Samenvatting Basisontwikkeling voor peuters en de onderbouw
23 views 3 purchases
Course
Basisontwikkeling
Institution
Driestar Educatief
Book
Basisontwikkeling voor peuters en de onderbouw
Uitgebreide samenvatting van de eerste 3 hoofdstukken van het boek Basisontwikkeling voor peuters en de onderbouw. De samenvatting is bruikbaar voor het bestuderen van de stof in het boek.
1.1 Betekenisvolle activiteiten
Jonge kinderen zijn gericht op voorwerpen en spullen die ze tegenkomen in de wereld om hen heen.
Ze handelen graag en herhalen dit veel. Kleuters en peuters doen allebei graag wat grote mensen
ook doen; drinken, film kijken, telefoneren. Het hangt dus af van wat zij in hun sociale omgeving zien,
het zijn allemaal activiteiten die deel zijn van hun cultuur. Door te spelen krijgen deze activiteiten een
eigen betekenis voor kinderen. Volwassenen benoemen de handelingen en verbinden er sociaal-
culturele praktijken aan. Jonge mensen willen meedoen met het leven van volwassenen. Door te
spelen kunnen kinderen op hun eigen manier meedoen.
1.1.2. Van betekenisvolle activiteiten onderwijs maken
Activiteiten zijn betekenisvol als kinderen er graag aan deelnemen en er bijzonder intens mee bezig
zijn. die interesse zorgt ervoor dat ze betrokken zijn en ervan willen leren. Betekenisvolle activiteiten
zijn vaak verbonden aan sociaal-culturele praktijken. Kinderen willen spelen wat volwassenen doen.
door deze praktijken de klas in te brengen ontstaan er kansen voor activiteiten die betekenisvol zijn
of kunnen worden. handelingen krijgen diepgang door de inbreng en kennis van volwassenen.
LK bemiddelen in dit ‘dubbelspel’ tussen betekenisvolle activiteiten en sociaal-culturele praktijken. Ze
proberen te ontdekken wat al betekenis voor de kinderen heeft en wat ng in het verschiet ligt.
Kiezen voor spel
Spel wordt gezien als een natuurlijke neiging van kinderen om de wereld te verkennen en te leren
hoe die wereld in elkaar zit. Vaak wordt er dan gesproken van vrij spel. Spel wordt gezien als een
specifieke manier om een activiteit uit te voeren. Kenmerkend voor dit spel is de vrijwillige deelname
binnen bepaalde grenzen, waarbij kinderen een gevoel van spanning en plezier ervaren. Van Oers
onderscheidt volgende kenmerken van spel: betrokkenheid, de kinderen gaan er helemaal in op en er
ontstaat een gedeelte betrokkenheid en gezamenlijke aandacht. Er zijn vier type regels binnen spel:
Sociale regels die aangeven hoe we met elkaar omgaan
Technische regels die aangeven hoe we culturele objecten moeten hanteren, hoe hanteer je
een klopper.
Conceptuele regels die verbanden leggen tussen verschijnselen of stukjes informatie (Door
recept weet je hoe je iets moet bakken)
Strategische regels die aangeven hoe we handelen, plannen maken en problemen oplossen.
In spel leren kinderen om te gaan met regels van de volwassenen; de taal, sociale relaties, manier
waarop ze uitdrukking geven aan hun eigen wensen en gedachten, symbolen en tekens die zij in de
omgang met elkaar gebruiken.
Binnen Ontwikkelingsgericht Onderwijs doet de volwassene actief mee in het spel. De volwassene
creëert een spelcultuur in de groep en geeft de kinderen volop kansen, in tijd en ruimte, om te
,spelen. de communicatie is op, verhalen en ideeën van kinderen komen volop naar voren, de
professionele houdt een culturele spiegel voor en geeft zo richting aan de inhoud van het leerproces.
Volwassene doet mee als dit het spel van de kinderen niet stilligt, iets toevoegt en de kinderen
daarna weer alle ruimte krijgen om verder te spelen.
Omgeving is van grote invloed op wat kinderen nodig hebben om hieraan deel te nemen. In deze
activiteiten breidt de kennis van de wereld zich uit, incl handelingen, instrumenten en vaardigheden
die nodig zijn.
1.1.3. Spel is de leidende activiteit in ontwikkeling
Vygotskij; we moeten aansluiting zoeken bij de vaardigheden en interesses van de kinderen om de
ontwikkeling te kunnen ondersteunen. Kinderen hebben interesses voor bepaalde vorm van spel die
aansluit bij hun actuele handelingsmogelijkheden en interesses en tegelijk een bijzondere rol speelt
in het totale ontwikkelingsproces. In de leeftijd van 3 tot 7/8 een overgang van de wereld van
objecten (manipuleren/experimenteren) naar die van sociale rollen en relaties (rollenspel). Als we
spreken van spelontwikkeling, dan hebben we het over de overgangen die kinderen maken in een
spel.
Manipulerend spel
2 en 3 jarige gaat voorkeur uit naar het manipuleren van voorwerpen (stapelen, gieten, rollen,
rijden). Het hanteren van voorwerpen is blijkbaar een aantrekkelijke manier om de tastbare wereld
letterlijk in de greep te krijgen. Het is een voorspel van een nieuwe activiteit als kinderen die
voorwerpen een (andere) betekenis of rol geven (stokje wordt een lepel). Voorwerpen krijgen een
andere betekenis of rol. De kinderen sturen hun eigen handelen door als het ware taal te gebruiken.
De kinderen krijgen dan ook zelf snel een rol binnen het spel. Als voorwerpen eenmaal een rol in het
spel hebben gekregen, gaat een kind ook makkelijk zelf een rol aannemen en benoemt zichzelf in die
rol. Op deze manier wekt het manipulerend spel het rollenspel op.
Rollenspel en constructiespel
Rollenspel loopt door in de hele onderbouw. Eerst spelen kinderen rolhandelingen en daarna ook de
gebeurtenissen en relaties tussen mensen. Kinderen spelen de werkelijkheid in hun eigen versie na.
Spel wordt rijker als anderen in het spel meegaan en aanvullende rollen op zich nemen.
Communicatie en taal zijn onmisbaar. Als er een gemeenschappelijk verhaal is, noemen we het
thematisch rollenspel. Het spel wordt socialer en complexer van aard.
De ontwikkeling van rollenspel gaat gelijk op met die van het constructiespel. De activiteit waarbij
kinderen iets maken, samenstellen of creëren. Dit kan gaan om voorwerpen uit de werkelijkheid
waaraan een kind een eigen wijze vorm wil geven of met ander materiaal een brandweerauto of
attributen voor de bloemenwinkel maken. dit constructiemateriaal vervult vaak een functie in het
rollenspel. Er ontstaat steeds meer behoefte om dichter de realiteit te benaderen. De behoefte naar
vaardigheden wordt ook groter en de wens om te leren iets te beheersen of kennis te gebruiken
neemt toe.
Bewuste leeractiviteit
Als de kinderen ouder worden, gaan diverse regels een steeds belangrijkere rol spelen in het spel van
de kinderen. Taal, sociale kennis en vaardigheden, wereldkennis, begripsvorming en denkprocessen
worden relevanter. Er doet zich een overgang voor van ‘het doen alsof motief’ naar het ‘echt willen
weten motief’. Vanuit het manipuleren ontstaat er steeds meer behoefte om meer te kunnen en
vooral echt te handelen. Kinderen weten heel goed hoe de werkelijkheid eruit ziet of hoe het
gebeurt. Dat verlangen naar echt echt maakt dat kinderen veel willen weten en veel willen kunnen,
en dat ze goed in staat zijn om activiteiten steeds meer volgens de regels uit te voeren.
1.2 Bemiddelende rol van de volwassene
1.2.1. Bemiddelen; waar praten we over?
, Kinderen hebben volwassenen nodig om die dingen te doen die ze alleen nog niet kunnen. Vygotskij
noemt dit de zone van naaste ontwikkeling. Professionals helpen bij de alledaagse dingen, om te
helpen, maar ook om voor te doen hoe je iets doet zodat je het later zelf kunt. hierdoor worden
kinderen steeds zelfstandiger. Kinderen leren op deze manier ook spelen. Volwassenen helpen
kinderen bij het ontdekken van functies van voorwerpen en de taal die daarbij hoort.
Bemiddelen tussen kind en de cultuur
Dat spelactiviteiten heel belangrijk zijn wordt algemeen erkend, maar niet iedereen verbindt daar
dezelfde conclusies aan. Voorstanders van vrij spel zijn ervan overtuigd dat kinderen zichzelf
ontwikkelen als ze maar lekker vrij kunnen spelen. Of een kwestie van rijping. In onze opvatting is
ontwikkeling geen natuurlijk of spontaan proces dat bij alle kinderen min of meer gelijk verloopt.
Spelontwikkeling ook niet. Dit is afhankelijk van de omgeving van de kinderen. Van jongs af aan zijn
kinderen gericht op de mensen in hun omgeving en willen ze erbij zijn en ook doen. Dat is de
drijfveer om groot te worden en zich te ontwikkelen. Opvoeders moeten kinderen van jongs af aan
laten meedoen met verschillende activiteiten. Ontwikkeling vindt plaats in dit samenspel. In sociale
interactie, tussen kinderen en anderen in hun omgeving. Kinderen leren in hun omgeving wat ze
nodig hebben om erbij te horen; de spreektaal, sociale vaardigheden en de regels of gewoonten die
in deze situatie gelden.
Bemiddelen bij de overgangen in spel
Wanneer volwassenen zich niet bezig houden met spel van de kinderen, zullen de kinderen blijven
hangen in het manipulerende spel. Vygotskij; kinderen leren spelen doordat de volwassene zelf
speelt en meespeelt. Door te reageren op spel van de kinderen worden er nieuwe elementen
toegevoegd en breidt het spel zich uit, verdiept het en komt er meer variatie in.
Bemiddelen door kinderen in een ‘gemeenschap’ te zetten
Professionele volwassenen in peutergroepen en in de basisschool zijn van onschatbare waarde. Zij
kunnen en moeten hun invloed aanwenden om alle mogelijkheden waarover jonge kinderen al
beschikken verder uit te breiden en te versterken. Hierbij zijn ook andere kinderen nodig. In het
manipulerende spel proberen ze in samenspel nieuwe handelingen uit. Jongsten observeren en
imiteren vooral van de oudere kinderen. Zo wordt er een beeld opgebouwd van spelhandelingen van
anderen. dit is een belangrijk cognitief aspect in het ontwikkelingsproces. Kinderen moeten kans
krijgen om van elkaars ervaringen te leren en te ondervinden dat je bij elkaar hoort. Kinderen
worden zo socialer en gevoeliger voor nuances.
1.2.2. Rol van de volwassene in het spel
Ruimte, tijd en nabijheid
Kinderen moeten tijd en ruimte krijgen om te spelen. denk na over de inrichting van de ruimte en de
materialen om mee te spelen. Goede combinatie tussen speelgoed, echt materiaal en materialen die
nog van alles kunnen worden is belangrijk. Door rustig erbij te gaan zitten, wordt de
spelbetrokkenheid groter. Daarnaast moet er tijd vrijgemaakt worden voor vrij spel naast de
gezamenlijke activiteiten.
Meedoen in het spel
Speels contact met kinderen is de manier om met hen mee te doen en het spel te verrijken. Je hebt
altijd twee opdrachten.
1. Je wilt ervoor zorgen dat de waarde van het spel op dat moment voor de kinderen zelf aan
betekenis wint. Spel wordt door begeleiding interessanter en aantrekkelijker, hierdoor zullen
ze langdurig en geconcentreerd betrokken zijn.
2. Daarnaast is het om in het begeleide spel de handelingsmogelijkheden van de kinderen uit te
breiden en er leermomenten in te brengen. Dit kan door culturele kennis benutten voor
spelverdieping of door interessante eigen vragen te beantwoorden.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lindaotterspeer1. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.28. You're not tied to anything after your purchase.
