Hoofdstuk 1: Socialezekerheidsrecht ingeleid
Vraag 1: Het Belgische socialezekerheidsrecht bedient zich
grotendeels van twee technieken met het oog op het verlenen van
socialezekerheidsprestaties.
1. Leg uit wat onder elk van beide technieken wordt verstaan.
Sociale verzekering
= afgeleide verzekeringstechniek
techniek waarbij
o sociaal verzekerden bijdragen betalen voor een verzekerd risico
deze zijn ze ook verschuldigd ook al zijn ze niet getroffen of bedreigd door
sociaal verzekerd risico
vb. bijdrage aan gezinsbijslagen of overlevingspensioenen
o en de schade bij een dergelijk risico niet allen moeten dragen (voordeel).
In bepaalde gevallen is echter (tijdelijk) geen bijdrage vereist om toch te kunnen genieten van
het recht op prestaties (vb. pas afgestudeerden, ZS in financiële problemen..).
o Bijdrageplicht en recht op betaling vindt zijn grondslag in de wet.
Gaat uit van een risicoconcept => vandaar kwalificatie “sociaal”
o = een onzekere, niet van de wil van de verzekerde afhankelijke gebeurtenis
o =/ Het begrip risico in commerciële verzekeringen,
o Ook kunnen personen die zich reeds in de risicopositie bevinden toetreden, en de
bijdrage wordt niet berekend volgens de ‘kans’ dat de verzekerde loopt op het risico.
Doet beroep op twee vormen van solidariteit
o horizontale solidariteit (meer en minder blootstaan aan een risico)
o verticale solidariteit (personen met een hoger/lager inkomen)
Kan de vorm aannemen van een volksverzekering: op de gehele bevolking van toepassing
o In BE: verzekering voor geneeskundige verzorging (federaal) of de Vlaamse sociale
bescherming (Vlaams vlak)
In principe: uitsluitend voor wie beroepsactiviteit uitoefent.
o Band tussen uitoefening beroepsactiviteit en toegang SV is wel elastischer geworden.
Vb. leerjongens, stagiairs, leerlingen… kunnen beroep doen op
Beroepsziektewet
Ook worden bepaalde perioden gelijkgesteld met perioden van arbeid
waardoor bv toch pensioen opbouwen tijdens tijdskrediet
o De federale SV vertonen professioneel karakter: BE professionele verzekeringen zijn
ingedeeld per beroepscategorie
Afzonderlijke verzekeringen voor ambtenaren, WN, zelfstandigen
Worden niet op dezelfde wijze beschermd
Onderscheid tussen
o eigen rechten (door eigen beroepsactiviteit)
o en afgeleide (door de band met deze persoon) rechten;
vb. overlevingspensioen en overgangsuitkering.
Wordt de band verbroken, houdt de recht na enige tijd op met bestaan.
1
, Kosten worden gefinancierd door bijdragen en/of belastingen => opbrengst wordt aangevuld
met rijkstoelagen
o Staten moeten vermijden dat dit een te grote last wordt voor personen met geringe
bestaansmiddelen (art 71 IAO-verdrag 102; art 70 EU code sociale zekerheid).
In principe van toepassing op rechtsonderhorigen die in BE grondgebied gelokaliseerd
kunnen worden. Soms ook grensoverschrijdende situaties.
Sociale bijstand
is een subjectief recht => afdwingbaar wanneer men voldoet aan bepaalde wettelijke
voorwaarden. !! geen gunst
Er dienen geen bijdragen te worden betaald => algemene financiële middelen van de OH.
De gerechtigden dienen aan te tonen dat ze behoeftig zijn en dat ze beschikken over
onvoldoende bestaansmiddelen opdat ze een uitkering zouden krijgen.
o bestaansmiddelenOZ: regels van vaststelling en berekening verschillen naargelang
sociale bijstandsregelingen
=> verlenen verschillende soorten socialezekerheidsprestaties
Vb. minimuminkomen (inkomensgarantie voor ouderen), een
aanvulling van de bestaansmiddelen of een prestatie in natura zoals
materiële, geneeskundige of psychologische hulp.
De staat van behoefte dient in de klassieke socialebijstandsregelingen aangevuld te worden
met een bijkomende eigenschap, zoals handicap of ouderdom;
o De tegemoetkoming voor personen met een handicap lijkt op de
arbeidsongeschiktheidsregeling
o De inkomensgarantie voor ouderen op een pensioenregeling
Het OCMW vult het recht op een menswaardig bestaan in met het recht op maatschappelijke
dienstverlening.
Gerechtigden moeten in BE verblijven
o Bijstandsregelingen staan soms ook open voor buitenlanders
o Asielzoekers hebben afzonderlijke socialebijstandsregeling (Wet opvang asielzoekers)
2. Vergelijk beide technieken met elkaar en met andere in de syllabus
besproken socialezekerheidstechnieken.
Sociale verzekering Sociale bijdrage Demogrante Basisinkomen
uitkering (toegekend
aan iedereen)
Bijdrage Ja Nee: bijdrage indien voldaan Nee Nee
aan wettelijke voorwaarden
OZ Nee Ja Nee Nee
Financiering Belastingen/bijdragen Algemene financiële Algemene Algemene
+ rijkstoelagen middelen financiële financiële
middelen middelen
Sociaal Prestatie bij voorvallen Algemeen vangnet (MY Ja (vb. Vlaamse Nee
risico risico dienstverlening), maar ook gezinsbijslag)
categoriale benadering
(trekt op sociaal risico) =>
staat behoeftige moet w
vastgesteld
2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ADevub. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $10.88. You're not tied to anything after your purchase.