Samenvatting Het VERLOOP van de Nederlandse Opstand / 80-jarige oorlog – DUIDELIJK OVERZICHT
10 views 0 purchase
Course
Geschiedenis
Level
VWO / Gymnasium
Een zeer duidelijk en prettig vormgegeven overzicht van de belangrijke gebeurtenissen in de periode vóór (pagina 1) en TIJDENS (pagina 2) de NEDERLANDSE OPSTAND (de 80-jarige ooorlog). Dit is zeer belangrijke stof, die je ook moet kennen voor het geschiedenis eind-examen! Voor nog veel meer overz...
Karel V is Landsheer
1515: Karel V van Habsburg is de Heer der Nederlanden (+keizer Duitse rijk, koning v. Spanje)
- Nederland was dus onderdeel van het Habsburgse rijk
- Karel V bestuurde vanuit Brussel en niet vanuit Spanje, daar was namelijk de
Reconquista.
- Hoewel Karel V de landheer was, hadden de 17 Gewesten veel macht: in de
‘Gewestelijke Staten’ maakten afgevaardigden van de 3 standen veel beslissingen.
- In Staten Generaal vergaderen vertegenwoordigers uit de GS over het hele land.
Begin Godsdienstoorlog + Centralisatie
• 1517 In Duitsland breekt de reformatie uit (officieel startpunt: Luther en 97 stellingen)
• Vanaf nu ontstaat Lutheranisme (niet in opstand tegen vorst) &Calvinisme (wel in opstand tegen vorst)
• 1521 Rijksdag in Worms ! Luther moet voor Karel V verschijnen en zijn uitlatingen
terugnemen. Dit weigert Luther, maar een Duitse vorst neemt hem in bescherming.
Daar vertaald Luther de bijbel in het Duits (dan kan het gewone volk de bijbel ook lezen).
• 1521 Karel V niet blij met de Lutheranisten, en stelt tegen de “ketters” de inquisitie in.
• 1531 Karel begint centralisatiepolitiek > Bijgestaan door collaterale raden & stadhouder
(hiermee verkleind hij namelijk de macht en privileges van de Gewestelijke Staten !Onvrede steden &hoge adel)
• 1550 instelling Bloedplakkaten (stond in dat ketters –protestanten- de doodstraf kregen)
• 1555 Vrede van Ausburg: in Duitsland werd besloten dat het volk de religie van zijn vorst
moest krijgen, en omdat er in Duitsland meerdere vorsten waren die protestants waren
had Karel V (Katholiek) er geen zin meer in en nam ontslag.
Karel V weg ! Fillips II komt aan de macht
1555 Als Karel V aftreedt geeft hij de titels heer der Nederlanden en koning van Spanje
aan zijn (Spaanse) zoon Fillips II (Spaanse Habsburgers), en Duitsland aan zijn broer
Ferdinand (Duitse Habsburgers). Fillips II blijft echter wel in Spanje (Reconquista is over)
Godsdienstoorlog loopt uit de hand
• 1559 Filips verliet de Nederlanden en stelde zijn halfzus aan als landvoogdes.
• 1560> Calvinisme komt op, en verspreid zich in de Nederlanden
• 1566 Omdat Fillips II doorgaat door met de inquisitie, komen de edelen met het
Smeekschrift. Terwijl Margareta van Parma, Fillips’ tijdelijke plaatsvervangster, Fillip een
brief hierover stuurt, stopt de inquisitie even.
• 1566: met deze tijdelijke stop van de inquisitie, kan het volk protestante hagenpreken,
houden, die het volk opfokken! > dit leid tot:
• 1566 Beeldenstorm (als gevolg van de Hagenpreken) ! Fillips WOEDEND.
• 1566> Filips II stuurt een Spaans leger naar Nederland, en Oranje vlucht naar Duitsland
• 1567 Filips II stuurt Alva, om de “ketterij” tegen te gaan -> Raad van Beroerten
! dit gaat velen te ver, o.a. Willem van Oranje die nu in Duitsland zit:
, De Nederlandse opstand
• 1568 Slag bij Heiligerlee: Oranje valt vanuit Duitsland met zijn leger Nederland binnen.
De slag mislukt, en de hoop van het volk zakt weer weg. (deze slag = officieel begin)
• 1572 Watergeuzen nemen Den Briel in: Hoop keert terug! In hetzelfde jaar begint daarom
het openlijk verzet: steeds meer Zeeuwse en Hollandse steden worden opstandig, en
kiezen Willem opnieuw als leider (en stadhouder).
• Behalve het verzet tegen Alva, keren de Hollandse steden zich ook tegen de Nederlandse
(zuidelijke) provincies die trouw bleven aan Spanje: Burgeroorlog dus.
! Willem goede leider: met de nationale propaganda krijgt hij veel gevolg.
(let op: Willem keert zich niet tegen heer Fillips II, maar tegen de Spaanse leger&Alva!!)
• 1576: Nadat Spaanse soldaten geen soldij meer kregen gaan ze plunderen. (Spanje nml
blut door oorlog met Turken & na het mislukken van bezetting Leiden). Als de Spaanse Furie
Antwerpen plundert in 76 besluiten de Gewesten samen sterk te staan: Pacificatie van Gent.
! Hoewel ze in de Pacificatie van Gent ook Gewetensvrijheid afspreken, ontstaat er
langzamerhand toch verdeeldheid, ook door geloof.
• 1578: Alteratie van Amsterdam: hier was duidelijk dat de Gewetensvrijheid van de Pacificatie
van Gent niet werkte. Katholieke regering werd nml dr. Calvinisten afgezet
• 1579: Pacificatie van Atrecht: Aantal Zuidelijke Katholieke Gewesten sluiten zich weer aan
bij Spanje (met Parma, neef Filip II): Want: geloof + behandeling kath. In t’ Noorden.
Pacificatie van Utrecht: Noordelijke opstandige gewesten zetten de strijd voort.
• 1581: Als Oranje in 1581 vogelvrij verklaard wordt, geven de Opstandige gewesten Filips II
het plakkaat van Verlatinge.
• De Nederlanden hadden wel snel een goed bestuur nodig, want, omdat Spanje klaar was
met de oorlog tegen de Turken, kreeg het Spaanse leger weer soldij, en konden de
Spanjaarden, onder leiding van Parma (neef Fillip II), weer stad na stad veroveren. De
opstandige (Noordelijke) gewesten gingen daarom opzoek naar een nieuwe vorst.
In de tussentijd hielden zij stand met steun van de Engelsen.
• 1584: Dood Willem van Oranje
• 1585: Val van Antwerpen
• 1588: zoektocht naar nieuwe heer mislukt, dus roepen de Noordelijke Gewesten zich uit
tot een republiek. (Staten Generaal heeft nu de Soevereiniteit!)
• 1588: Het plan van Filips II om vóór de herovering van de Nederlanden eerst Engeland om te
leggen met de vloot Armada mislukt volledig!! De Vloot vergaat.
• 1596: Eng & Frankrijk Vormen met de republiek een bondgenootschap tegen Spanje,
waardoor zij de 1e landen zijn die de onafhankelijkheid van de republiek erkennen
• 1609: Spanje is blut en wilt even Pauze. RaadsP stemt ermee in. Begin 12-jarig bestand
! Tijdens het 12-jarig bestand is er ruzie binnen de protestanten over predestinatieleer
• 1619: Ruzie tussen RP en stadhouder loopt ten einde als de Stadhouder de RP beschuldigt
van ‘landverraad’, en hem laat onthoofden.
• 1621: Einde 12-jare bestand
• 1621: Na een onderbreking van 12 jaar zet de republiek de oorlog tegen Spanje voort
• 1648: Eindelijk komt er een Einde aan de opstand met de Vrede van Münster: Spanje erkend
officieel de republiek: de Republiek der 7 verenigde Nederlanden
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller LucyImme3. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.26. You're not tied to anything after your purchase.
