Summary
Samenvatting Recht voor sociaal werk 2: semester 3,
- Course
- Institution
Samenvatting recht voor sociaal werk 2 voor de opleiding sociaal werk.
[Show more]
Seller
Follow
HakimaT
Reviews received
Content preview
RECHT VOOR SOCIAAL WERK 2: SEMESTER 3Strafrecht en jeugdrecht (integrale jeugdhulp en jeugddelinquentierecht)
1. Inleiding: Strafrecht
• Deze cursus strafrecht is toegespitst op sociaal werk
• Doel:
‐ kader van het strafrecht kennen
‐ kunnen doorverwijzen
‐ richtinggevende weg kunnen tonen
‐ eerste lijn advies kunnen geven
Strafrecht heeft 3 grote onderdelen:
• materieel strafrecht: behandelt misdrijven en de straffen daarop
• strafprocesrecht: de procedures bij de bestraffing
• strafuitvoeringsrecht: de tenuitvoerlegging van de straffen en sancties
Strafwetboek bestaat uit 2 delen:
‐ eerste deel: algemene regels bij de bestraffing van misdrijven
‐ tweede deel: de misdrijven zelf, meer bepaald de toepasselijke straffen na het plegen van het
misdrijf
2. Het misdrijf
3 soorten misdrijven:
‐ Overtredingen
‐ Wanbedrijven
‐ Misdaden
• Overtredingen: misdrijven die kunnen worden bestraft met een gevangenisstraf van 1 tot 7
dagen, een straf onder elektronisch toezicht, een autonome probatiestraf1 van maximum 1
jaar, een werkstraf en/of een geldboete (vermenigvuldigd met factor 8) van 1 tot 25 euro.
Politiestraffen: bv. boete wegens te snel rijden
1
Probatiestraf: gedurende een vastgelegde termijn bepaalde voorwaarden naleven naar aanleiding van een straf.
Vb. baan zoeken, therapie volgen, geen drugs/alcohol gebruiken, …
1
,• Wanbedrijven: misdrijven die kunnen worden bestraft met een gevangenisstraf van 8 dagen
van 5 jaar, een straf onder elektronisch toezicht, een autonome probatiestraf van maximum 2
jaar, een werkstraf en/of een geldboete van 26 euro en meer. (correctionele rechtbank)
Correctionele straffen
• Misdaden: misdrijven die kunnen bestraft worden met een tijdelijke opsluiting van minstens 5
jaar tot levenslange opsluiting. (bv. hof van assisen)
Criminele straffen
Er bestaan ook nog tal van misdrijven die voorzien zijn in bijzondere strafwetten.
‐ verkeersrecht
‐ economisch recht
‐ milieurecht…
Kwalificatie van misdrijven
• Bij invervolgingstelling: Openbaar Ministerie kwalificeert en vordert dan de bevoegde
rechtbank gevorderd
‐ Politierechtbank
‐ Correctionele rechtbank (onderdeel rechtbank eerste aanleg)
‐ Hof van Assisen
• Sinds de wet van 28 juni 2016 (Potpourri II) zijn alle misdaden correctionaliseerbaar2
• Ook misdaden die strafbaar zijn met levenslange opsluiting.
Kunnen voortaan dus allemaal voor de correctionele rechtbank worden behandeld
Hof van assisen zetelde nog zelden
Opmerkelijk arrest over justitiehervorming door Grondwettelijk Hof
• PRINCIPE: OM bepaalt autonoom3 of het al dan niet tot vervolging overgaat of niet, zelfs als
het slachtoffer vindt dat de dader niet moet worden gestraft (en omgekeerd).
• UITZONDERING:
bij klachtmisdrijf = vervolging enkel na klacht van het slachtoffer (opgesomd in wetgeving):
bv. eerroof, laster, stalking
klacht met burgerlijke partijstelling bij onderzoeksrechter met het oog op een
schadevergoeding lichamelijke, psychologische, … schade
2
Correctionaliseren: bij misdaden verzachtende omstandigheden aanvaarden waardoor een misdrijf een
wanbedrijf wordt en zo voor de correctionele rechtbank kan worden berecht i.p.v. hof van assisen
3
Autonoom = zelfstandig
2
,Bestanddelen van het misdrijf
• Materieel bestanddeel: het effectief plegen van een misdrijf
• Gedraging moet wederrechtelijk zijn (in strijd met het recht)
• Zedelijk (moreel) bestanddeel: het bewust plegen van een misdrijf
• Misdrijf moet strafwaardig zijn
zo niet, geen misdrijf
Zie rechtvaardigingsgronden
3. Rechtvaardigingsgronden - ontoerekenbaarheidsgronden
• Rechtvaardigingsgrond rechtvaardigt het plegen van het misdrijf, waardoor de strafbare
gedraging wegvalt.
• Ontoerekenbaarheidsgrond betekent dat het misdrijf niet aan de dader kan worden
aangerekend, maar het misdrijf blijft als dusdanig wel bestaan.
Rechtvaardigingsgronden
• Bevel van de overheid of wettelijk voorschrift
• Wettige zelfverdediging
• Noodtoestand
• Toestemming van het slachtoffer
Bevel van de overheid:
“Er bestaat geen misdrijf wanneer het feit door de wet voorgeschreven en door de overheid
geboden is” (art.70 SW).
• Bv. huiszoeking door politie (geen woonstschennis huiszoekingsbevel)
• Bv. operatie door arts
• Bevel moet op voorhand worden gegeven
• Binnen de wettelijke bepalingen
Wettige zelfverdediging: bv. een juwelier mag optreden, maar er moet echt wel een bedreiging
zijn
“Er is noch misdaad, noch wanbedrijf wanneer de doodslag, de verwondingen en de slagen
geboden zijn door de ogenblikkelijke noodzaak van de wettige verdediging van zichzelf of van
een ander” (art.416 SW).
1) Verdediging van een persoon tegen een wederrechtelijke (wegens het recht) aanranding
3
, 2) Verdediging moet onmiddellijk noodzakelijk zijn
3) Verdediging moet in verhouding staan tot de aanval
Art. 417 SW geeft 2 voorbeelden waarin de wettige zelfverdediging wettelijk vermoed wordt
omdat de ogenblikkelijke noodzaak hier duidelijk aanwezig is:
• bij het afweren bij nacht van een inbraak in een bewoond huis
• bij verdediging tegen diefstal met geweld
Noodtoestand “Nood breekt wet”:
Vb. een gijzelnemer dreigt alle gegijzelden neer te schieten, en de politie schiet op de
gijzelnemer om de gegijzelden te redden.
• Ontwikkeld door de rechtspraak: algemene rechtvaardigingsgrond die voor alle misdrijven
kan gelden
• Toepassingsvoorwaarden:
‐ onmiddellijke noodzaak
‐ geen verplichting om zich aan het dreigend kwaad bloot te stellen of erin te berusten
‐ beschermde belang moet een hogere of minstens gelijke waarde hebben als het
geschonden rechtsgoed
‐ subsidiariteitsbeginsel: het beschermde rechtsgoed mag niet op een andere wijze
gevrijwaard kunnen worden enkel als er écht geen andere manier is om op te lossen
dan de wet te breken.
Toestemming slachtoffer?
• In regel GEEN rechtvaardigingsgrond
• Enkel uitzonderingen door de wet voorzien:
‐ seksuele betrekkingen tussen personen boven de 14 jaar zonder geweld of bedreiging
(met toestemming): Er mag geen gezagsrelatie/machtsrelatie zijn en het leeftijdsverschil
tussen de partners mag max. 5 jaar zijn.
‐ geen woonstschennis met toestemming van het slachtoffer (art.148 en 439 Sw).
Ontoerekenbaarheid
Geestesstoornis
Art.71 Sw: “Er is geen misdrijf, wanneer de beschuldigde of de beklaagde op het tijdstip van de
feiten leed aan een geestesstoornis die zijn oordeelsvermogen of de controle over zijn daden
heeft tenietgedaan of ernstig heeft aangetast …”
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller HakimaT. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.93. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
56326 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now