Summary
Samenvatting Rechtswetenschap
- Course
- Institution
Samenvatting hoorcolleges rechtswetenschap, premaster Rechtsgeleerdheid
[Show more]
Seller
Follow
kkboudih
Reviews received
Content preview
Hoorcollege 1: visies op recht en rechtsbronnenWat is recht?
Een verzameling van wetten, een verzameling van regels die in Nederland gelden en waaraan we ons
moeten houden, een verzameling van regels en beginselen die in Nederland gelden, recht is wat in
een individueel geval wordt gezegd recht is, recht is dat wat als rechtvaardig wordt ervaren.
→ ligt aan de visie van degene.
Kenmerken van positivisme, natuurrecht, interactionisme (contextualisme)
Rechtspositivisme: Kenmerken
- Belangrijkste vraag: wat is het geldend recht?
- Recht is verzameling van regels en begrippen die op basis van de daarvoor geldende procedures zijn
tot stand komen. → bijv. NL grondwet: formele wet wordt gemaakt door regering en Staten-Generaal
samen Art. 81GW
- Vormelijke kenmerken zijn belangrijk om te bepalen wat recht is → geeft houvast
- Recht en moraal (of vorm en inhoud) zijn niet onlosmakelijk met elkaar verbonden → slecht recht is
dus ook geldend recht.
Voordeel: rechtszekerheid, helderheid en duidelijkheid biedt
Nadeel: recht is soms onrechtvaardig, wat doe je dan?
Natuurechtsdenken: Kenmerken
- Belangrijkste vraag: wat is rechtvaardig recht?
- Het positieve recht is in principe onvolledig gerealiseerde rechtvaardigheid → recht moet zoveel
mogelijk synoniem zijn met gerechtigheid
- Het positieve recht moet voldoen aan beginselen van rechtvaardigheid
-Vormelijke kenmerken zijn belangrijk om te bepalen wat recht is, maar inhoudelijke kenmerken
evenzeer
-Recht en moraal zijn wel onlosmakelijk met elkaar verbonden: (heel erg) slecht recht is geen geldend
recht
Voordeel: kritische toetsing van het gepositiveerde recht
Nadeel: Nogal vaag, wat is rechtvaardig? Wanneer is slecht recht niet meer geldig?
Interactionisme: Kenmerken
- Belangrijkste vraag: wat is rechtvaardig in de omstandigheden van het geval?
- Recht is een activiteit, en rechtsregels krijgen betekenis in het sociale verkeer → recht is wat de
rechtsgenoten in een bepaalde situatie in het licht van bestaande regels als recht ervaren
- Rechtsregels zijn geen absolute normen, maar richtlijnen voor gedrag die ingevuld moeten worden
- De omstandigheden van het geval zijn uitermate belangrijk voor de invulling van regel → niet alleen
toepassing van verschillende regels en beginselen, maar ook afweging ten opzichte van elkaar → welk
recht is nodig om conflicten in de maatschappij hanteerbaar te maken?
Voordeel: flexibel en toegespitst op omstandigheden van het geval
Nadeel: een zekere vaagheid. Wat zijn de juiste omstandigheden van het geval? Hoe wegen we die?
Verschil natuurrecht en interactionisme:
Natuurrecht: recht moet objectieve- buiten het recht bestaande- normen belichten
Interactionisme: rechtsnormen krijgen betekenis vanuit de samenleving en worden ingevuld op basis
, van opvattingen die op een bepaalde plaats en op een bepaald moment als belangrijk worden ervaren
→ denken vanuit de casus en maatschappelijke omstandigheden.
contectualisme: Wordt ontwikkeld in de tekst van Loth/ Gakeer variatie op interactionisme
- Rechter moet bij geschilbeslechting rekening houden met de omstandigheden van het geval (maar
regels blijven belangrijk) en een evenwicht zoeken tussen ‘hard and fast rules’ en de context van de
casus → voor zover mogelijk moet hij/zij zich aan de regels houden, tenzij er zich een casus aandient
die afwijking of kwalificatie van de rechtsregels rechtvaardigt
1. Ten eerste moet er worden gekeken naar de omstandigheden waaronder het recht tot stand is
gekomen
2. Ten tweede kan het recht alleen goed begrepen worden wanneer in een concrete zaak alle
omstandigheden worden meegenomen
- De taalstructuur van het recht helpt hierbij → open texture: inzicht dat de taal van het recht altijd
voor interpretatie vatbaar is
- Meer op rechtszekerheid gericht dan interactionisme; betrekt omstandigheden van het geval
wanneer wenselijk, maar de contectualist denkt vanuit het gepositiveerde recht zelf en pas het aan via
interpretatie indien nodig
Een bijzondere rechtsbron: rechtsbeginselen → tekst Ippel en Rijpkema
Rechtsbeginselen: grondgedachten die een rechtsorde funderen. Kenmerken
-Beginselen zijn abstracter dan regels en hebben een moreel karakter
-Fungeren als richtingwijzers (hebben geen alles-of-niets-karakter, zoals regels)
-Hebben dimensie van gewicht (blijven ook geldig als ze niet van toepassing blijken, wat bij regels niet
het geval lijkt)
Vragen: zijn rechtsbeginselen een (hanteerbare) rechtsbron?
Kunnen ze scherp onderscheiden worden van rechtsregels?
Relatie rechtsbronnen tekst witteveen p.71 -102
Rechtsbron: de bronnen waar rechtsregels uit voortvloeien en in te vinden zijn → wet, verdrag,
gewoonte, rechtspraak (jurisprudentie), rechtsbeginselen
Positivisten zijn meer exclusief gericht op bewerkstelligen van rechtszekerheid en duidelijkheid in
vergelijking met bijv. natuurrechtsdenkers of interactionisten. Het formeel tot stand gekomen recht
(zoals de wet) is dan al snel de belangrijkste rechtsbron
Bij interactionisme is er wat meer ruimte voor bronnen die een contextuele visie op het recht
faciliteren: bijv. rechtsbeginselen of gewoonterecht
Natuurrecht: in de mate dat de principes van gerechtigheid waar het natuurrecht zich op beroept
terug te vinden zijn in rechtsbeginselen heeft men daar uiteraard geen problemen mee
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller kkboudih. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.04. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
75632 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now