Summary
Samenvatting ethische vraagstukken
- Course
- Institution
Samenvatting ethische vraagstukken van alle leerstof van het tweede jaar.
[Show more]
Seller
Follow
emmavandecasteele
Content preview
SAMENVATTING ETHISCHE VRAAGSTUKKENETHISCH LUIK
1. INLEIDING
Ethos (gewoonte, gebruik) een synoniem hiervan is moraal (mores) bv. tanden poetsen, maar is dit
ethisch? (goed en kwaad).
Het gaat over hoe iets zou moeten zijn.
- Descriptief (beschrijvend) wat zijn de gewoontes, gebruiken bv. solidariteit zou een norm
moeten zijn in Sow, maar het is niet omdat het een norm is dat je het ook uitvoert.
(Woorden zijn geen daden)
- Prescriptief (Voorschrijvende) Je moet dit doen, je zou solidair moeten zijn.
Wordt vaak vermengd met elkaar, wij zijn vooral bezig met het prescriptief.
1.1 Ethiek als prescriptie
Soms is het goede makkelijk voelbaar, bv. ene belanghebbende w geholpen, andere (zelfde situatie)
w niet geholpen/ 1 iemand uit straat mag niet naar straatfeest komen. ethiek is niet hetzelfde als
het voelt goed aan, ethisch kan tegen je goed gevoel ingaan.
We moeten ontsnappen aan subjectieve voorkeuren, je voorkeuren mogen niet de bovenhand van je
principes nemen. Bv. mondelinge examens afnemen. (niemand voortrekken, omdat je die herkent
van de les bv.)
Principes staan dus voorop, en die situatie moet gehandeld, geargumenteerd en geanalyseerd
worden vanuit je principes.
Dit kan tot meningsverschillen leiden, zowel de principes vanuit je vertrekt als over hoe je die
principes toepast op een bepaalde situatie. Overeenstemming is eigenlijk niet noodzakelijk,
overtuiging is geen doel.
1.2 De moralistische houding
Houding in onze samenleving (niet aan ethiek doen) Het zijn suggesties doen, bv. ik opteer geen
laptops.
Plato deed dit, wie moet de samenleving leiden, alleen de filosoof die ook ethicus is. de rest zit in het
moreel moeras, ethicus zag het licht.
Waar een wil is is een weg, ben je er geraakt of niet. Nee? Wil je er wel geraken? persoonlijk
verdienstemodel (als je ergens wil geraken lukt het) klopt niet helemaal, sow is in zo’n
samenleving overbodig, in realiteit is dit dus niet zo.
Zedenprekerij (ik weet wat goed is voor jou) = moralistische houding, het is contraproductief
(opleggen, zelf niets kiezen, beslissen) leid tot een terreurbewind. Je maakt zo anderen het
monddood. (niemand is heilig) niemand mag dus eigenlijk zo preken.
1
, Het gaat over wat niet zichtbaar is, bij religies is dat ook zo. Ze schrijven eigenlijk ook voor. Je
leeft best op die manier.
Waarheid is grijs. Goedheid heeft niets te maken met waarheid en het schone. Bv. geef je geld aan
bedelaars. Er is geen goed antwoord. Er is geen eenduidige makkelijke oplossing. Niet kiezen is
eigenlijk ook kiezen, bv. opmerkingen over andere studenten laten voorbijgaan (je doet niets, dus je
kiest ook) je spreekt de studenten niet aan, je wilt niet vergroten, is dit nu het goeie? Moeilijke
situaties = grijs.
(A>B>C en toch A<C)
Schinders list (duitser die joden gered heeft van woII, schinder heeft geen familiemoreel, hij is niet
een en al goedheid, maar deed goede en slechte dingen)
We zijn materiele wezens, onze context bepaald ons. We zijn afhankelijk van onze materiele wereld,
anderen en ons eigen lijf (onszelf).
Zijn we slachtoffer van het systeem? (vliegtuigen enorm goedkoop, slecht voor milieu)
1.3 Algemene ethische bedenkingen bij SOW
Ethische plicht tot (zelf) ontplooiing tav je belanghebbende
Toepassing en uitwerking van methoden is beperkt (door complexe waarheden), zijn we veilig als we
volgens methodes werken (persoonlijke verantwoordelijkheid beperkt) het kan een vluchtweg zijn.
Naast ethische doelstellingen moeten ook strategieën ethische toets doorstaan, de weg naar de
doelen moeten ook ethisch zijn. Bv. leef kwaliteit buurt verbeteren, jongeren buiten bannen, dat is
niet ethisch want niet alle jongeren maken lawaai.
Methoden zijn niet ethisch neutraal. Empoweren van Belanghebbenden, op hun sterktes inspelen.
(micro verzoenen met meso en macro), we zijn makkelijk gefocust op micro, individu.
Ethiek is niet enkel een mensentaak (Filmpje apen)
1.4 Hoe deugdzaam is de mens (descriptief)
Is de mens goed voor de ander? 2 ideeën
- Ja, Mens is van nature Goed. (De meeste mensen deugen)
- Nee, Mens is van nature een slecht wezen (Hobbes) ethiek is een vernislaag, we zijn allemaal
wolven voor elkaar, we pakken wat we kunnen pakken, we moeten een sterke samenleving
organiseren en een sterke staat is volgens Hobbes een oplossing, dreigen kapotgaan van
ethisch laagje (vernis). zero tolerance
-
Manier waarop je naar mensen kijkt heeft gevolgen. Opvoeding, onderwijs, werkorganisatie,
inrichting samenleving hoe je naar mensen kijkt heeft invloed op hoe je naar deze dingen kijkt.
Speltheorie
Subject 1 krijgt 100 euro, hij moet iets geven aan 2, als die weigert krijgt niemand iets. (Je bent player
2)
2
, - Prosocial, als het niet eerlijk is, dan liever niets.
- Proself, 2 denkt, ik heb nu 0 en je hebt altijd meer, waarom zou je afwijzen.
proself is niet wat er gebeurt, waar is je solidariteit, als je egoïstisch bent, dan krijg je niets
Menselijke onlogischheid (0 euro is minder goed dan 1 euro en dat is minder goed als 10 euro)
(A<B<C) die logica blijkt niet zo in dit experiment. Irantioneel? 0 euro is plots beter als 1 euro.
Dictator game
Player 1 20 dollar, hij kiest hoeveel hij aan 2 geeft (je bent player 1, er kan niet afgewezen worden).
Je kent die persoonnniet
Alles houden, gem 30 procent geven aan player 2. Heel waanzinnig volgens economen.
tegenovergestelden (sociale normen? Ethiek?)
In bepaalde omgevingen, gaan mensen die heel prosociaal zijn mensen die proself zijn snel
overtuigen om ook prosociaal te handelen.
Belang is niet de minderheid van de ene groep, maar de omgevingscontext kan snel bepalend zijn.
Hoe is onze samenleving ingericht? CONTEXT (SAMENLEVING) IS CRUCIAAL
Enronmodel (hoeveel heb je verkocht, de beste krijgen bonus, de slechtste worden ontslagen) er
volgt egoïsme, bedrog. De omgevingscontext is zo aangelegd dat er proself gehandeld wordt.
Manier waarop je de samenleving inricht beïnvloed de burgers als samen gaan werken of niet. Bv.
moet je slagen of samenwerken met je medestudenten.
Wat meenemen uit de video van frans de waal?
1. empathie
2. wederkerigheid/ fairness
1.5 Ethiek van de sociaal werker
Sociaal werker zoekt naar/ werkt aan:
- Een goede/ betere samenleving
- Een goede/ betere situatie voor de belanghebbende
Waar ligt dat ‘goede’ van het goede leven? / wanneer doe je het goede?
= kernvraag van de ethiek
2. PLICHTETHIEK
Je hebt een plicht om het goede te doen.
2.1 Plichtethiek van Kant
(Durf te denken)
- Centrale figuur moderne filosofie/verlichting
- Rationalisme = waarheid vinden op basis van denken, rede (cruciale stap in zijn ethiek)
- Geloven in de vrijheid van elke mens
3
, Plicht is een imperatief van 2 vormen:
- Voorwaardelijke plicht (Hypothetische imperatief)= als je een doel wilt bereiken moet je en
bepaalde weg gebruiken, evolueren richting je doel. (ik wil naar de andere kant wil stappen,
moet ik stappen via de weg/ wil je slagen moet je studeren)
- Onvoorwaardelijke plicht (Categorische imperatief) = waarom moet je iets doen? Zomaar,
daarom.
Ethiek = we hebben de plicht om vrij te zijn. (Tegenstrijdig)
Het mensbeeld is dualistisch
- we hebben verlangens, neigingen (terras doen, kind in speelgoed winkel)
- we hebben rede, denken (toch naar de les ipv terras, denken wat beste is voor ons)
We zijn vrij als we de inzichten van onze rede volgen. Onze redelijkheid is menselijk en gelijk, voor
iedereen is 2+3=5. Redelijke inzichten zijn algemeen geldig.
Ethiek is goed leven, leven zoals een echte mens (niet als een kat). Je vrijheid, autonomie
ontwikkelen, leven volgens je rede. Je moet de voorschriften van de rede volgen, dan ben je vrij,
dieren hebben dit niet en zijn niet vrij. Tegenstrijdig met video van Frans de Waal.
2.2 Uitwijding: Categorisch Imperatief= synthetisch oordeel a priori
A priori (we weten het (rede) A posteriori (eerst
gewoon) waarneming nodig)
Analytisch oordeel (geen Kat heeft 4 poten
nieuwe kennis toevoegen) Cirkel is rond
Synthetisch oordeel (nieuwe Het is mooi weer vandaag
kennis wordt toegevoegd) De kat is zwart, cirkel is rond
Alle uitspraken zitten on de cirkel, de andere twee zijn quasi leeg
Daar moet je de ethiek eigenlijk in plaatsen, nieuwe kennis toevoegen op basis van de rede
Handel alleen volgens het maxime dat je zou willen dat het een wet wordt, dat is de categorische
imperatief volgens kant. Je kan volgens rede bedenken dat om goed te handelen, deze regel moet
volgen en verder waarom? Omdat het niet vanzelf erbij hoort.
Categorisch imperatief = handel zodanig dat je wilt dat hoe jij handelt voor iedereen geldig moet zijn.
(Zeggen als je vriend bedrogen wordt, als er iets tussen iemands tanden zit, zou ik willen dat mensen
dit bij mij doen?)
Interne intentie, ook al is je intentie goed, is niet erg als het niet lukt. Een goede wil is goed genoeg.
2.3 Regelethiek en het Sociaal Werk
Denken aan:
Discretieplicht (niets delen)/ beroepsgeheim/ inzagerecht/ recht op competente aanpak
- Aantrekkelijk kader, Sow ondersteunt individuele rechten en vrijheden, waaronder de
autonomie van de BH.
- Er komt ook argwaan bij, je bent bezig bij het unieke, hoe kanje dan een universele regel
toepassen? Het gaat over een persoon, uniek mens.
Bv. Googlen van bh? sow is dus niet louter de regels volgen.
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller emmavandecasteele. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.79. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
52510 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now