Summary
Samenvatting aardrijkskunde Hoofdstuk 2 - Aarde endogene en exogene processen
- Course
- Level
In deze samenvatting staat alles wat je moet weten voor de toets van Hoofdstuk 2 - Aarde. Komt ook in het examen. Havo 5
[Show more]
Seller
Follow
bovanhoornaar
Content preview
AardrijkskundeAarde Endogene en Exogene processen
H2
2.1 De opbouw van de aarde
opbouw aarde:
● binnenkern (vast), buitenkern (vloeibaar)
● ondermantel (vast), bovenmantel (vloeibaar), bovenste mantel (vast)
● continentale korst (graniet), oceanische korst (basalt)
temp. aardkorst → stijgt iedere 1000 m met circa 15 tot 30 C en soms in vulkanische
gebieden meer dan 200 C
temp. aardkern → tot ruim 5000 C
druk aardkern → hoog → door gewicht gesteente erboven → daarom vast materiaal
oceanische korst → 8 km dik, zwaar gesteente
continentale korst → 30-40 km dik, licht gesteente
mid-oceanische rug → onderzeese bergketen → door omhoog stromend magma bij breuk in
de aardkorst → effusief
diepzeetrog → smalle, diepe kloof doordat oceanisch deel onder onder continentaal deel
duikt (subductie)
convectiestromen:
→ gesteente in aardmantel verwarmd → wordt licht → stijgt op
→ bestaat uit vloeibaar, taai gesteente uit mantel
→ veroorzaakt bewegen van aardplaten
→ warmte wordt verplaatst
2.2 Platentektoniek en aardbevingen
platentektoniek → het bewegen van platen. 3 manieren:
convergent: naar elkaar toe
→ 2 continentale platen → ontstaan plooiingsgebergte
→ 2 oceanische platen → ouder korst meest afgekoeld → zwaarder → duikt onder andere
divergent: uit elkaar
→ 2 oceanische platen → kan mid-oceanische rug ontstaan
→ 2 continentale platen → ontstaan horsten/slenken
transform: langs elkaar
subductie → het wegduiken van de oceanische korst
ontstaan divergente breuken → magma komt tegen aardkorst aan naar boven → neemt
stukken aardkorst mee bij zijdelings wegstromen → aardkorst breekt → magma stroomt als
lava naar buiten → ruimte direct gevuld met lava → wordt basalt → nieuwe oceaanbodem
verdwijnen oceaanbodem → duikt in aardmantel
, transform/convergent → zwaarste aardbevingen → blijven door ruwheid even vast zitten →
jarenlange spanning komt in 1 keer vrij → ook ontstaan aardverschuivingen, tsunami’s (bij
aardbeving in oceaan)
hypocentrum → exacte plek van aardbeving in korst
epicentrum → plaats aan oppervlak boven aardbevingshaard
schaal van richter → meet hoeveelheid vrijgekomen energie bij aardbeving
2.3 Vulkanisme
eruptietypen:
explosief → hevige uitbarsting, bij subductiezones
taaie magma beweegt omhoog → gassen komen vrij → explosie → gasdruk daalt → lava
naar buiten → herhaling van dit → ontstaan afwisselende lagen → stratovulkaan
effusief → rustige uitbarsting, bij divergentie, hotspots
explosief vulkanisme vulkanen vormen:
stratovulkaan → steil, magma stroperig/vol gassen, hoge druk, basalt
calderavulkaan → enorme krater, magma stroperig/vol gassen
magmakamer loopt leeg bij uitbarsting, waardoor bovenliggende gesteentelagen instorten of
top van vulkaan weggeblazen
aardbeving bij explosief vulkanisme:
1. magma stroomt naar magmakamer
2. magmakamer zet uit
3. steeds meer druk op bovenliggende gesteente
effusief vulkanisme vulkanen vormen:
spleetvulkaan → magma omhoog door divergentie, flauw, magma dun/weinig gassen
schildvulkaan → midden op aardplaat, flauw, magma dun/weinig gassen,hotspot
hotspot → stijgende bellen van mantelgesteente op grens van aardkern en aardmantel →
aardkorst zwak → breekt → magma naar buiten
aardplaat verschuift over hotspot → ontstaan vulkaaneilanden
2.4 gesloopt gesteente
verwering → het uit elkaar vallen van gesteente onder invloed van weer, planten, zuren
exogeen proces → kracht die van buitenaf op de aardkorst inwerkt
2 soorten verwering:
1. mechanisch (fysisch) → samenstelling verandert niet
2. chemisch: samenstelling verandert
Mechanische verwering:
vorstverwering → in koude gebieden met voldoende neerslag → water in scheuren en
breuken, ijs zet uit, scheuren worden groter/gesteente breekt af
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller bovanhoornaar. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.18. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
59063 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 15 years now