Summary
samenvatting proefdierkunde
- Course
- Institution
samenvatting van het vak proefdierkunde
[Show more]
Seller
Followelisevandehaterd
Reviews received
Content preview
Samenvatting proefdierkunde1 Inleiding
1.1 Wat is proefdierkunde
= de wetenschap die zich bezighoudt met welzijn & verzorgen van dieren die in wetenschappelijk
onderzoek gebruikt worden
Dierproef: elke wetenschappelijke procedure waarbij dieren worden gebruikt
1.2 Geschiedenis
1.2.1 Gebruik van dieren
Tijdlijn:
Aristoteles (380 v.C.): anatomie
Galenus (150): anatomie & vivisectie (= snijden in levende dieren zonder anesthesie)
16e eeuw: heroplevening
o Harvey (1628): circulatie
o Magendie (19e eeuw): experimentele fysiologie
o Bernard (19e eeuw): experimentele geneeskunde
1850: meer onderzoeken -> Pasteur & Koch
Postulaten van Koch
MO uit ziek dier isoleren -> inbrengen in gezond dier -> dier zelfde ziektesymptomen
vertonen (ander is MO niet oorzaak vd ziekte)
1.2.2 Tegenkantingen
Opposities
1ste oppositie: 19e eeuw
Victoria street sociaty: bewegen tegen vivisectie
Cruelty to animale act (1876)
Europese conventie/ richtlijnen (1986)
Bescherming van gewervelde dieren die gebruikt worden voor experimenten & andere
wetenschappelijke doeleinden
FELASA: federation of european laboratory animal science assocations
4 categorieën personen geschikt voor werken met proefdieren met een bepaald diploma
o Cat A: dierenverzorgers (elementaire & bijzondere zorg)
o Cat B: personen die dierproeven uitvoeren (actieve deelnemers)
o Cat C: proefleiders
o Cat D: proefdierkunde-specialisten
BCLAS: belgian council for laboratory animal science
Zorgen ervoor dat dierproeven zo optimaal mogelijk verlopen & promoten alternatieven
1.3 Gegevens over gebruik proefdieren
1.3.1 Muizen
Redenen
Klein, lage kostprijs & makkelijk te hanteren
Stammen met natuurlijke/ geïnduceerde genetische modificaties -> goede modellen voor
mens
,Kankeronderzoek
Muizen met bepaald kanker (vd leukemie) -> nieuwe behandelingen testen
Menselijke tumorcellen ingepland in naakte muis
Ouderdomsstudie
Muis v 2 jaar is oud
Model over voortplanting & afnemen immuniteit bij ouder worden
Embryotransplantatie
Oorspronkelijk met muizen getest -> menselijke embryo’s kunnen transplanteren (ook
andere diersoorten)
1.3.2 Andere diersoorten
Varkens
Onderzoek naar helingsproces brandwonden
Ontwikkeling CT-scan
Chirurgie
Toekomst: genetisch gemanipuleerde orgaandonors voor mens? (Xenotransplantatie)
Cavia’s: nutritionele studies (vit C)
Kreeften: onderzoek naar bewegings-coördinatie
Chinchilla’s: onderzoek naar middenoorinfecties & doofheid
Vissen: ecologisch onderzoek door gevoeligheid aan vuil water
1.3.3 Alternatieven
3 V’s
Vervanging
o In vitro modellen, computermodellen …
Vermindering
o Dieren delen met anderen
o Verbeterd statischtisch design
o Betere kwaliteit van dieren gebruiken
Verfijning
o Verminderen pijn, stress & lijden -> verhogen welzijn
Doel: dierproeven zo humaan mogelijk uitvoeren
2 Voordelen van gebruik van proefdieren
2.1.1 Voor de mens
Kennis over het menselijk lichaam > gezondheid & behandelingsmogelijkheden verbeteren
Ziekte Parkinson: behandeling getest op apen
Transplantatie: meestal eerst op dieren uitgevoerd
2.1.2 Voor de dieren
Voorbeelden: vaccin ontwikkelen, antibiotica, hemotherapeutica…
Gebruik van dieren: voordeel voor mens & dier
Voorkomen van ziekten & levensverwachtingen omhoog
Gebruik is een privilege
Dieren op humane & verantwoordelijke manier behandelen
Goed behandelde dieren: betere & betrouwbaardere resultaten
,3 Ethiek en houdingen tegenover proefdierkunde
3.1 Wat is ethiek
Definities
Studie van de waarden die mensen die mensen nastreven (afhankelijk van persoon,
periode…)
Beschrijving van wat mensen zouden moeten doen (verschillende meningen)
Iets dat altijd zo is geweest, is daarom niet goed
Geen objectieve waarheid
Waarden: worden soms aanzien als algemene waarheid
Mensen: geïnformeerde toestemming
Niet mogelijk bij dieren Mensen meer redeneren over gevolgen
Speciësisme: discriminatie tussen wezens op basis van hun soort, doorgaans discriminatie van
diersoorten door de mens.
3.2 Geschiedenis
Doorheen te tijd
Joodse & Griekse traditie: mens staat aan top vd schepping
Middeleeuwen: Tomas van Aquino -> wreedheid t.o.v. dieren is fout & kan leiden tot
wreedheid t.o.v. mensen
Descartes: mensen hebben een ziel -> dieren zijn machines
Voltaire: dieren hebben organen & zenuwen -> kunnen pijn voelen
Claude Bernard (1865): verdedigt gebruik van proefdieren
Jeremy Bentham: grondlegger v utilitarisme
Peter Singer (1975): animal liberation
Claude Bernard: verdediging proefdierkunde
1) Onderzoek op dieren is niet slechter dan slacht
2) Onderzoek is nodig voor wetenschappelijke voortgang
3) Men kan geen behandelingen testen op mensen die niet getest zijn op dieren
3.3 Meningen
Utilitarisme = consequentionalisme
Wanneer moet men iets opnemen in de etische cirkel
Jeremy Bentham: indien het bewustzijn heeft & pijn + lijden kan beleven
Werkt niet met principes, maar kijkt naar de gevolgen
Probeert het nut te optimaliseren
Goed als de winst aan geluk groter is dan het verlies aan geluk/ als de vermindering v pijn
groter is dan het toebrengen v pijn -> soms oké om immorele zaken te doen
3.3.1 Argumenten ivm proefdierkunde -> 5 standpunten
1) Mens is dominant
o Descartes & Aristoteles
o Dieren voelen geen pijn/ dieren voelen pijn maar we kunnen dit negeren
2) Dierenrechten
o Onderzoek op dieren kan: dieren niet schaadt, ten goede vd dieren/ reddingssloep
bij extreme noodzaak
, 3) Mens is prioritair
o Menselijke belangen voorrang op die vd dieren (3V concept)
Nadruk op hoe het experiment moet worden uitgevoerd
4) Evenwichtsstandpunt
o Hoe & of het experiment moet worden uitgevoerd
o Dierenbelangen hebben soms voorrang op die van mensen
5) Mens & dier zijn gelijkwaardig
o Peter Singer
o Sterfte & lijden v dieren telt evenveel als sterfte & lijden v mensen
o Speciësisme
o Weegt het lijden v dieren op tegen de voordelen (utilitarisme)
4 Gedragsleer en dierenwelzijn
4.1 Definities
Ethologie = gedragsleer
Ethogram: gehele reperatoir aan gedragingen (opletten met antropomorfisme)
Gedrag: veroorzaakt door inwendige & uitwendige factoren
Dierenwelzijn
Welzijn enkel aangetast als dier iets onaangenaams ervaart
Welzijn aangetast als integriteit vd dier aangetast is (niet meer status zoals in het wild)
Welzijn is niet enkel afwezigheid v negatieve gevoelens maar ook aanwezigheid v positieve
Homeostase: het evenwicht vd dier met zijn omgeving
Stress
Discrepantie tussen wat is en wat zou moeten zijn
o Niet op zichzelf slecht
o Belangrijk: mogelijkheid om er me om te gaan -> anders verlies over situatie
4.2 Evaluatie v dierenwelzijn
Fysische parameters: wonden & ziekten
Fysiologische parameters
Hormonaal Psychosomatische complicaties
Immunosupressie Kweekproblemen
Hardere klieren secretie omhoog Volle urineblaas …
Vermoeidheid gerelateerde parameters
4.2.1 Gedragsparameters
Abnormaal gedrag
Tgv repetitieve/ chronische stress
o Vervangingsgedrag: als het juiste materiaal niet aanwezig is, richten op iets anders
o Drempelverlaging voor bepaald gedrag
o Apathie: dier trekt zich totaal niks meer aan van omgeving
o Automutilatie
o Stereotypieën = identieke, herhaaldelijke handelingen & schijnbaar nutteloos
Als middel voor om te gaan met stress
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller elisevandehaterd. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.81. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
52355 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now