100% satisfaction guarantee Immediately available after payment Both online and in PDF No strings attached
logo-home
Previously searched by you
Previously searched by you
logo
Samenvatting geschiedenis historische context 2: De verlichting in theorie en praktijk () $6.18
Add to cart
Quickly navigate to
Preview
  2.  
  3. VWO / Gymnasium
  4.  
  5. Geschiedenis

Summary

Samenvatting geschiedenis historische context 2: De verlichting in theorie en praktijk ()

1 review
 4 purchases
  • Course
  • Geschiedenis
  • Level
  • VWO / Gymnasium
  • Book
  • Geschiedeniswerkplaats / tweede fase havo historisch overzicht / deel Handboek

Een samenvatting van de tweede historische context van het examenkatern van VWO. 3 paragrafen worden samengevat. Er is ook een tijdlijn van het tweede paragraaf en een overzicht van de verlichte denkers en hun denkbeelden. Begrippen en belangrijke namen zijn dikgedrukt.

Preview 2 out of 12  pages

Document information

  • No
  • Historische context 2: de verlichting in theorie en praktijk (1650 - 1900)
  • January 21, 2022
  • 12
  • 2021/2022
  • Summary

Subjects

  • verlichting
  • geschiedenis
  • historische context
  • verlichtingsidealen
  • politieke situatie
  • denkbeelden
  • verlichte denkers
  • godsdienst
  • samenleving
  • politiek
  • filosofen
  • amerikaanse revolutie
  • onafhanke
  • samenvatting

Connected book

book image

Book Title:

Author(s):

  • Edition:
  • ISBN:
  • Edition:

Written for

  • Secondary school
  • VWO / Gymnasium
  • Geschiedenis
  • 6
All documents for this subject (4968)

1  review

review-writer-avatar

By: 24610O • 8 months ago

Seller

avatar-seller
juliedirkx

Reviews received

Content preview

HC 2: De verlichting in theorie en praktijk
(1650-1900)

2.1 Verlichte denkbeelden (1650-1789)

‘Welke ideeën ontstonden tijdens de verlichting over een meer rechtvaardige
samenleving (1650 - 1789)?’


Ideeën over godsdienst
● Een belangrijk idee uit de verlichting is: kennis leidt tot verdraagzaamheid en
gelijkheid. Duitse filosoof Immanuël Kant (1724 - 1804) schreef dat vrijheid
ontzettend belangrijk was en dat het de schuld van de mens zelf was dat ze niet
hadden nagedacht.
● In 1780 was de verlichting in Europa en Noord-Amerika al meer dan 100 jaar bezig.
De christelijke denkbeelden uit de middeleeuwen, waarin de mens afhankelijk was
van God die voortdurend ingreep in het dagelijks leven, wonderen liet gebeuren en
mensen strafte, waren ondergeschikt.
● In de renaissance waren klassieke teksten geanalyseerd en ontdekkingsreizigers
hadden de kennis vergroot met hun reizen. Ambachtelijke technieken werden
verbeterd, waardoor bijvoorbeeld Nederlanders de natuur en het water beter onder
controle kregen. Dit leidde tot de wetenschappelijke revolutie.
● Twee filosofische stromingen in de 17e eeuw:
empirisme = kennis komt voor uit waarneming en ervaring (John Locke)
rationalisme = rede is de belangrijkste bron van kennis (René Descartes)
● Wetenschappelijke revolutie leidde tot optimisme over mogelijkheden van verstand
en onderzoek om dingen te begrijpen en verklaren (rationeel optimisme). Zo ontstond
de verlichting: het verstand moest toegepast worden op alle terreinen van de
maatschappij.
● Er werd nagedacht over de plaats van godsdienst in de samenleving.
Oude gedachtegang: de staat moest het ‘ware geloof’ beschermen en de kerk zodat
godsdienstige wetten werden nageleefd. De overheid moest ketterij bestraffen,
anders zou God de samenleving straffen met rampen.
● De reformatie vormde meer druk op het individuele geweten. Volgens Luther en
Calvijn was de mens individueel verantwoordelijk tegenover God, maar de overheid
moest wel de ware godsdienst bevorderen.
● Verlichte denkers vonden dat geloof een zaak van het individu was en mensen zelf
mochten kiezen wat ze geloofden, vrijheid en tolerantie was belangrijk. De staat
moest zich niet met het geloof van haar onderdanen bemoeien volgens John Locke.



Ideeën over de samenleving
● Traditionele opvatting: mens was van nature zondig, nadruk lag op het straffen van
de mens (opvoeding en onderwijs).

, ● Verlichte denkers vonden dat de mens van nature goed was, maar slecht werden
door de valsheid van de maatschappij (Jean Jacques Rousseau). Zijn ideale
opvoeding vindt plaats in de natuur, waarbij er geen straffen, dwang of
godsdienstonderwijs is. Volgens Locke is de mens bij geboorte een ‘onbeschreven
blad’. Opvoeding en omstandigheden bepalen of het kind goed of slecht wordt,
opvoeders moesten kinderen helpen hun eigen interesses te ontwikkelen.
● Verlichte denkers geloven in maatschappelijke vooruitgang. Armoede en ellende
kwam door domheid en achterlijkheid. Dit kon voorkomen worden door opvoeding,
onderwijs en verspreiding van kennis.
● Kennis verspreidde door de groei van het alfabetisme, de oprichting van
wetenschappelijke instituten, de uitvinding van de drukpers en salon bijeenkomsten.
● Vorsten en kerken kregen openlijke kritiek, waardoor het inzetten van censuur
lastiger werd.



Ideeën over politiek
● Traditionele opvatting: een rechtvaardige samenleving was geordend naar Gods wil.
Er was sprake van een standenmaatschappij waarbij iedere stand zijn eigen rechten
en plaatsen had. De koning had soevereiniteit gekregen van God: droit divin
(goddelijk recht) volgens Lodewijk XVI. Hij had absolute macht en hoefde zich alleen
aan God te verantwoorden.
● Verlichte denkers, Locke en Rousseau, gingen uit van natuurrechten. Alle mensen
zijn vrij en gelijk geboren en hebben een natuurlijk recht op leven, gezondheid,
vrijheid en bezit. Alleen als deze rechten werden gerespecteerd was er een
rechtvaardige samenleving.
De macht van de staat was gebaseerd op een sociaal contract: mensen ruilen een
deel van hun vrijheid in in ruil voor bescherming van de natuurrechten en dat er bij
conflicten neutraal werd opgetreden. Als de overheid zijn macht misbruikte of
onbekwaam was, mocht het volk een andere regering anstellen. Een tiran moest met
een opstand worden afgezet.
● Rousseau was voorstander van de volkssoevereiniteit en de directe democratie. Hij
vond sociaaleconomische gelijkheid belangrijk en vond dat alle mensen van nature
gelijk waren, niemand moest over elkaar heersen. Ze bron van het kwaad was het
privébezit, dat alle ongelijkheid en onderdrukking had gebracht. Hij wees dan ook de
slavernij af.
● Montesquieu heeft de driemachtenleer bedacht. Hij keurde de monarchie niet af,
maar vond dat de koning minder macht moest hebben. Een samenleving was pas
rechtvaardig als de uitvoerende macht (regering), wetgevende macht (parlement) en
rechterlijke macht (onafhankelijke rechters) gescheiden waren en de regering
gecontroleerd kon worden. Hij was tegen de directe democratie: het volk was niet in
staat om op een intelligente manier mee te praten over wetten en bestuur. Wetgeving
moest door afgevaardigden worden gedaan. Deze volksvertegenwoordiging moest
bestaan uit twee kamers: een Hogerhuis, gekozen door de elite, en een Lagerhuis,
gekozen door de burgers. Dit systeem bestond in Groot-Brittannië sinds de Glorious
Revolution van 1688/1689. De constitutionele monarchie was een goed systeem
volgens Montesquieu
● Schotse econoom Adam Smith was tegen het mercantilisme en wilde dat de
overheid alleen regels maakte voor de economie en de naleving moest handhaven.

The benefits of buying summaries with Stuvia:

Guaranteed quality through customer reviews

Guaranteed quality through customer reviews

Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.

Quick and easy check-out

Quick and easy check-out

You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.

Focus on what matters

Focus on what matters

Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!

Frequently asked questions

What do I get when I buy this document?

You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.

Satisfaction guarantee: how does it work?

Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.

Who am I buying these notes from?

Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller juliedirkx. Stuvia facilitates payment to the seller.

Will I be stuck with a subscription?

No, you only buy these notes for $6.18. You're not tied to anything after your purchase.

Can Stuvia be trusted?

4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)

63950 documents were sold in the last 30 days

Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 15 years now

Start selling

Recently viewed by you

Exam (elaborations) ·

(0)

CLG 0010 DoD Governmentwide Commercial Card Exam|Questions And Answers 100% Correct(GRADED A+)

Exam (elaborations) ·

(0)

OWE 6 pip, CAT.Wat is het effect van cannabis voor de tremoren bij Patiënten met Parkinson?

Exam (elaborations) ·

(0)

NSC 252 Nursing theory, research & evidence-based nursing practice Questions & Answers, Rated A+

Exam (elaborations) ·

(2)

ATI MATERNAL NEWBORN PROCTORED NEWEST EXAM FORM A & B 2019 GUIDE UPDATED FOR 2024/2025 GRADED A+

Essay ·

(0)

HIST 410N Week 2 Assignment: Essay – Video Analysis | Video Analysis: Benito Mussolini (solution)

Exam (elaborations) ·

(0)

A Concise Introduction to Logic Test Bank 11th Edition by PATRICK J. HURLEY Test Bank Graded A.

Exam (elaborations) ·

(0)

NC hygiene jurisprudence Exam | Questions with 100% Correct Answers | Updated & Verified | 2024

Exam (elaborations) ·

(0)

IICRC WRT Exam Questions and Verified Answers | 100% Correct | Grade A (Latest Update) 2024 / 2025

Exam (elaborations) ·

(0)

ATR-BC EXAM ART TERMS, MATERIALS, AND FAMOUS WORKS|UPDATED&VERIFIED|100% SOLVED|GUARANTEED SUCCESS

$6.18  4x  sold
  • (1)
Add to cart
Added