krijgt
- De cultuur modelleert gevoelens, gedragingen en denkbeelden, zodat ons handelen
in overeenstemmingen is met de voorschriften van de cultuur en er tegelijk van
uitgaan dat deze uitingen uit ons zelf voortkomen
Cultuur heeft hiermee een ‘supra-individueel’ en paradoxaal karakter
Schept zowel verplichtingen als de ruimte tot menselijke vrijheid
Cultuur verwijst naar een groep mensen
- Cultuur heeft betrekking op zaken die in min of meerdere maten gedeeld worden
door een groep
- Niet noodzakelijk een psychologische uniformiteit
- Cultuur beïnvloedt het gedrag van de leden van een gemeenschap, maar omgekeerd
hebben ook individuen invloed op de cultuur
Cultuur verwijst naar symbolen en verleent betekenis
- Cultuur verwijst naar voorstellingen, ideeën en verwachtingen
- Twee benaderingen van cultuur, die vaak tegenover elkaar worden gezet, maar
eigenlijk in elkaars verlengde liggen:
1. Cultuur als iets zichtbaars, zoals gedragingen of materiële producten
2. Cultuur als iets onzichtbaars, zoals normen en waarden
, - De kern van een cultuur schuilt in het systeem van betekenissen dat aan de
werkelijkheid, de dingen en het handelen van de mensen wordt gehecht
1.2 Hoe noemen we de dragers van cultuur?
- Cultuur en ras zijn geheel verschillende zaken. Ras verwijst naar fysieke kenmerken.
- Nationaliteiten zijn vaak zo heterogeen, dat er niet van eén cultuur gesproken kan
worden.
- Etniciteit is de perceptie van identiteit, onderscheidende kenmerken en betekenis die
een groep met gezamenlijke taalkundige, godsdienstige, nationale en soms raciale of
andere culturele kenmerken heeft
De rol van acculturatie
- Psychologische acculturatie = veranderingen die het gevolg zijn van langdurig contact
met andere culturen
- Volgens het acculturatiemodel vaan Berry (1994) zijn er twee manieren waarop
mensen omgaan met hun positie als culturele minderheid
1. Identificatie met de eigen oorspronkelijke cultuur
2. Identificatie met de meerderheidscultuur
- Dit leidt tot vier verschillende identiteiten:
1. Identificatie met beide culturen (integratie)
2. Identificatie met voornamelijk de meerderheidscultuur (assimilatie)
3. Identificatie met voornamelijk de minderheidscultuur (separatie)
4. Het ontbreken van identificatie met beide culturen (marginalisatie)
1.3 Waarom aandacht voor culturele verschillen?
- In de wetenschap veel aannames en evidentie over menselijk gedrag op basis van
steekproeven die volledig uit Westerse subjecten bestaan
- WEIRD-samenlevingen over gerepresenteerd
Western
Educated
Industrialized
Rich
Democratic
Drie opvattingen culturele diversiteit in het discipline ‘psychologie’
1. Er is geen probleem, want psychologie gaat over universele verschijnselen. Dit is
menig maal onderuit gehaald, gezien dit een cirkelredenering is. Want: hoe kan men
op basis van hun ervaringen met slechts eén culturele groep weten dat mensen
overal gelijk zijn?
2. Het probleem is op te lossen met het huidige repertoire aan theorieën, methoden en
instrumenten. Deze opvatting wordt door menig cross-cultureel psycholoog
aangehangen. Het dilemma van cross-culturele psychologie is dat te grote
afwijkingen van de criteria de ‘mainstream’ ten koste zullen gaan van haar
wetenschappelijke aanzien
3. Om recht te doen aan diversiteit moet er een paradigmaverschuiving plaatsvinden. Er
moet meer samengewerkt worden met andere disciplines, zodat de sociale context in
acht wordt genomen.
, Hoofdstuk 2 – Functieleerpsychologische kijk op cultuur: verschilt informatieverwerking
over culturen?
2.1 Sensatie versus waarnemen
- Sensaties zijn producten van vroege verwerkingsstadia, de relatie tussen de fysieke
eigenschappen en de psychologische ervaring van een prikkel
- Waarnemingen zijn de interpretaties van een prikkel
2.2 Waarnemen betekenis geven
- De interpretatie is afhankelijk van de kennis uit je geheugen
- Je kan iets niet aanzien voor iets waar je geen kennis van hebt
2.3 De rol van kennis nader bekeken
- De gegeven informatie activeert bestaande kennis en beperkt daarmee de
interpretatiemogelijkheden van de waarnemer op dat moment
- Het belangrijkste is om te beseffen dat kennis en verwachting de waarneming
kunnen beïnvloeden
2.4 Functieleerpsychologisch onderzoek
- Wanneer we het vroegere functieleerpsychologische onderzoek met betrekking tot
cultuur bekijken, blijkt echter dat vooral is gezicht naar verschillen waarvan de
oorsprong vroeg op het pad van informatieverwerking ligt
Dit zijn in de regel de mechanismen die minder of zelfs niet beïnvloedbaar zijn
door bestaande of aangeleerde kennis
- Er wordt bij de informatieverwerking vaak een onderscheid gemaakt tussen de
vroege basisprocessen en de cognitief beïnvloedbare mechanismen (modulen)
Modulen zijn informationeel ingekapseld als deze niet beïnvloedbaar zijn door
cognitie. Modulen bevinden zich vooral in de eerste stadia van
informatieverwerking
- Diepte zien op basis van verschillen tussen projecties wordt ook wel binoculaire
dispariteit genoemd. Binoculaire fusie kun je beschouwen als een vroeg niveau van
diepte-informatieverwerking
2.5 Interpreteren van emoties en gezichtsuitdrukkingen
- Het interpreteren van gezichtsuitdrukkingen tussen culturen lijkt min of meer vast te
liggen, de basisemoties lijken universeel geuit te worden
2.6 Taal
- Linguïstische relativiteit = denken en gedrag zijn een functie van taal
- Verschillende landen en culturen verschillen sterk in hoeveelheid woorden voor
bijvoorbeeld kleuren en getallen
2.7 Logisch redeneren
- Syllogismen zijn klassieke vormen van logisch redeneren: als dit, dan dat
- Logisch denken is bij iedereen aanwezig
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller bente2806. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.07. You're not tied to anything after your purchase.