Hoofdstuk 5: sociaal- agogisch
handelen in de context van een kennis-,
netwerk- en risicomaatschappij
Pre- modernisme modernisme postmodernisme of
‘laatmodern’
Pre-modernisme
GOD centraal, in de ruime zin van het woord
o Religieus, geloof
o Magisch geloof, alle vormen van bijgeloof
Is een kader dat voor het grootste deel van ons bestaan ons denken
bepaald heeft.
Modernisme:
A. Oude sociale kwestie
REDE centraal
Verlichtingsdenken
o Modernisme als sociaal-politiek project
o Vooruitgangsgeloof
o Wereld als geordende en rationele eenheid
o Sociaal-politieke strijd voor meer gelijkheid(voor de wet)en
vrijheid(tgo. Staat)
In de verlichting slagen we erin om de natuur via allerlei wetmatigheden
te bestuderen
o Gevolg 1: we kunnen de wereld gaan verklaren
o Gevolg 2: we kunnen ze ook gaan voorspellen en beheersen
o Men dacht men op termijn alles onder controle kan krijgen
Men geloofde in de maakbaarheid van de wereld, armoede, criminaliteit
o Alles met rede bestrijden.
o Dus niet enkel een filosofisch kader maar ook vertaling naar de
maatschappij, beleid.
Instrumenten
o Beheersing van de arbeiders
o Opgelegde assimilatie (=aanpassing van individuen of groepen aan
een dominante cultuur dat de oorspronkelijke culturele identiteit op
de achtergrond raakt)
o Burgerlijk beschavingsoffensief
o Repressief, heropvoedend beleid
, Collectieve emancipatie
o Collectief als mensheid vooruit denken.
Men wil de lagere klassen mee betrekken in dat
verlichtingsdenken, in de stroom van kennis en cultuur
o Vormingswerk & cultuur
o “Kunst veredelt”
o Wetenschapspopularisatie
o Verenigingsleven (vb. arbeidersbeweging)
Sociale herverdeling van maatschappelijke rijkdom
o Vanuit een zeer maatschappelijk beeld
o Uitbouw verzorgingsstaat 20steeeuw als sluitstuk
o Verzuild middenveld als onafhankelijke uitvoerder solidariteit
o Armoede is slecht voor het modernisme want dan gaan die mensen
niet mee nadenken, ze dragen niet bij tot de vooruitgang.
B. Modernisme faalt:
Uitwassen maakbaarheidsideaal en vooruitgangsgeloof vroege
20ste eeuw
o Men gelooft niet langer in het maakbaarheidsideaal, hoe meer we
onze omgeving proberen beheersen hoe meer we nieuwe problemen
creëren, milieu, welvaartsziekten, modernisme is dus ook ronduit
gevaarlijk.
Bijvoorbeeld de kolonisatie: Op een bepaald moment vinden we dat we
niet enkel de wereld die dichtbij is moeten gaan beheersen maar ook veraf
ook de grondstoffen die daar zijn hebben we nodig. Ze gaan die mensen
beschaven, opvoeden en ze inschakelen in ons beschavingsproject.
o Uitbuiting “onbeschaafde groepen” i.f.v. “de
vooruitgang”
o Westerse waarden, normen, religie opdringen
o Ook t.a.v. groepen in eigen land: etniciteit als
basis voor gemeenschap
o Ook sociaal werk: “kolonisatie van de
leefwereld” (Habermas)
Foto van meisje, als voorbeeld, mensen konden
haar gaan bekijken zodat de mensen zagen wat
voor goed werk de kolonisten deden.
De Holocaust
o Is een voorbeeld van modernisme
o De vooruitgang van de mensheid moest ondersteund worden
waarbij ze een übermensch naar voor schoven, de ongeschikten die
zorgden ervoor dat de mensheid tegengehouden werd in zijn
vooruitgang.
Vernietiging van “ongeschikte mensen” werd voorgesteld als
sociaal project
o Rol “wetenschappelijke neutraliteit” (vb. biometrie)
o Desk killers (Arendt)
, o “Orde tot in de gaskamers”
Val Berlijnse muur: Falen van politieke
eenheden: vrij westerse
Communistische, pretendeerden allebei het
ideale model te hebben maar ze hebben
bewezen in WO dat dit niet zo was.
Na WOII: herbezinning sociaal werk in
samenleving
o Wederopbouw ~ Keynesiaans accent
op bestrijding ongelijkheid
o Universele Verklaring Rechten van de Mens
C. Postmodernisme: triomf van individu
Postmodernisme als reactie tegen totalitair project Modernisme
o Postmodernisme is een reactie op onderdrukking, de mensen zijn
eindelijk vrij geen kerk meer of andere hiërarchische structuur meer
die zegt wat we moeten denken.
o Einde van de grote verhalen
Er is niet langer 1 neutrale waarheid
o Niets of niemand kan of mag zeggen wat jij goed en wat je als waar
moet aanzien.
Het enige dat nog overschiet in het postmodernisme is het
subject, jijzelf.
o Individu als zingevend subject staat centraal
o “Triomf van het individu”
o Verschuiving van de mensheid(modernisme) naar de mens
(postmodernisme).
Uitholling betekenis traditionele integratiekaders
o Nadeel: Vele kaders zoals gezin, gemeenschap, verliezen aan
betekenis waardoor je de samenhang verliest, geen houvast meer.
Postmodernisme
GEEN ABSOLUTE WAARHEID centraal
o Realiteit: er is niet 1 waarheid en dus ook niet 1 oplossing
o Onderzoek en wetenschap is niet langer per se neutraal maar men
ziet dat het ook subjectief is.
Sociaal-politieke vertaling in neoliberalisme
o Individu en markt als hoeksteen van de samenleving
o “rollback of the state”
o Privatisering van sociale voorzieningen
o Vermarkting van sociaal werk
o Actief burgerschap: verschuiving van rechten naar plichten
Nieuwe invulling oude sociaal werk concepten
, o Activering ipv beheersing
o Community
Duidelijk besef van onderlinge afhankelijkheid, de mens zal het
nooit alleen kunnen redden, we zijn afhankelijk
o Help to self-help
o Autonomie
o Participatie
Niet in groepen maar vooral gefocust op individuele
participatiemogelijkheden
Samengevat:
Sociologische visies op SW
Vraag naar plaats/ betekenis v SW in de samenleving
Veranderende samenleving (zie boven van pre-modern tot postmodern)
Giddens / Beck: ‘refl exieve modernisering’
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller catwomen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.21. You're not tied to anything after your purchase.