Samenvatting spelling
Hoofdstuk 1 ons spellingsysteem
De verschillen in benaderingswijze hebben te maken met de manier waarop onze spelling is
geregeld.
1.1 Ons schriftsysteem en leren spellen
Woorden weergeven door middel van tekeningen en afbeeldingen noemen we een
pictografisch schriftsysteem. Het voordeel hiervan is dat er een vrij ingewikkelde boodschap
op een simpele manier weergegeven kan worden, zodat het voor iedereen te begrijpen is. Bij
het voorbereiden op het leren lezen kan er goed gebruik gemaakt worden van
pictogrammen. Kinderen leren hiermee dat een pictogram een teken is dat verwijst naar een
gesproken woord en dan is de stap naar het lezen niet groot meer.
Een schriftsysteem waarbij elk plaatje staat voor 1 woord, noemt men een logografisch
schriftsysteem. De woorden en ook wel voorvoegsels en achtervoegsels krijgen aparte
symbolen.
Een schriftsysteem waarbij taal wordt weergegeven door de afzonderlijke spraakklanken van
een woord te noteren, noemen we een alfabetisch schriftsysteem. Niet voor alle
spraakklanken hebben we een apart teken, maar alleen voor die spraakklanken die een
verschil in betekenis opleveren.
Spraakklank wordt ook wel Foneem genoemd. Een foneem is een spraakklank die
betekenisverschil veroorzaakt. Deze fonemen worden niet alleen weergegeven door letters,
maar ook door lettercombinaties. De schriftelijke weergave van een foneem heet een
grafeem. Een grafeem is dus een letter of lettercombinatie die verwijst naar een foneem. Er
hangen nadelen aan fonemen en grafemen;
1. Het herkennen van fonemen is geen kwestie van goed luisteren, maar meer van
abstract denken.
2. Grafemen kunnen uit twee verschillende letters bestaan.
3. De koppeling tussen de fonemen en grafemen is niet eenduidig.
, 1.2 Hoofdregels van de Nederlandse spelling
1.2.1 Het fonologisch principe
Het fonologisch principe wil zeggen dat elk foneem door een apart grafeem wordt
weergegeven. Dit wordt ook wel het beginsel van de standaarduitspraak genoemd. Elk
grafeem staat voor 1 en hetzelfde foneem. Woorden die alleen volgens het fonologisch
principe worden gespeld, noemen we klankzuiver, woorden waarin de spelling ook de
uitspraak weergeeft.
Bij de spelling moet er niet alleen gelet worden op losse spraakklanken, maar ook op de
vorm van een woord.
1.2.2 Het morfologisch principe
Als we bij de spelling van een woord niet uitgaan van de klank, maar van de vorm van
woorden, dan spreken we van het morfologisch principe of het beginsel van de
vormovereenkomst. Woorden zijn vaak opgebouwd uit kleinere elementen die elk een eigen
betekenis hebben. Zulke betekenis dragende elementen noemen we morfemen. Sommige
morfemen kunnen als woord voorkomen, vrij morfemen, andere moeten altijd aan een
bestaand woord worden toegevoegd, gebonden morfemen (voor- of achtervoegsels).
De regel van de gelijkvormigheid houdt in dat we een woord of voor- of achtervoegsel steeds
op dezelfde manier schrijven. Deze treedt vooral op bij klanken die aan het eind van een
woord anders worden uitgesproken dan midden in een woord en bij klanken die in de
uitspraak wegvallen of veranderen door de klank die ernaast staat. Een morfeem wordt dus
altijd op dezelfde manier gespeld.
De regel van de overeenkomst houdt in dat ook de opbouw van een woord in de spelling
duidelijk wordt. Als een woorden op dezelfde manier zijn gevormd, worden ze ook op
dezelfde manier geschreven.
1.2.3 Het syllabisch principe
Het syllabisch principe heeft betrekking op de spelling van syllaben in een woord. Een syllabe
is een klangroep, een gedeelte van een woord. De klanken die bij een gesegmenteerde
uitspraak van woorden als 1 groep worden uitgesproken, noemen we klankstukken of
syllaben. Een syllabe is dus ook wat anders dan een lettergreep. Een lettergreep is een
visuele verdeling van een woord.
De verenkelingsregel; als een klankstuk eindigt op een lange klank, dan schrijven we 1 letter.
De verdubbelingsregel; als een klankstuk eindigt op een korte klank, dan schrijven we 2
letters.
Om woorden met de verenkeling en verdubbeling goed te kunnen schrijven, moeten de
kinderen verschillende handelingen verrichten. Ze moeten een woord verdelen in
klankstukken, ze moeten spraakklanken kunnen herkennen als een korte of lange klinker en
ze moeten een regel toepassen.
1.2.4 Het etymologisch principe
Het etymologisch principe houdt in dat de herkomst bepalend is voor de schrijfwijze van een
woord of spraakklank.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Dominiqueploeg. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.33. You're not tied to anything after your purchase.