Paragraaf 2
Zware sterren kunnen aan het eind van hun leven exploderen. Hierbij worden grote gaswolken
weggeblazen. De overgebleven kern kan in elkaar storten en een zwart gat vormen. Zwarte gaten
bestaan uit hetzelfde materiaal als de Zon en de Aarde. De massa van een zwart gat is heel groot en
samengeperst.
M ×m
Fgravitatie = G ×
r2
F = aantrekkende kracht (N)
G = gravitatieconstante (6,67 ×10−11 N m2 kg-2)
M = massa object 2 (kg)
m = massa object 2 (kg)
r = afstand tussen massa’s (m)
Doordat een zwart gat zo klein is, ontstaat er een enorme aantrekkingskracht. Vanaf de
‘’waarnemingshorizon’’ kan niks meer ontsnappen van het zwarte gat. Alleen voorwerpen sneller dan
de lichtsnelheid kunnen ontsnappen, dit is dus niet mogelijk.
Een zwart gat kan je aantonen door:
- De snelheid van de materie die er omheen cirkelt
- De hoeveelheid uitgezonden licht
Paragraaf 3
Afstand tussen maan en aarde: 384.400 km.
De maan doorloopt de baan om de aarde in 27,3 dagen. In deze tijd draait de maan ook één keer om
haar as. We zien daarom altijd dezelfde kant van de maan. De maan weerkaatst licht van de zon,
waardoor we het beschenen deel van de maan op aarde kunnen zien.
Maan precies tussen zon en aarde: zonsverduistering (eclips).
Aarde precies tussen zon en volle maan: maansverduistering.
Donkere vlekken op de maan worden zeeën genoemd. Deze zijn ontstaan door gestolde lava
Op de maan is ook ijs ontdekt. Op de maan is er 10 tot 300 miljoen ton water in vaste vorm
aanwezig.
Diameter zon: 1,4 miljoen km.
De banen van de planeten worden vooral bepaald door de zon.
4,6 miljard jaar geleden gingen gassen en stoffen samenklonteren. Hierbij ontstonden brokstukken,
uit de grootste brokstukken, uit de kleinere kometen, zijn planeten ontstaan. Rond de meeste
planeten cirkelen één of meer manen.
Planeten dicht bij de zon: rotsachtig en klein.
Planeten ver van de zon: reuzenplaneten, bestaande uit gassen voor het overgrote gedeelte.
, Aan de buitenzijde van het zonnestelsel bewegen de kometen.
Planeten geven geen licht, deze weerkaatsen het licht van de zon. Je kan ze makkelijk van sterren
onderscheiden. Planeten zijn zeer helder en flikkeren niet. Ook hebben planeten geen vaste plaats
tussen sterren, ze verplaatsen.
Bij sterren tot anderhalve zonmassa vindt de proton-proton keten plaats. Hierbij fuseren 4
waterstofkernen tot 1 heliumkern, 2 positronen, 2 neutrino’s en straling net als bij kernfusie in de
zon.
Diameter melkwegstelsel: tussen 70.000 en 100.000 lichtjaren.
Het geheel van sterren, stof en gaswolken draaien om het centrum van het Melkwegstelsel. De zon
bevindt zich halverwege een spiraal arm, 25.000 lichtjaar van het centrum en doet 230 miljoen jaar
over één rondje. Tot nu toe heeft de zon, en dus ook de aarde zo’n 20 rondjes afgelegd.
Naast het heelal nog 100 tot 200 miljard andere sterrenstelsels, ook vaak melkwegstelsels genoemd.
Sterrenstelsels bewegen van elkaar af, er is dus een uitdijend heelal. De verste sterrenstelsels
hebben de hoogste snelheid. Dat wijst op een explosie in het verleden, de Big Bang.
Het heelal is 13,7 miljard jaar oud.
Wet van Hubble:
V(r) = H0 x r
V(r) = snelheid waarmee sterrenstelsel
zich van ons verwijderd (km/s)
H0 = Hubbleconstante (km x s-1 x Mpc-1)
r = afstand tot aarde (Mpc)
De Hubble telescoop kan van infrarood licht, via zichtbaar licht, tot aan ultraviolet licht meten.
Paragraaf 4
Wetten van Kepler:
1) Planeten bewegen in elliptische banen rond de Zon. De Zon staat hierbij in een brandpunt van
de elips.
2) Perken wet (zie afbeelding): De voerstraal (denkbeeldige lijn
tussen middelpunt Zon en middelpunt van een planeet) naar
de planeet beschrijft in gelijke tijden Δt gelijke oppervlakten
ΔA. Deze oppervlakten heten perken. ΔA / Δt = constant
Afstand C-D zal dus sneller afgelegd worden dan A-B.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller HetSamenvattertje. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.27. You're not tied to anything after your purchase.