In deze samenvatting zijn alle hoorcolleges + aantekeningen van de docenten samengevat. Dit is dus alle tentamenstof dat is gedeeld tijdens de hoorcolleges en niet de stof uit het boek!
Voor iedereen die de hoorcolleges niet wil kijken of hier geen moeite voor willen doen.
Zelf leer ik alti...
Lichamelijke kenmerken & prestaties
Voor groot deel genetisch bepaald (lichaamsbouw, heup-tailleratio, stofwisseling). Lichaam
is echter te beïnvloeden door onder andere sport en eetgewoontes.
Succes in sport; nature of nurture?
→ Malcolm Gladwell in boek “outliers” (2008): “Magical number of greatness = 10.000
hours”. Deliberate practice van 10.000 uur is nodig om expert te worden. (nurture, 10.000
uur oefenen en dan ben je een expert). Deliberate practice = wel bewust bezig zijn met wat
verbeterd moet worden.
→ David Epstein in boek “Sports gene” (2014): klopt niet, aangeboren talent is grote factor)
Voorbeeldvraag: Verschil tussen genetisch gedetermineerd en genetische predispositie?
Sprinters vs langeafstandlopers
Oost vs West-Afrika
- Jamaica – West-Afrika Link
- Natuurlijke selectie door natuur: uitgestrekte vlaktes vs oerwoud
- Slow-twitch (lange afstand) vs. Fast-twitch (sprint): ander type spiervezels
Breder geïnteresseerd in de evolutionaire basis van ‘het mens zijn’, onze emoties en
gedragingen? Check deze toegankelijke video van toponderzoeker Bill von Hippel:
https://www.youtube.com/watch?v=T-pUwQ4mfiY&ab_channel=TheWeekendUniversity
Aangeboren talent is dus grote factor + er moet veel tijd in gestopt worden; wat kunnen we
dan als Psycholoog nog doen? Enkele vertrekpunten:
- Psychologische factoren als motivatie en doorzettingsvermogen ook van belang!
- Door dieper in te gaan op leerprocessen valt veel te winnen (bv. Qua optimale techniek
aanleren/focus)
o Er ging bv. Een slaapspecialist mee naar Olympsische spelen
o Visualisatietechnieken
- Omgaan met spanning is heel psychologisch; “Choking under pressure”, “Tilt”. Niet
nadenken bij het sporten, etc.
o En hoe ziet het met het thuisvoordeel bij voetbal? Ze kennen het veld beter voor
een klein gedeelte en ze voelen zich meer gesteund door het publiek.
,Cognitieve prestaties
IQ en snelheid informatieverwerking voor 50 tot 80% genetisch bepaald.
Er is sprake van een aangeboren potentieel (predispositie; dwz; de omgeving heeft er ook
invloed op), intelligentie moet echter ontwikkeld worden. “If you don’t use it, you lose it”.
Vraag is echter of braintraining / sudoku’s / schaken ook echt fluïde intelligentie verhoogt in
plaats van steeds beter worden in een trucje (Zie bv. Harrison ea., 2013).
Near transfer vs far transfer. Van veel oefenen (schaken / braintraining etc) word je beter in
schaken, niet ‘slimmer’ in het algemeen. Oftewel: er is geen ‘far transfer’.
Far transfer = door schaken ook beter scoren op een IQ test. Dit is niet het geval,
wel near transfer = als je veel gaat schaken ook beter worden in andere vergelijkbare
spelletjes → niet de fluïde intelligentie die verhoogd wordt.
In een goed artikel van Sala en Gobet (2017);
https://journals.sagepub.com/doi/full/10.1177/0963721417712760
Wordt het volgende duidelijk:
- ‘slimmere’ mensen zijn gemiddeld betere schakers (en muzikanten ook). Dit komt
waarschijnlijk omdat ze zich aangetrokken voelen door dingen waar ze succesvol in
zijn en snel progressie in boeken.
- Van veel oefenen wordt je beter in schaken / muziek / etc. Het kan dan ook zijn dat je
in vergelijkbare spelletjes (bv dammen) ook beter wordt; dit noemen we ‘near
transfer’
- Van veel oefenen (schaken / braintraining etc.) word je niet ‘slimmer’ in het
algemeen. Oftwel; er is geen ‘far transfer’
Voorbeeldvraag: Wat is het verschil tussen een predispositie en predeterminatie?
Persoonlijkheid
Persoonlijkheidseigenschappen staan redelijk vast. Gedrag is echter afhankelijk van je ideeën
daarover; als je volhoudt: “zo ben ik nou eenmaal”, zal je je niet anders opstellen/gedragen.
Big 5: OCEAN (minuut 32)
Griekse filosoof Plutarchus: “persoonlijkheid is niks anders dan een volgehouden gewoonte”.
Hoe je kijkt naar je gedrag, je mindset, is heel belangrijk!
Als gedragsbeïnvloeder kun je je beter focussen op het veranderen van gedrag in concrete
situaties:
- Verschillende therapieën laten zien dat bepaalde gedrags- en denkpatronen te
doorbreken zijn (bv. Cognitieve Gedragstherapie (CGT))
- Denken in concretere gedragingen of competenties is vaak effectiever. Bv:
‘leidinggeven’: kun je doen op een manier die het beste bij je persoonlijkheid past
- Je kunt ook focussen op coping skills en omgaan met situaties
EMDR: een van de meest effectieve interventies die gebruikt wordt in coaching en bij
psychologen. Simpel, snel en werkt over het algemeen goed. Exposure waarbij je gedwongen
wordt om je demonen onder ogen te zien, je geheugen spoor wordt veranderd.
,Belangrijke randvoorwaarde om gericht gedrag te veranderen
Je moet wel aan de slag gaan. Dit gebeurt allen als je ook het geloof hebt dat gedrag te
veranderen is: Growth mindset vs Fixes mindset.
Leo is een ‘incredemental theorist’; hij gelooft in de maakbaarheid van de
mens. Hij heeft over het algemeen een ‘growth mindset’
Piet is een ‘entity theorist’; hij gelooft niet dat mensen echt veranderen. Hij
heeft over het algemeen een ‘fixed mindset’
Growth mindsets; “slimmer en beter worden kan altijd”
- Leidt tot meer vertrouwen
- Meer motivatie om te leren
- Falen: “dan moet ik er nog wat meer moeite in stoppen of een andere strategie
gebruiken”
- Minder bang om fouten te maken (als je geen fouten maakt, maak je helemaal niks!)
Is vergelijkbaar met incremental theory
Fixed mindset; “als ik iets (te) moeilijk vind, ben ik er niet goed in”
- Falen of moeite ervaren betekent dat je niet slim genoeg bent
- Liever terug naar de simpele opdrachten (minder uitdagen om te groeien)
Voorbeeld van de kracht van mindsets m.b.t. Intelligentie:
- http://www.youtube.com/watch?v=TTXrV0_3UjY
- Mensen zijn zeer sensitief voor de soort feedback bij leersituaties: “Goed gedaan,
wat ben jij slim!” (→ kiezen voor de simpelere opdrachten, als ze het moeilijk vinden
denken ze dat ze niet slim of goed genoeg zijn voor de opdracht) vs “Goed gedaan,
wat heb jij hard gewerkt!” (→ ze voelen zich slim als ze aan iets moeilijks werken en
progressie merken, en kiezen dus voor uitdaging om te kunnen leren) heeft grote
gevolgen voor motivatie, vertrouwen en vervolggedrag
, Een ander voorbeeld van de invloed van een bepaalde mindset op prestatie is het fenomeen
‘stereotype threat’.
Ideeën over beïnvloedbaarheid gedrag (gedetermineerd of niet) beïnvloed:
- Je eigen gedrag (wat voor taken mensen gaan doen, welke spelletjes ze fijn vinden,
welke uitdagingen ze aan gaan in het leven)
- Het geloof in de beïnvloedbaarheid van gedrag van anderen
- Zo kan een growth mindset ertoe leiden dat je veel potentie in iemand anders
ziet en hem daardoor aanneemt in je bedrijf/sportteam etc.
Over het algemeen is het als psycholoog functioneler als je een growth mindset hanteert,
maar er schuilt ook een gevaar in geloof in maakbaarheid:
“Als iemand ergens in faalt (bv. Om een ziekte te overwinnen, dan ligt het geheel aan die
persoon). Hij/zij heeft blijkbaar niet genoeg ervoor gedaan”
Kennen jullie “the secret” nog?
Dit was een bestseller die ging over de kracht van de gedachte. Eigenlijk was de boodschap
“je kunt alles, als je het maar genoeg wilt”
Is tricky, want wat nu als iets niet lukt? Dan ligt het aan jou. Dit klopt natuurlijk niet.
Conclusies
- Wees selectief in het gedrag dat je wilt veranderen: Niet ieder gedrag is even
makkelijk te veranderen. Persoonlijkheid is ook niet makkelijk te veranderen.
- Meerdere wegen naar Rome: verschillende individuen kunnen situaties en taken op
verschillende wijzen benaderen met hetzelfde resultaat
- De manier van denken: De manier waarop je denkt over (de veranderbaarheid van)
het gedrag/intelligentie is zeer belangrijk voor het leren en veranderen van gedrag.
Motivatie is erg belangrijk om gedragsverandering in werking te zetten. Dit kan op
verschillende manieren worden beïnvloed; bv. Door de framing van feedback, door
de perceptie van de persoon in kwestie te veranderen, door met overtuigende
argumenten te komen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller nclgoossen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.98. You're not tied to anything after your purchase.
