Summary
Samenvatting Inleiding Maatschappelijk Werk deel 1 en 2
- Course
- Institution
Een samenvatting van zowel de lesslides als de cursus en extra artikels. Ook enkele voorbeelden uit de lessen in verwerkt.
[Show more]
Seller
Followjulietteguillaume
Reviews received
Content preview
Inleiding maatschappelijk werk1 BEROEPSPROFIEL: EEN REFERENTIEKADER VOOR MW 3
1.1 De kern: positionering van MW 3
1.2 Leidende principes 6
1.2.1 Artikel “Generalistisch Sociaal Werk + HS 13 in #Sociaal Werk 7
1.3 Kerndoelen- en taken 15
1.4 Ondersteunende activiteiten 17
2 MW IN ACTIE 17
2.1 Cliënt worden 17
2.2 De eerste fase in het hulpverleningsproces 19
2.3 Globaal beeld: drie segmenten 27
3 KERNTAKEN VAN MAATSCHAPPELIJK WERK 31
1.1.1 Tekst afstand & nabijheid, Michielssen S. (2007) 31
3.1 Praktische hulpverlening 37
3.2 Informatieve hulpverlening 40
1.1.2 Artikel ‘Sociaal werk en sociale netwerken’ 47
3.3 Psychosociale hulpverlening 49
3.4 Hulpverlening door organiseren 55
2 HISTORISCH PERSPECTIEF 71
2.1 Voorlopers 71
3 DENKMODELLEN 76
3.1 Persoonsgericht vs wisselwerkingsgericht model 76
3.2 Mary Richmond – Sociale diagnose 78
3.3 Helen Perlman – 4P’s – dynamische diagnose 79
3.4 Geert van der Laan – zorgvuldig en verantwoord handelen 80
4 SYSTEEMTHEORETISCHE PERSPECTIEVEN 81
4.1 Communicatief perspectief 81
4.2 Cognitief perspectief 94
1
,4.3 Structureel perspectief 96
4.4 Gezinsontwikkelingsperspectief 100
4.5 Oplossingsgericht perspectief 104
4.6 Ervaringsgericht perspectief 105
4.7 Gezinsontwikkelingsperspectief: contextueel kijken 106
4.8 Narratief perspectief 111
2
,1 Beroepsprofiel: een referentiekader voor MW
Het beroepsprofiel geeft de identiteit, de kern en de eigenheid aan van het beroep. Het geeft
een referentiekader aan alle MW’ers.
De globale definitie en de krachtlijnen wijzen ons de weg om op een duurzame manier bij te
dragen aan de samenleving en professioneel om te gaan met complexe sociale uitdagingen.
1) Politiserend werken: zorgen dat mensen daadwerkelijk gebruik maken van hun sociale
rechten en voordelen. Inzien dat mensen niet zelf verantwoordelijk zijn voor hun
situatie, maar de samenleving er vaak een rol in mee speelt. Sociaal werkers moeten
dus aandacht hebben voor ‘structurele oorzaken’ van sociale problemen en
beleidsmakers erop wijzen.
2) Nabijheid: sociaal werkers moeten zo dicht mogelijk aanwezig zijn in de leefwereld van
de cliënt
3) Proceslogica: sociaal werkers gaan hun handelen afstemmen op alle verwachte en
onverwachte gebeurtenissen die zich voordoen in het veranderingsproces. Ze werken
procesmatig en anticiperen voortdurend op de concrete situatie.
4) Generalistisch sociaal werk: sociaal werker bekijkt de situatie van mensen als een
geheel. De sociaal werker kan met veel verschillende soorten problemen omgaan en
beschikt over een breed spectrum aan kennis en vaardigheden.
5) Verbindend werken: sociaal werkers stimuleren het geheel van samenhorigheid en het
zoeken van gemeenschappelijkheid in het anders-zijn.
De krachtlijnen vormen één geheel!
1.1 De kern: positionering van MW
Vanuit de 3 kerndoelstellingen van MW filteren we het uiteindelijke doel.
MW werkt wanneer mensen kracht genereren waarmee ze daadwerkelijk invloed kunnen
uitoefenen op hun levensomstandigheden en initiële problemen bij aanmelding op de
achtergrond verdwijnen. Vanwege de complexiteit van problemen zoekt de Mw’er
antwoorden in een (meestal) geïntegreerde vorm van hulp- en dienstverlening: het zinvol en
onderbouwd hanteren van verschillende methoden van hulp- en dienstverlening, werken met
individuen in hun sociale en relationele omgeving én in de bredere maatschappelijke context.
Drie kerndoelstellingen:
1) Mensen tot hun recht laten komen: zich ten volle kunnen ontplooien in wisselwerking
met hun context naar eigen behoeften en opvattingen, rekening houdend met
anderen.
Context: Breuken, moeilijkheden in de wisselwerking tussen persoon en omgeving
verhinderen vaak deze ontplooiing. MW tracht dit aan te pakken (steeds samen met
de cliënt).
2) Mensen aan hun rechten laten komen: een balans tussen pleiten voor de rechten van
mensen en het stimuleren van mensen om hun maatschappelijke
verantwoordelijkheid op te nemen.
3
, Onze samenleving is een duale samenleving!
→ de kloof tussen zij die ‘mee kunnen’ en zij die aansluiting missen, wordt steeds
groter
→ moderne SL zorgt niet enkel voor meer welvaart, ook voor meer en globale risico’s
(ecologisch, economisch, sociaal… cfr. achtergrond)
→ opdracht van MW hangt nauw samen met hoe onze SL evolueert en wat deze van
het MW verwacht
Besluit
→ Ondanks inspanningen/signalen uit werkveld verkleint kloof tussen zij die ‘mee
kunnen’ en zij die de aansluiting missen niet.
→ MW: aandacht voor nieuwe tegenstellingen die zich scherper aftekenen in
onze SL + structurele opdrachten opnemen vanuit verontwaardiging over
sociaal onrecht
→ Doel: oude en nieuwe vormen van discriminatie aanpakken
→ MW uitdrukkelijke keuze voor de meest kwetsbare groepen in de SL
3) Bouwen aan sociale systemen: sluit aan bij kerndoelstelling 1 en 2: wegwerken van
sociale uitsluitingsmechanismen en bevorderen van participatie.
MW richt zich op:
- Stimuleren van de SL om optimale omstandigheden te creëren voor zinvolle,
volwaardige en afgestemde deelname a/h mtsch. Leven
- Sociale netwerken verstevigen en uitbouwen
- Structuurgericht werken om structurele drempels weg te werken (belang van
politiserend werken)
Normatieve professionaliteit
MW is een normatief beroep. De basis is een mens- en maatschappijvisie waarin iedereen
recht heeft op een menswaardig bestaan. Centrale waarden (solidariteit, streven naar
menselijke waardigheid en bevorderen van sociale rechtvaardigheid) zijn fundamenten voor
het handelen van MW’ers.
Waardenoriëntatie
Als Mw’er vertrek je steeds vanuit de vragen en noden van het cliëntsysteem en/ of van de
samenleving. Je handelt praktisch, op maat van de cliënten met oog op empowerment met
als doel de afhankelijkheid van hulpverlening zo minimaal mogelijk te maken. Je handelt met
aandacht voor evenwicht in afstand en nabijheid. Mw’er reflecteert voortdurend op zijn/ haar
handelen.
Een ontzettend belangrijke waarde in het maatschappelijk werk is solidariteit met de mens-
in-nood. Hierbij kan men zich dan niet loskoppelen van de impact van de samenleving.
Welke waarden haal je uit de globale definitie van SW?
Verduidelijk wat je onder deze waarden verstaat?
In welke zin zijn deze waarden bepalend voor hoe je handelt als Mw’er? Hoe ziet dit er
concreter uit?
4
,Respect voor waardigheid van alle mensen: verdedigen van de integriteit en het welzijn van
mensen: zelfbeschikkingsrecht respecteren, participatie bevorderen, mensen als geheel zien,
sterktes zien en ontwikkelen…
Sociale rechtvaardigheid bevorderen: in relatie tot de mensen met wie MW’ers werken en de
SL in het algemeen, discriminatie wegwerken…
Charter in 1925 op internationaal Congres voor MW’ers in de VS
- Iedere mens is uniek en heeft zijn eigen waarde.
- Iedere mens heeft het recht zelf zijn behoeften te bepalen en er naar zijn eigen keuze
in te voorzien.
- Iedere mens heeft het recht op zo groot mogelijke ontplooiingskansen voor zijn
capaciteiten en kwaliteiten.
- Iedere mens heeft recht op het vertrouwen dat hij morele en sociale
verantwoordelijkheid kan dragen.
De basiswaarden dateren van 1925, maar zijn nog steeds actueel; nu concreter vertaald in
begrippen als empowerment en assessment. Het actuele van deze ogenschijnlijk oude
waarden dwingt de MW’ers tot voortdurend reflecteren, aanscherpen en trainen van
attitudes t.o.v. de mensen waarmee ze werken.
Basiswaarden in een breder perspectief
→ Van individu naar individu in omgeving
→ Van problemen naar behoeften
→ Van belemmeringen naar mogelijkheden
→ Van compenseren naar activeren
→ Van rechten naar rechten en plichten
→ Van procesmatig naar procesmatig en planmatig
We vertalen deze waarden steeds in werkprincipes die algemeen geldend zijn voor de praktijk
van de Mw’er: een krachtgerichte hulpverlening met aandacht voor het
subsidiariteitsprincipe, maatzorg, maximale participatie van cliënten, kwaliteitslabeling,
preventie en het opnemen van een signaalfunctie.
Reflecteren
Als Mw’er ben je gebonden aan het beroepsgeheim, je moreel kompas én een bescherming
van de beroepsidentiteit. Het is een dwingende wetgeving die het algemeen belang
beschermt.
‘Is mijn handelen ethisch correct?’
Voortdurend kritische reflectie m.o.o. leveren van kwaliteit (morele oordeelsvorming) en
beslissingen baseren op theoretische inzichten, regelgeving, methodische kaders én morele
oordeelsvorming.
Via introspectie/teamoverleg/supervisie/intervisie systematische reflectie op:
- cliëntsituatie (objectieve feiten, subjectieve beleving en normatieve aspecten van
situaties) → de drie werelden van Geert van der Laan;
- HV-relatie (werkalliantie) en eigen beroepsmatig optreden;
- de brede organisatie- en maatschappelijke context en ontwikkelingen.
5
, Waarom? Als Mw’er voortdurend reflecteren en ethische afwegingen maken om:
1. keuzes te maken én verantwoording te bieden bij onterecht wel/niet, bij te vroeg/te
laat ingrijpen;
2. evenwichtige verbindingen te maken in de spanningen en tegenstellingen waarmee je
te maken krijgt;
3. een moreel dilemma aan te grijpen waarvoor niet meteen een pasklaar antwoord is
(verschillende belangen in het spel of waarden/belangen tussen cliënt en Mw’er).
Eigenaarschap en ontwikkeling
Eigenaarschap opnemen in het ontwikkelen van je professionele identiteit:
- investeren in de ontwikkeling van de competenties noodzakelijk voor het beroep
- investeren in jezelf als beroepskracht en leren omgaan met veranderingen in een snel
evoluerende SL
- investeren in de professionalisering van het MW door bv. kennisdeling, participatie
aan onderzoek, …
Het werk van professionals en de context waarin zij functioneren zijn sterk in verandering;.
Dat geldt voor het vak, de netwerken en de relaties, andere organisatie- en
samenwerkingsvormen en een maatschappij die voortdurend in transitie is.
Als je professionele werkelijkheid zo sterk in beweging is, is de noodzaak groot te weten waar
je houvast aan kan hebben, wat je kan loslaten en waar je moet vernieuwen zonder jezelf
kwijt te raken.
1.2 Leidende principes
De specificiteit van het MW is het generalistisch perspectief dat MW’ers in alle
omstandigheden hanteren. Concreet werken MW’ers methodisch, krachtgericht,
contextgericht, en politiserend.
GENERALISTISCH PERSPECTIEF
- Fundamenteel is MW gericht op de mens én zijn omgeving. MW’ers maken steeds een
totaalbeeld van cliënten.
- MW’ers hebben aandacht voor multi-dimensionaliteit (veelheid en verscheidenheid
van de levensdomeinen van het cliënt(systeem) die onderling verbonden zijn) en
multi-aspectualiteit (veelheid en verscheidenheid van de aspecten van elk van deze
levensdomeinen in elk van de levensfasen).
- Heeft oog voor alle levensdomeinen: gezin, partnerrelatie, kind/gezinsrelatie, cultuur,
onderwijs, inkomen…
- Handelen met aandacht voor de verschillende dimensies en aspecten veronderstelt
een integrale hulpverlening, interveniërend in verschillende systemen: het persoonlijk
systeem, het gezinssysteem, de omgeving, de betrokken instanties, het beleid.
= brugfunctie! → met oog voor de cliënt en zijn context (cliëntsysteem), de ruimere
sociale omgeving, betrokken organisaties en de samenleving = werken op drie
niveaus:
1) Microniveau (interpersoonlijk): gericht o/d cliënt als persoon én o/d relatie
tussen de Mw’er en de cliënt.
6
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller julietteguillaume. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.65. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
53340 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now