Ppt's + notities
Samenvatting is zo gemaakt dat men de HOC eigenlijk niet meer moet bekijken.
Kan herhalingen bevatten voor verduidelijkingen.
Ik had een 14 en alleen deze samenvatting geleerd
GODSDIENSTSOCIOLOGIE:
SOCIOLOGIE, RELIGIE EN MODERNITEIT
1. SOCIOLOGIE EN MODERDNITEIT
A. De ontwikkeling van de sociologie is nauw verbonden met die van de moderne, industriële
samenleving:
i. De sociologie ontstaat, net als de moderne samenleving zelf, in de 19e eeuw
ii. De sociologie richt zich inhoudelijk vanouds op de kenmerken en ontwikkelingsdynamiek
van deze moderne samenleving (‘modernisering’)
1. 1 grote vraag in socioologie: wat is dit voor samenleving vanwaar komt die en wat
voor ontwikkelingsdynamiek heeft die; laatste tijd moderne samenleving wordt
steeds moderner
iii. De sociologie raakt vanaf eind jaren zestig in de versukkeling (‘crisis van de sociologie’), net
als de moderne samenleving zelf (‘postmodernisering’)
1. Crisis van de sociologie; sociologie niet verdwenen maar verandert → als een echte
grote mensenwetenschap die kan ontdekken hoe de samenleving echt in elkaar zit;
kennis die zodanig superieur is aan wat mensne geloven te weten en dus eigenlijk ook
superieur is aan religie
2. SOCIOLOGIE EN VERLICHTING
A. Verlichting (17e & 18e eeuw): ‘wetenschap en rede kunnen en moeten mensen bevrijden van
traditie en religie’
i. Verlichitng zegt dat je vroeger geloof en religie enz had ma nu kunnen we de wereld
bestuderne nu kunnen we wetn hoe de wereld echt in elkaar zit → kennis is superieur aan
traditie en rleigei en zal ertoe lijden dat religie en traditie steeds minder in de samenleving
aan belang wijd
B. Sociologie: maatschappijwetenschappelijk uitvloeisel van de Verlichting met twee
zelfopgedragen taken:
i. 1) Mensen via wetenschappelijke kennis bevrijden van traditie en religie, opgevat als
vormen van geloof, betutteling en onmondigheid
1. Het licht der rede laten schijdne; mensen via wetenschappelijke kennis bevrijden van
dtraditie en reliei; T en R wordt geizn als problematisch we moeten de mens en
hiervan bevijrden
, ii. 2) Via wetenschappelijke kennis bijdragen aan het oplossen van de sociale problemen
waarmee processen van modernisering gepaard gaan
3. SOCIOLOGIE EN POSITIVISME
A. Onder invloed van de Verlichting wordt de sociologie vanouds gedomineerd door de
positivistische traditie:
i. Wetenschappelijke kennis over de samenleving wordt beschouwd als superieur aan wat
mensen zelf zoal geloven, vinden of menen te weten
1. Pretendie dat dat een sociologie is die verder kan rijken dan wat mensen geloven en
zien → hoe de sociale werkelijkheid echt in mekaar zit
2. Levert kennis op die fundamenteel anders is dna dat wat mensen menen te weten
3. Wet kennis serieuzer nemen dan relige etc
ii. Overtuiging dat dergelijke kennis bruikbaar is om sociale problemen te helpen oplossen
iii. Marginalisering van religie, traditie en cultuur (=wat mensen zelf geloven, vinden of menen
te weten)
B.
i. fundament bieden voor een geordende samenleving → voor morlele consesus
ii. wetenschap ordt zelf een soort religie die als superieur wordt beschouwd aan echte religie
C.
i. hetzelfde als compte: religie moet je niet seirues nemen het gaat om wetenschappelijke
kennis ; religie zorgt ervoor dat uigebuitte arbeiders : religie is een mythe een illusie dat je
niet moet serieus nemen
D. Positivisme bij comte en marx
2
, i. religie en cultuur zijn volgens allebei niet al te serieus te nemen
ii. Religie en cultuur behelzen slechts wat mesnen geloven, vinden of menen te weten
iii. De wetenschap kan echter de werkelijkheid onthullen zoals zij echt is
iv. De wetenschap kan daarom de religie vervangen door rationelere ideeen
1. processen van modernisering komt in door dat wetenschap zich ontwikkelt en de
samenelving moderner wordt en dus religie minder belangrijker wordt
2. heeft de connotatie van rationaliteit ; processen van modernisering komt in door dat
wetenschap zich ontwikkelt en de samenelving moderner wordt en dus religie minder
belangrijker wordt
v. Kortom → de wetenschap wordt hier zelf een soort seculiere religie
4. MODERNISERING
A. Religie wordt binnen de positivistische traditie in de sociologie vanouds dus gemarginaliseerd:
i. Connotatie van ‘irrationaliteit’, te vervangen door ‘rationele, wetenschappelijke kennis’
ii. Nadruk op wetenschap en technologie als drijvende krachten achter processen van
‘modernisering’
iii. ‘Modernisering’ behelst daarmee een afnemende maatschappelijke betekenis van religie
5. MODERNISERING ALS INDUSTRIALISERING
A. De ‘harde kern’ van het moderniseringsproces volgens de positivistische traditie in de
sociologie:
i. 1. De wetenschap doet ontdekkingen
ii. 2. Deze ontdekkingen slaan neer in nieuwe technologie, toegepast binnen m.n.
arbeidsorganisaties
iii. 3. Wetenschap en technologie, kennis en rationaliteit, worden hierdoor steeds belangrijker
iv. 4. Religie en geloof (maar ook traditie en cultuur) worden hierdoor minder belangrijk
v. Modernisering’ wordt daarmee in de sociologie voor al het andere opgevat als
‘industrialisering’: als technologische en economische veranderingen als afnemende
maatschappelijke betekenis van religie als gevolg daarvan
vi. Bijv. Macionis & Plummer, Sociology: A Global Introduction (1997: 673):
‘Modernization’ = “the process of social change initiated by industrialization”
6. VOORBEELD: NORRIS & INGLEHART OVER MODERNISERING EN AFNAME
VAN RELIGIE
A. Invloedrijk boek uit 2004
B. Kwantitatieve analyse van data van het World Values Survey (1981-2001, tientallen landen)
3
, C. Vraagstelling: waarom zijn er in sommige landen minder religieuze mensen dan in andere?
7. NORRIS EN INGLEHART OVER MODERNISERING EN AFNAME VAN RELIGIE
A. De onderzoekers onderscheiden landen naar graad van wetenschappelijke, technologische en
economische ontwikkeling
i. Causale relatie → is er minder relige doordat er meer wetenschappelijek ontwikkeling is? →
dat wordt gezegd in dat boek maar wordt niet verder onderzocht ofzo, prof stelt daar vragen
bij → hoe meer wetenschap hoe meer techonologie hoe meer welvaart hoe minder mensen
religie nodig hebben zogezegd
B. “Door de ontwikkeling van ‘agrarisch’/‘pre-industrieel’ via ‘industrieel’ naar ‘postindustrieel’
neemt de persoonlijke veiligheid toe en dus de behoefte aan religie af”
i. → belangrijkste mechanisme is persoonlijke veiligheid ; tot stomme verbazign komt deze
verbazign niet eens voort in dit verhaald-> wordt veel beweert maar niks
onderzocht/bewezign
C. Dit is een typische moderniseringstheorie:
i. “Modernisering maakt de wereld beter, want ruimt bedreigingen van de persoonlijke
veiligheid uit de weg (ziekte, armoede, zwaar en vuil werk, etc.)”
ii. “De behoefte aan religie, in feite een ‘immateriële’ compensatie voor persoonlijke
onveiligheid, neemt bijgevolg af naarmate modernisering voortschrijdt” → religie wordt
overbodig neemt af
iii. → deze ideeen bestaan nog steeds maar sinds jaren 60 wordt dit allemaal in twijfel
getrokken
iv. !!Ge gaat las socioloog religie moeten serieus nemen want mensen doen dat ook en anders
gaat ge niet kunnen begrijpen waarom ze doen wat ze doen en waarom ze laten wat ze laten
8. DE DRIE GRONDLEGGERS VAN DE SOCIOLOGIE
A. Karl marx
i. Positivistische notie van religie als irrationele ‘mythe’ die de ‘echte’ werkelijkheid verhult
ii. Religie wordt meer moreel afgewezen dan serieus bestudeerd
iii. Hier verder niet behandeld
B. Emile durkheim
i. Vroege Durkheim (positivisme): ‘religie verliest in moderne samenlevingen haar betekenis’
1. Positievistische traditie van compte
ii. Late Durkheim (breuk met positivisme): ‘religie behoudt ook in moderne samenlevingen
haar betekenis’
1. Verweprt postieivistische traditie
iii. Religie als bron van moraal en sociale samenhang
C. Max weber
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller aliesjacobs. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.36. You're not tied to anything after your purchase.
