Thema dag 2
002/003
De fysische dosimetrische en stralingsbeschermingsgrootheden te benoemen en in eigen woorden
uit te leggen.
Fysische dosimetrische grootheden:
o Exposie: is een maat voor het aantal ionisaties (hoeveelheid elektrische lading) in
lucht veroorzaakt door een fotonenbundel. Die lading wordt vrijgemaakt omdat de
fotonen energie afgeven aan de atomen(moleculen) in lucht.
o Kerma: is een maat voor de hoeveel energie die de fotonen afgeven aan de atomen,
d.w.z. de energie die zij overdragen aan de elektronen die vrijgemaakt worden bij die
ionisaties.
o Geabsorbeerde dosis: is een maat voor de hoeveelheid energie die die elektronen
dan weer overdragen aan de atomen van de stof of weefsel dat bestraald wordt, de
hoeveelheid energie die ter plaatse geabsorbeerd wordt.
Stralingsbeschermingsgrootheden:
o Equivalente dosis: is een maat voor het relatief biologisch effect van een dosis,
rekening houdend met het de soort (en energie) van de straling. Dus alfastraling
heeft een hogere equivalente dosis. Verschil in biologische werkzaamheid van
verschillende stralingssoorten.
o Effectieve dosis: is een maat voor de relatief biologisch effect van de doses in het
gehele lichaam, rekening houdend met de stralingsgevoeligheid van de soorten
weefsel of organen. Verschil in stralingsgevoeligheid van verschillende organen.
Geeft aan wat het risico voor de patiënt is, nabestaande of kankerinductie.
Waarom zijn de fysische dosisgrootheden niet bruikbaar om het biologisch effect op de mens
weer te geven?
o Deze houden geen rekening met het soort straling, soort weefsel en oppervlakte wat
bestraald is. Hierdoor geven zij de biologische schade niet goed weer.
Globaal de relatie van die grootheden te benoemen; d.w.z. de keten van ionisatiemeting tot
bepalen stralingsbelasting van een mens te beschrijven.
Kerma (K):
o Kinetic Energy Released in Material
o K (kerma) Gy (J/kg)
o Kermatempo Gy/s
o Gedefinieerd voor: Alle materialen, indirect ioniserende straling > alleen fotonen dus
röntgen en gamma.
Geabsorbeerde dosis (D):
o D (geabsorbeerde dosis) Gy
o Dosistempo Gy/s
o Gedefinieerd voor: Alle materialen en alle soorten straling
Exposie (X):
o X (exposie) C/kg
o Exposietempo C kg-1 s-1
o Gedefinieerd voor:
o Lucht, fotonenstraling (tot max versnelspanning 250kV)
Formules:
X bekend, D of K onbekend
Wlucht
o D= ∙X
e
, 1 Wlucht
o K= ∙ ∙X
(1−g) e
g = remstralingsfractie
Wlucht/e = 33,97 J/C
Verband tussen D en K
o D=K ∙(1−g)
Equivalente dosis (H) [Sv] en equivalent dosistempo :
o H=D ∙ Wr
o Wr = stralingsweegfactor
o Gedefinieerd voor: Alle weefsels en alle soorten straling
Effectieve dosis (E) [Sv]:
o E=Σ Ht ∙Wt
o Wt= weefselweegfactor
o Gedefinieerd voor: Het gehele menselijk lichaam en alle soorten straling
Formules:
Equivalente dosis (H):
o Wr = radiation weighting factor
= stralingsweegfactor
o H = Sievert (Sv)
o De geabsorbeerde dosis gecorrigeerd voor de soort straling
o H=D ∙ Wr
Stralingsweegfactor Wr
Equivalente dosis (H):
o Equivalent dosistempo Sv/s
o Gedefinieerd voor: Alle weefsels en alle soorten straling
H
o ' H=
t
Effectieve dosis (E):
o Ht = de equivalente dosis H per lichaamsweefsel ( t= tissue)(Sv)
o Wt = tissue weighting factor = weefselweegfactor
o Een maat voor de stralingsschade in het menselijke lichaam
o E=Σ Ht ∙Wt
Weefselweegfactor Wt
(oude)
, Effectieve dosis (E):
o Effectief dosistempo Sv/s
o Gedefinieerd voor:
o Het gehele menselijk lichaam en alle soorten straling
E
o Effectief dosistempo=
t
004/005
De werking van de volgende gasgevulde detectoren uit te leggen:
Bij gasvormende detectors bestaat het detectormateriaal uit een hoeveelheid gas dat in een vat is
opgesloten. Het vat wordt weergegeven als een gasvolume tussen twee evenwijdige geleidende
platen, de elektroden. Tussen de elektroden wordt een elektrische spanning aangelegd, zodat de
ionenparen uit elkaar worden getrokken. De in het externe circuit opgenomen stroommeter zal het
transport van lading in het gasvolume registreren.
Het algemene principe van een met gas gevulde detector:
Een gasgevulde detector is een detector waar lucht of een edelgas in zit. Dit gas bevat een aantal
atomen en dit gas wordt bestraalt. Links in de tekening zie je ioniserende deeltjes, het gaat niet
alleen om deeltjes bestraling, maar ook om fotonen straling. Dus van links naar rechts:
Straling raakt de detector;
De atomen in het volume van de detector worden geïoniseerd;
Bovenin zie je een kathode en onderin een anode. De vrije elektronen van de geïoniseerde
atomen worden aangetrokken door de positieve anode. De rest ionen hebben een positieve
lading en deze worden aangetrokken door de negatieve kathode;
Daardoor ontstaat er een stroom. Hoe hoger de stroom, hoe hoger de dosis straling die op
de detector terecht gekomen is.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller marjoleinmullens. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $13.55. You're not tied to anything after your purchase.