Summary
Samenvatting voor het vak Cultural Events
- Course
- Institution
- Book
Dit is een heel uitgebreide samenvatting van het vak Cultural Events, gegeven door Filip Strobbe.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
vorsselmansveerle
Content preview
Samenvatting Cultural Events1. Klassieke muziek
1.1. Belang
soort muziek je leuk vindt, hangt af van je persoonlijkheid, opvoeding, muziek van thuis,
vrienden. Smaak stolt van 20-25j. Je moet er van leren houden. In jeugd niet in aanmerking
met klassiek? Klinkt als Chinese muziek. Vergt meer geduld en inspanning, klinkt ernstiger,
niet makkelijk meezingen of heupwiegen, duurt ook langer dan popliedje dus tijd voor
nemen.
Theorie van Franse socioloog Pierre Bourdieu: mensen luisteren naar muziek om ergens bij
te horen. Mensen gaan bij klassieke muziek het gevoel hebben dat het chic staat, dat ze tot
een hogere klasse behoren. De analyse beperkt zich niet tot klassieke muziek,
gangsterrapliefhebbers willen ook ergens bijhoren.
1.2. Geschiedenis
Klassieke muziek bedoelen we muziek van 18-19 de eeuw: Bach, Mozart, Beethoven. Nu
normaal om te betalen voor professionele muzikanten. Vroeger in kerken, aan de hoven of
in salons van de toplaag van de maatschappij.
1.2.1. Middeleeuwen en renaissance
Eerste klassieke muziek is die in de kerken werd gespeeld. Sinds 12 de eeuw muzieknoten
gebruikt om muziek vast te leggen. Uit die tijd = Gregoriaans, genoemd naar Paus
Gregorius die regels bepaalde voor het verloop van kerkelijke diensten.
- Monofone muziek: 1 melodie die door solist of koor wordt gezongen. Sobere muziek die
diende om verschillende liturgische diensten in kerken, kloosters en abdijen op te
luisteren.
- Polyfone muziek: verschillende melodieën met elkaar verweven. Kunst is om die
verschillenden op een harmonieuze manier te laten samenklinken.
Belangrijke polyfonisten:
- Frans: Guillaume de Machaut is eerste die volledige mis componeerde (blonk uit in
liefdesliedjes)
- Vlaamse: hoogste bloei gebracht in Bourgondische Nederlanden, overal in Europa
bekend. Werkzaam aan Franse en Italiaanse hoven.
o Josquin Desprez (Doornik)
o Johannes Ockegem (Dendermonde)
o Adriaan Willaert (Roeslare)
Middeleeuwse muziek bekend om monotone en polyfone muziek, maar ook troubadours
(rondtrekkende zangers), vooral om te vermaken en niet tot devotie bewegen. Vooral over
liefde, ridders en jonkvrouwen. Carmina Burana popu compositie van Carl Orff, gebaseerd
op middeleeuwse drink en gokliederen.
Vlaamse polyfonisten aan basis van Italiaanse renaissance. Komende maanden
toonaangevend in nieuwe muziekgenres. Vanaf renaissance meer profane en instrumentale
muziek. Niet meer hoofdzakelijk vocaal, maar instrumentaal. Timbre van muziek
belangrijker. Grootmeesters uit renaissance: uit Bergen Orlandus Lassus; Spanjaard
Christobal Morales, Italiaanse Giovanni Pierluigi da Palestrina.
1.2.2. Barokmuziek
Van hierboven is een niche. Muziek van Bach en Händel (twee reuzen in barokmuziek),
behoort tot de klassiekers. Claudio Menteverdi is overgangsfiguur tussen renaissance en
barok (componeerde één van de eerste opera’s Orfeo en is gekend om zijn religieuze
muziek.
Naast weelderige polyfonie ontstond een nieuwe stijl:
Een van de kenmerken hiervan is basso continuo (generale bas), hierbij werd een solostem
of instrument begeleidt door een basstem (vocaal of instrument: klavecimbel, luit, gitaar,
cello)
Hierdoor zijn opera en orkesten ontstaan. Niet meer door groep geoefende zangers, maar
beroepsspelers met kennis van instrumenten. Hoven van Europa hielden orkesten na op
1
,vorm van prestige. Componisten in dienst, zij moesten werken produceren die naam ten
goede zou doen. Dus plooien naar de wensen van broodheer. Bach heeft gewerkt voor
protestante prins die kerkmuziek verbood.
Melodie en virtuositeit zijn typisch aan Italiaanse barokmuziek (Vivaldi – 4 seizoenen)
Johann Sebastian Bach werd tijdens zijn leven gezien als organist en zijn composities
werden door zijn tijdgenoten te ingewikkeld gezien. Bachs taak vooral om de kerkdiensten
op te luiteren. Zijn composities te moeilijk dat het koor en kerkgangers niet konden volgen.
Bach leefde in Oost-Duitsland. Verbonden aan keren of vorstelijke hoven. Muzikaal genie
maar niet wonder als Mozart. Vooral werk van resultaat van hard en obsessief werken. Hij
bracht kunst van contrapunt of polyfonie naar nieuwe hoogten. Niet elk werk polyfoon, hij
beoefende alle genres van zijn tijd behalve opera, schreef ook composities die dienden voor
muziekonderwijs.
Bekendste muziek = sacrale muziek. De Mattheuspassie en de Johannespassie zijn twee
werken die het Bijbelse lijdensverhaal van Christus in een muziekdrama vertalen.
Oratorium over lijdensverhaal van christus gaat = passie.
Volledig werk = 10 dagen. Van zijn 972 muziekstukken bestaat een catalogus: Bach Werke
Verzeichnis of BMV. Wordt zelden met titel aangeduid maar met code. Bach was stamvader
van een geslacht van componisten. Twee zonen Carl Philipp Emanuel en Johann Christian
Bach zelf beroemd. Over 7 generaties telt het geslacht meer dan 120 musici.
Zijn tijdgenoot Georg Friedrich Händel ook van Duitsland, vestigde zich in Londen. Hij deed
aan opera’s, vooral in de geschiedenis als de componist van de Messiah, uitgebreid
oratorium waarvan vooral het Hallelujahkoor bekend is. Meest zuivere vorm: weelderig,
bombastisch en streng.
1.2.3. Klassieke periode
Verandering = simpele en heldere melodieën voorkeur. Verlichting was periode van
rationalisme. In klassiek periode is er een melodie die ondersteund wordt. Nieuwe
muziekvormen zoals sonate en de symfonie. Gestructureerde composities in 3 of 4 delen
voor instrumentele muziek.
- Sonate: een of twee instrumenten, wat maakt dat deze muziekvorm vooral
kamermuziek is, muziek die in salons van de welgestelde klasse werd opgevoerd.
- Symfonie en grotere orkesten hand in hand. Samenklank van tientallen instrumenten
kon uiteraard een veel grotere dynamiek even aan stukken.
3 grote componisten: Haydn, Mozart en Beethoven. Allemaal in Wenen = hoofdstad van
klassieke muziek.
- Franz Joseph Haydn: grootste deel van leven in deinst van rijke adellijke familie de
Esterhazys. Verantwoordelijk voor twee concerten per week, feesten, kerkdiensten en
theater op hun domein. Bekend om kamermuziek, strijkkwartetten, symfonieën, grote
oratoria en missen. Mozart zag hem als leermeester.
- Wolfgang Amadeus Mozart: 9j eerste symfonie en op 13j eerste zijn eerste opera zag
opgevoerd worden. Vader Leopold ontdekte de geniale capaciteiten van hem en trok
door Europa.
o Als volwassenen eerst in dienst van aartsbisschop van Salzburg, later een van
de eerste freelancemusicus begon. Tijdens leven beroemd, maar kon met
moeite dure levensstijl onderhouden en stierf in relatieve armoede. In
massagraf = teken van marginaliteit.
o Weinige die in meerdere genres uitblonken. Voegde zelf geen nieuwe genres
toe, maar componeerde groot gemak in bestaande muziekvormen zoals opera,
strijkkwartet en symfonie. Stijl: soms licht en elegant, soms donker en
passioneel.
o Opera: Le nozze di Figaro, Don giovanni, de toverfluit (meest uitgevoerde
opera’s)
o Componeerde verschillende concerto’s waarbij 1 instrument de boventoon
voert: piano, klarinet, viool, cello of hoorn.
o Werk van Mozart gecatalogeerd in de Köchel-Verzeichnis, KV. Net als Bach in
codes.
2
,1.2.4. Romantiek
Muziek van Ludwig van Beethoven meer getormenteerd. Vroege werken in stijl van
klassieke periode maar eerste grote componist van de romantiek worden. Heeft Vlaamse
wortels. Verhuisde naar Wenen erg succesvolle loopbaan als muzikant en componist.
mozart niet eens kladjes maakte, Beethoven jarenlang aan stukken bezig. Man van
uitersten in persoonlijk leven en kampte met zware depressies. Belangrijke reden was
toenemende doofheid die tot gevolg had dat hij de laatste 15 jaar van leven zijn eigen
composities niet meer hoorde.
Muziek van Beethoven altijd intens en bestrijkt het hele gamma van emoties van diepe
melancholie tot uitbundige vreugde. Werk is krachtig en bezit veel dramatiek. Persoonlijke
expressie belangrijker dan evenwichtig muziekstuk en dus romantiek. Vooral bekend van
symfonieën, maar schreef naast 1 opera, meer concerto’s, liederen en kamermuziek. Werk
hoort bij Opus, afgekort op met een code.
9 symfonieën behoren tot iconische werken van westerse cultuur. 9 de is bekendste: Ode an
die Freude = officiële volkslied van Europese Unie.
Romantiek = tegenstellingen: verheerlijking van persoonlijke expressie vs ophemelen van
volk of natie. Nostalgisch terugkijken naar verleden vs experimenteren met nieuwe vormen
en harmonieën.
Andere componisten:
- Johannes Brahms (Duitsland), Slaapliedje
- Franz Schubert
- Johann Strauss jr: wals, An der schönen blauen Donau. Zoon van Johann Strauss sr
Radetzky Mars
- Frédéric Chopin (Polen, Parijs pianohoofdstad): begrafenismars
- Franz Liszt (Hongarije): pianovirtuozen.
- Gustav Mahler: filmmuziek
- Peter Benoit (Belg)
1.2.5. Twintigste eeuw tot vandaag
Igor Stravinsky & Arnold Schönburg:
- Igor oefende met de primitieve kracht van de ritmiek en zijn werk is geschreven als
balletmuziek en komt beter tot zijn recht bij een dansvoorstelling
- Arnold daarentegen introduceerde de atonale muziek welke dissonant is. Voor de ene
persoon is het een kakafonie, voor de ander een interessante nieuwe benadering die de
muziek uit een keurslijf bevrijdt.
Waarom wordt hedendaagse klassieke muziek soms geluidskunst genoemd?
Omdat diverse geluiden met elkaar gecombineerd worden of gebracht worden in een
collage. Deze muziek leunt aan bij de conceptuele stroming in de beeldende kunsten.
Artistieke genot wordt vooral verschaft door het idee, niet door realisatie.
1.3. Klassieke muziek maken
1.3.1. Menselijke stem
Mannen: bassen, baritons, tenoren, contratenoren, castraten (gecastreerde mannen)
Vrouwen: alten, mezzosopranen, sopranen
1.3.2. Het orkest
4 categorieën van muziekinstrumenten:
- Strijkers: violen, harp, cello’s, contrabas
- Blaasinstrumenten:
o Houtblazers: dwarsfluiten, saxofoon, hobo’s, klarinet, fagot
o Koperblazers: trompet, hoorn, tuba, trombone
- Slagwerk: tamboerijn, xylofoon, trommels, pauken, cimbalen, marimba
- Toetsinstrumenten: orgel, piano
Vaste opstelling: sommige instrumenten minder hard klinken dan anders zullen deze
vooraan opgesteld worden. De luidst klinkende achteraan op een verhoog. Reden is dat het
3
, publiek alle muziekinstrumenten zal kunnen horen en dat de minder hard klinkende
instrumenten niet overstemd zullen worden door de hardere. Violen vanvoor, slagwerk
vanachter.
Hoe wordt het versterkt? Niet elektronisch, maar door aantal instrumenten op te voeren.
Meerwaarde van live gespeelde muziek? Interactie tss uitvoerders en publiek, maar ook tss
publiek. Het maakt iets vrij, sommige noemen het elektriciteit. Het empathiehormoon
oxytocine komt vrij tijdens positief onderling contact waardoor dat samen genieten dubbel
genieten wordt.
Verschil tss symfonisch en kamer orkest ligt in grootte
- Kamerorkest: enkele leden tot 50 px
- Symfonisch orkest: vanaf 80 px
1.3.3. Organisatie van orkest
Concertmeester vs dirigent
- Concertmeester is aanvoerder van eerste violen -> leider van hele orkest
- Dirigent begeleider van hele orkest.
Als dirigent eerste violist (concertmeester) groet is dit een geste naar hele orkest.
Dirigent is enige persoon die geen instrument bespeeld. Dmv gebaren leidt hij de
uitvoering. Geeft ritme aan, bepaalt timing, accenten in de compositie, vorm met
aanwijzingen de globale klankkleur. Zeer bepalend voor reputatie van orkest en vorm het
aangezicht.
Legendarische dirigenten: Herbert von Karajan (Oostenrijk), Leonard Bernstein (USA)
vroeger. Nu: Sir Simon Rattle
Intendant vs dirigent
- Intendant is algemeen directeur. Artistieke bakens uitzetten: bepalen welke werken
worden uitgevoerd, welke dirigenten of solisten worden aangetrokken en op welke
locatie het zal spelen
- Dirigent is de begeleider van orkest
- Intendant neemt dirigent aan
Achter de schermen: administratieve, financiële, artistieke functies, mensen die instaan
voor marketing en promotie. Regisseur van orkest is logistiek medewerker: zorgt voor
stoelen en instrumenten opgesteld en lost andere technische en praktische problemen. Is
dus heel duur door gespecialiseerde mensen.
Beiaard: instrument dat bestaat uit minstens 24 klokken en meestal in toren.
1.3.4. Beroemde orkesten
- Berliner Philharmoniker: klassieke en romantische periode. Simon Rattle dirigent
- Wiener Philharmoniker: jaarlijks nieuwjaarsconcert. Muzikanten kiezen dirigent
- Koninklijk Concertgebouworkest Amsterdam: wisselende dirigenten. Laatromantische
periode
1.4. In Vlaanderen
Twee Vlaamse orkesten: verschil
- Filharmonie uit Antwerpen is specialist in de historisch getrouwe uitvoeringen van
barokmuziek, maar speel meer dan dat. Ook muziek uit romantische periode
o Onder leiding van Philippe Herreweghe
- Brussels Philharmonic is voortzetting van het Vlaams Radio Orkest en het legt zich toe
op muziek van de 20ste eeuw en filmmuziek
Brugge: Symfonieorkest Vlaanderen, freelanceorkest. Nationaal Orkest van België is een
van de enige culturele instellingen die nog echt Belgisch is.
Wat verstaan we onder de historische uitvoeringspraktijk van de klassieke muziek?
Dit zijn kleinere orkesten die hun faam hebben uitgebouwd door historische
uitvoeringspraktijk, welke probeert de composities zo authentiek mogelijk te vertolken door
grondig studiewerk.
- Hoe klonk een dergelijk werk in zijn tijd?
- Hoe wilde de componist dat het werk werd uitgevoerd?
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller vorsselmansveerle. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.09. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
66579 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now