Herkansing individuele schrijfopdracht FiA
Blok 1.5 | 19-07-2021
Kay Vermeulen | i6246365
Groep no.53 | Els Geelen
Tijdens de FiA-week die heeft plaatsgevonden van 17 mei tot en met 21 mei, hebben wij als
studenten kennis gemaakt met het begrip ‘participatiemaatschappij’. Koning Willem
Alexander introduceerde tijdens zijn troonrede in 2013 deze term als het nieuwe model
waarop de samenleving in de 21e eeuw ingericht wordt. Een participatiesamenleving wordt
ook wel een ‘doe-samenleving’ genoemd en het houdt in dat iedereen die dat kan,
verantwoordelijkheid neemt voor, en actief bijdraagt aan zijn of haar eigen omgeving
(‘’Participatiesamenleving’’, 2021). Echter kwam dit begrip niet zomaar uit de lucht vallen.
Al in 1991 sprak PvdA-leider Wim Kok het PvdA-congres toe met de woorden: ‘Wij zitten nu
in een overgangsfase: van een verzorgingsstaat naar een werkzame, naar een
participatiesamenleving’ (van Houten, 2015). Daarmee is de term momenteel al ruim 30 jaar
oud. Maar wat was er dan al die tijd voor de participatiesamenleving? Om deze vraag te
beantwoorden moeten we terug naar de periode na afloop van de Tweede Wereldoorlog. De
verzorgingsstaat werd geïntroduceerd en hield in dat de staat primaire verantwoordelijkheid
draagt voor het welzijn van zijn burgers zoals in kwesties van gezondheidszorg, onderwijs,
werkgelegenheid en sociale zekerheid (‘’Verzorgingsstaat’’, 2021). Echter wordt de
verzorgingsstaat niet opgegeven, maar slechts ‘in de ijskast gezet’. Deze keuze is gemaakt als
bezuinigingsoperatie op collectieve voorzieningen en om de burger meer onafhankelijk te
laten worden van de overheid.
Een ander begrip dat deze FiA-week naar boven kwam drijven was ‘Tragedy of the
commons’. Dit begrip is in 1968 geïntroduceerd door ecoloog Garret Hardin en houdt in dat
een ongewenste situatie ontstaat wanneer individuen proberen om voornamelijk hun eigen
eigendom te vergroten zonder dat zij hierbij aan de gemeenschap denken. Waarna vervolgens
op langer termijn iedereen hier de nadelige gevolgen van zal ondervinden. Er is een voorbeeld
met ontbossing. Stel dat een beperkt aantal bomen aanwezig zijn op een afgelegen eiland en
dat er een ‘x’ aantal houtzagerijen zijn. Wil het kappen van bomen optimaal verlopen, dan
worden een aantal bomen verdeeld over het aantal houtzagerijen. Waardoor er wel nog een
voorraad bomen aanwezig is in het bos. Stel dat één houtzagerij nu deze maximale
hoeveelheid overschrijdt, denkt deze goed bezig te zijn op korte termijn. Omdat op deze
manier meer houtvoorraad is. Op langer termijn zal echter een tekort ontstaan om het aantal
1
, bomen eerlijk te verdelen over de firma’s. In het ergste geval zal dit lijden tot een geheel bos
dat gekapt is en waarbij geen bomen meer bijgroeien, nu zullen alle houtzagerijen op dit
eiland de gevolgen ondervinden door een egoïstisch besluit. Simpeler uitgelegd kan ook
gezegd worden dat het geheel van iets zal instorten wanneer ieder individu alleen aan zichzelf
denkt. In de gezondheidszorg zijn hier ook diverse voorbeelden van te noemen. Denk
bijvoorbeeld aan overmatig antibioticagebruik. Wanneer antibiotica in te grote mate gebruikt
wordt door één of meerdere personen, bestaat de kans op resistente bacteriën. Hier zal de hele
populatie op langer termijn onder lijden. De voorgeschreven antibiotica zal niet meer
werkzaam zijn tegen het bepaalde bacterie. In werkelijkheid wordt hier op gehandhaafd.
Vandaar dat antibiotica niet zo eenvoudig te verkrijgen is.
Elinor Ostrom was een Amerikaanse politiek wetenschapper die een nobelprijs won
naar aanleiding van onderzoek dat betrekking had op coöperaties en burgerinitiatieven. Ook
mevrouw Ostrom realiseerde zich dat een goed lopend collectief geheel niet vanzelfsprekend
is en stelde enkele principes op waarop een stabiel beheer van gedeelde hulpbronnen /
common gehandhaafd zou kunnen worden. Deze acht punten zijn:
1. Duidelijke gedefinieerde grenzen van wat de gemeenschappelijke middelen zijn en
wie de gebruikers zijn
2. Aanpassing aan lokale omstandigheden
3. Gemeenschappelijke besluitvorming door de bezitters
4. Toezicht door of in opdracht van de bezitters
5. Graduele strafmaatregels bij overtreding
6. Goedkope en laagdrempelige arbitrage bij geschillen
7. Zelfbeheer van de gemeenschap en erkenning door hogere autoriteiten
8. Voor grootschalige commons bronnen een gelaagd systeem met lokale groepen
(“Elinor Ostrom”, 2021)
De discussie over de commons verhoudt zich tot discussies over de
participatiemaatschappij in de zin dat Elinor Ostrom de participatiemaatschappij ziet als een
bottom-up samenleving. Echter zegt socioloog Evelien Tonkens dat onduidelijkheid bestaat
over wat nu echt het doel is van een participatiesamenleving. ‘’Richt een
participatiesamenleving zich tot de burger of is het simpelweg een systeem waarmee de
overheid geld kan besparen?’’ - Daarnaast noemt mevrouw Tonkens dat commons enkel
bedoeld zijn voor economische winst. Daarbij staat ecoloog Garrett Hardin aan de kant van
Tonkens wanneer hij noemt dat burgers het liefste streven naar individuele winst op korte
2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller kayu01. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.15. You're not tied to anything after your purchase.