Familiaal Vermogensrecht
Titel 1. HUWELIJKSVERMOGENSRECHT (HVR)
Definitie
(Burgerlijk) huwelijk ( Huwelijksvermogensrecht (HVR))
Definitie:
Regelt de vermogensrechtelijke aanspraken tussen
GEHUWDEN,
- Zowel tussen de echtgenoten als tegenover derden
- Tijdens het huwelijk als bij de ontbinding
= Lex specialis dit wil zeggen:
a. vóór andere wetgeving toe te passen (= ze primeert)
b. Pas als het HVR niets voorziet, is het gemeen recht (verbintenissen- en
contractenrecht) van toepassing. (voorbeeld)
c. Het HVR wijkt voor vele aspecten af van het gemeen recht.
Notities:
Wettelijk samenwonen = met 2 laten registreren bij de burgerlijke stand
Hoe beëindig je dit? gemeentehuis (kan alleen, zonder dat partner dit weet).
Partner krijgt brief
Bronnen
1. Burgerlijk wetboek (in hoofdzaak)
a) Het primair stelsel
in boek I. ‘Wederzijdse rechten en verplichtingen van echtgenoten (art. 212-224
(O)BW)
b) Het secundair HVR
in boek III. ‘over de wijze waarop eigendom wordt verkregen’ (art. 1387-1470
(O)BW)
Opm: in 2018 is het secundair HVR ingrijpend gewijzigd maar basisfilosofie is behouden.
2. Bijzondere wetgeving
(eerder uitzonderlijk)
Vb. in het Gerechtelijk Wetboek: bevoegdheid van de familierechtbanken voor (de
meeste) huwelijksvermogensrechtelijke geschillen.
Vb. IPR (= internationaal privaatrecht) Denk aan internationale koppels!
Hoofdstuk 1: Het primair stelsel
Regelt de minimale rechten en verplichtingen van echtgenoten zowel tussen hen onderling
als in verhouding tot derden
KENMERKEN van het primair stelsel:
1. = “minimum minimorum” voor ALLE GEHUWDEN afwijken in huwcontract =
onmogelijk (vb)
2. = DWINGEND (niet van O.O.)
3. = wederkerige verplichtingen op grond van de WET
gevolg: = NA TE LEVEN en het is niet omdat de ene echtgenoot er zich niet aan
houdt, dat de andere echtgenoot het recht heeft om de eigen verplichtingen op te
schorten.
,(Memo: - bron = art. 212 t.e.m. 224 BW)
(Memo: verschil tussen de 4 persoonlijke verplichtingen (cfr personen & familierecht) en
vermogensrechtelijke verplichtingen – soms verplichting gemengd – art. 214 BW)
Primair stelsel (gevolg)
Op wie van toepassing?
Alle gehuwden door het enkele feit van het huwelijk
Hoelang?
Gedurende de hele duur van het huwelijk
! Ook tijdens feitelijke scheiding
! Ook tijdens echtscheidingsprocedure (soms dan wel in een andere vorm – vb)
Krachtlijnen: GAS
G: Gelijkheid van de echtgenoten
A: Behoud van Autonomie van elk der echtgenoten
S: Minimale Solidariteit tussen de echtgenoten – bescherming gezinsbelang
Krachtlijn 1: Gelijkheid van de echtgenoten
Elkeen identiek dezelfde rechten en verplichtingen
Tot in 1976 had een vrouw niet dezelfde rechten als een man.
Celibaatsclausule in ‘vroegere’ arbeidscontracten
Elkeen handelsbekwaam = principe
Vb. elke echtgenoot bekwaam om een bankrekening te openen.
MAAR gehuwden kunnen niet alles alleen doen!
Wet bepaalt soms dat de één iets niet kàn dien zonder de andere.
vb. Bart en Mieke = gehuwd; Bart = enige eigenaar van de gezinswoning. Zonder
instemming van Mieke (handtekening van de notariële akte) kan Bart niet verkopen
zelfs al is hij enige eigenaar! (art. 215 §1B.W)
Notities:
Celibaatsclausule: je mag NIET huwen
vb: priesters, onderwijzeressen (als je kinderen hebt kan je niet volledig focussen op je
werk)
Art. 218 iedere echtgenoot kan bankrekening openen tijdens huwelijk…
Krachtlijn 2: Autonomie van elkeen
= behoud van de zelfstandigheid
3 facetten
1. Vrijheid van beroepsuitoefening (art. 216 BW)
2. Inning en besteding van de inkomsten (art. 217 BW)
3. Opening bankrekening of kluis huren (art. 218 BW)
Facet 1: Vrijheid van beroepsuiting (art. 216 BW)
Recht beroep te kiezen
Elke echtgenoot RECHT (g)een BEROEP TE KIEZEN
! ZONDER INSTEMMING van de andere echtgenoot (art. 216 §1 BW)
Vb. Bart was beenhouwer in een supermarkt en wil kippenboer worden, Mieke moet niet
akkoord zijn of instemming geven.
,Wat als de andere niet akkoord gaan?
VERZET mogelijk door de andere echtgenoot via PROCEDURE VOOR
FAMILIERECHTBANK als die meent dat aan de uitoefening van dit beroep een “ernstig
nadeel is verbonden voor de belangen van het gezin en de kinderen”
Vb. Mieke meent dat de kippenboerderij een véél te groot financieel risico inhoudt. Zij
kan naar de familierechtbank gaan en de rechter zal oordelen.
En dan?
Art. 216 BW voorziet geen sancties… Beslissing van rechter niet afdwingbaar!
Stel Rechter geeft Mieke gelijk en hij verbiedt Bart om kippenboer te worden !? maar …Bart
doet het toch. En dan? Wat nu voor Mieke?
Mieke kan dringende en voorlopige maatregelen tot echtscheiding vragen
of
Als de echtgenoten gehuwd zijn onder een wettelijk stelsel (zie later in cursus) dan zullen de
schulden die Bart als kippenboer maakt eigen schulden zijn
Gebruik naam
GEBRUIK NAAM VAN ANDERE ECHTGENOOT IN BEROEPSUITOEFENING?
INSTEMMING NODIG van de andere echtgenoot (art. 216, §2 BW)
Stel Bart wil kippenboerderij noemen: “Bij Bart en Mieke”; Mieke weigert. Gevolg: “Bij Bart”.
Facet 2: Inning en besteding van de inkomsten (art. 217BW)
1. Elkeen mag zijn inkomsten innen.
2. Vrij besteden van de inkomsten? Nee (art. 217 BW)
Wet geeft volgorde op
Nl 1. Eerst: bijdrage in de LASTEN VAN HET HUWELIJK
2. Dan voor aankoop van goederen verantwoord voor de uitoefening BEROEP
3. Overschot … hangt af van het huwelijksstelsel (zie later in casus)
Memo indeling – KRACHTLIJNEN: GAS
Krachtlijn 1 – G: Gelijkheid van de echtgenoten
Dezelfde rechten en plichten – elkeen handelingsbekwaam in principe
Krachtlijn 2 – A: Behoud van Autonomie van elk der echtgenoten 3 facetten
1. Vrijheid van beroepsuitoefening (art. 216 BW)
2. Inning en besteding van de inkomsten (art. 217 BW)
3. Opening bankrekening of kluis huren (art. 218 BW)
Krachtlijn 3 – S: Minimale Solidariteit tussen de echtgenoten – bescherming gezinsbelang
(3 facetten)
Krachtlijn 3: Minimale Solidariteit tussen de echtgenoten – bescherming van het
gezinsleven
1. Hulp en bijdrage verplichting (art. 213, 217, 220 en 221 BW)
2. Bescherming van de gezinswoning (art. 215 en 224 BW)
3. Hoofdelijkheid voor de huishoudelijke schulden (art. 222 BW)
, Facet 1: Hulp en bijdrage verplichting (art 213, 217, 220 en 221 BW)
Hulpplicht
- Levensstandaard
Bijdrage in de lasten van het huwelijk
- Inkomsten voor de kosten van het huwelijk en samenleven (art. 217 BW)
- ‘lasten van het huwelijk’ = ruim begrip (zie randnr. 26)
Facet 2: Bescherming van de gezinswoning (art. 215 en 224 BW)
‘bescherming van de gezinswoning en de huisraad’
Voornaamste GW
= feitenkwestie
Dienstdoen als GW
Daadwerkelijk bewonen
Huis in aanbouw?
GW = onroerend goed
Ook hetgeen erbij hoort zoals garage, tuinhuisje
Art. 534 BW
Alle roerende goederen voor gebruik of versiering van GW en behoren tot normale kader.
Vb. Kunst?
Doel van de bescherming?
Beschermen van de ene echtgenoot tegen rechtshandelingen gesteld door de andere
echtgenoot.
! geen bescherming tegenover derden – gezinswoning in principe beslagbaar !
Mogelijkheid verklaring van onbeslagbaarheid van de GW bij notariële akte (voor iedereen?)
Hoelang? Voor de hele duurtijd van het huwelijk, dus van begin huwelijk tot aan de
ontbinding (overlijden, echtscheiding).
De bescherming van de gezinswoning is groot, maar er zijn beperkingen!
Instemming: hoe? … en wat bij weigering?
Als de woning van 1 echtgenoot is, wordt de andere geen mede-eigenaar.
De wet vereist de instemming van de andere echtgenoot.
Hoe? Geen vormvereisten
- Kan vóór de notariële akte – schriftelijk (om bewijs te hebben)
- Kan nà de notariële akte af te raden … stel een weigering!
- In de praktijk meestal de akte mee tekenen
Weigering? Instemming onmogelijk?
Enige oplossing: … aan rechter machtiging vragen bij weigering zonder gewichtige reden
(art. 215, 3° lid BW). Familierechtbank is bevoegde rechtbank.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller rinskec. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.87. You're not tied to anything after your purchase.