Summary
Samenvatting Hoorcolleges 1 tm 5
- Course
- Institution
Samenvatting van hoorcolleges
[Show more]
Seller
Followalevlavin
Content preview
Overheid en Privaatrecht Hoorcollege 1 – 2 februari 2021De verhouding tussen publiek- en privaatrecht, en in het bijzonder daarin de rol van de
privaatrechtelijk handelende overheid, is het best te benaderen aan de hand van drie, op
zichzelf betrekkelijk eenvoudige, vragen:
1. Wat is de aard van de betrokken overheidshandeling: is dat een publiekrechtelijke of een
privaatrechtelijke handeling? Als het om privaatrechtelijk overheidsoptreden gaat, rijst de
volgende vraag:
2. Is de privaatrechtelijke weg wel toegestaan? Als die vraag inderdaad bevestigend wordt
beantwoord, rijst daarna de vraag:
3. Welk recht is op die privaatrechtelijke rechtsverhouding van toepassing?
Kortom 3 kernvragen van dit vak:
Wat voor soort bestuurshandeling? (privaat of publiek)
Is privaatrechtelijke weg toegestaan? (onaanvaardbare doorkruising?)
Welk recht is erop van toepassing? (tweewegenleer)
Soort bestuurshandeling I
Wanneer is een bestuurshandeling publiek- of privaatrechtelijk van aard?
Is het te definiëren als een besluit in de zin van Awb 1:3.Hier zijn een aantal vuistregels voor.
Hoe maken we onderscheid?
Vuistregel privaatrecht 1: Als het een handeling is die door een ieder kan worden verricht:
(inkoop van goederen en diensten/ uitgifte grond in erfpacht)
Vuistregel privaatrecht 2: als de overheid handelt als rechtspersoon, dan is het een
privaatrechtelijke rechtshandeling. De actor is in de wereld van het privaatrecht een andere
dan het publiekrecht.
Vuistregel publiekrecht 1: Dat is als het een handeling is die uitsluitend door de overheid kan
worden verricht: (toeslag/vergunning etc.)Het iets exclusiefs voor de overheid is. Waarom uitsluitend
de overheid/Hoe weet je of exclusieve handeling van overheid is: Wie of wat bepaald dat uitsluitend
de overheid bevoegd is: grondslag in de wet (legaliteitsbeginsel)
Vuistregel publiekrecht 2: als de overheid handelt vanuit een publieke taak, vanuit een
publiekrechtelijke grondslag: dan is het waarschijnlijk een publiekrechtelijke rechtshandeling.
Bevoegdheidsgrondslag vind je altijd in een bijzondere wet. De Awb zegt alleen dat je een wettelijke
grondslag nodig hebt.
Waarom is het van belang het rechtskarakter van de bestuurshandeling vast te stellen?
Waarom is het dus belangrijk met wat soort handeling je van doen hebt? Om te weten welke regels
van toepassing zijn.
-Toepasselijk recht :Publiekrechtelijk (stel een besluit (vergunning of toeslag) welke regels zijn op dat
besluit van toepassing: naast Awb de concrete wet die meer specifiek is op de toepassing.
Privaatrechtelijk: de regels uit Awb zijn niet van toepassing, met uitzondering van H2. Die is voor alle
overheidshandelen van toepassing. Doorzendverplichting. Stel het is geen besluit in de zin van Awb:
weet je dan zeker dat je te doen hebt met privaatrechtelijk handelen: nee, dan heb je altijd
mogelijkheid onder Soort bestuurshandeling II (zie hieronder)
-Soort rechter (besluit of publiekrechtelijke rechtshandeling is bestuursrechter)
Soort bestuurshandeling II
Geen besluit in de zin van art. 1:3 Awb:
-Mondelinge beslissingen
-Feitelijk bestuurshandelen
-Privaatrechtelijke rechtshandelingen (!)
,Soort bestuurshandeling III
Waarvoor moet je naar de burgerlijke rechter:
Geen appellabel besluit:
- Algemeen verbindende voorschriften + beleidsregels (art. 8:3 lid 1 Awb)
Vergunning die u aan mij verleend die is wel in overeenstemming met de verordening, maar
in strijd met een hogere wet. Je kan bij de bestuursrechter niet rechtstreeks opkomen voor
algemeen verbindende voorschriften. Maar wat wel kan, in het kader van een procedure
aankaarten dat een algemeen verbindend voorschrift in strijd is met een hogere wet.
- Besluit ter voorbereiding van een privaatrechtelijke rechtshandeling (art. 8:3 lid 2 Awb)
Alseen gemeente grond in erfpacht wil uitgeven dan is dat een privaatrechtelijke
rechtshandeling. Van tevoren zal een besluit worden genomen hoe met erfpacht wordt
omgegaan in college van B&W. Stel dat het college besluit hoe ze het gaan doen met het
canon afgestemd met gemeenteraad. Dan is dat nog steeds geen privaatrechtelijke
rechtshandeling: dat is namelijk de erfpacht overeenkomt tussen de gemeente en de
erfpachter. Besluit ter voorbereiding, dat is een besluit ter voorbereiding van een
privaatrechtelijke rechtshandeling. Die voorbereidingshandelingen kun je niet aanvechten bij
de bestuursrechter. Waarom niet? Gedachte daarachter is dat er dan geswitcht moet worden
tussen de bestuursrechter en de burgerlijke rechter, over nagenoeg eenzelfde geschil. Een
rechtsbetrekking zou dan door twee rechters worden bekeken. Dit is onhandig en moet
worden voorkomen. Voorbereidingshandelingen van publiekrechtelijke rechtshandelingen
zijn niet vatbaar voor bezwaar of beroep, tenzij: zie 6:3 Awb.
- Uitgesloten categorieën van besluiten (art. 8:4 Awb)
- Uitgesloten specifieke besluiten (art. 8:5 Awb)
Privaatrechtelijke weg toegestaan? (dit is de tweede hoofdvraag)
Als je weet dat je te doen hebt met een privaatrechtelijke rechtshandeling, dan volgt de vraag of de
privaatrechtelijke weg is toegestaan? Dan moet je een toets doorstaan, dit staat niet in de wet, maar
in de rechtspraak.
Windmill arrest
Vertrekpunt: in principe mag je als overheid privaatrechtelijk handelen, tenzij je de publiekrechtelijke
regeling onaanvaardbaar doorkruist.
Dan moet je de volgende drie vragen beantwoorden:
1. Wat is de inhoud en strekking van de wet en regelgeving?
2. Bescherming belangen burgers
3. Vergelijkbaar resultaat: als je met de publiekrechtelijke weg hetzelfde resultaat kan bereiken dan
mag het niet.
Uitgangspunt twee-wegenleer: de privaatrechtelijke weg is in beginsel toegestaan, tenzij
onaanvaardbare doorkruising
Contrast: uitgangpunt legaliteitsbeginsel: de publiekrechtelijke weg is in beginsel niet toegestaan,
tenzij de wet dat uitdrukkelijk toestaat.
Toepasselijk recht I
Gemene rechtsleer:
Het privaatrecht is het algemene recht dat altijd geldt voor zover het publiekrecht er geen inbreuken
op maakt. Bijv.:
Art. 6:162 BW is ook van toepassing op overheid
Actie uit onverschuldigde betaling is mogelijk
Op overheidscontracten in beginsel BW van toepassing
, Art. 3:13 BW is van toepassing
Toepasselijk recht II
Gemengde rechtsleer:
-Op een privaatrechtelijke rechtsverhouding met de overheid zijn óók normen van publiekrechtelijke
herkomst van toepassing.
Zoals:
- Algemene beginselen van behoorlijk bestuur
- Grondrechten
Totaalplaatje (waar let je op als privaatrechtelijk wordt gehandeld)
1. Geen strijd met de wet
2. Geen onaanvaardbare doorkruising
- Inhoud en strekking van de wettelijke regeling
- Bescherming van de belangen van de burgers
- Vergelijkbaar resultaat
3. Geen strijd met abbb, grondrechten e.d. (het overige bestuursrecht)
4. Geen misbruik van bevoegdheid of feitelijke machtspositie
Overheid en Privaatrecht Hoorcollege 2 – 9 februari 2021
Vandaag: is de privaatrechtelijke weg wel toegestaan? Op deze vraag, die wel wordt aangeduid als de
vraag van de tweewegenleer: Wordt de publiekrechtelijke weg niet op onaanvaardbare wijze
doorkruist? + Wat is de betekenis van het legaliteitsbeginsel?
Vroeger: privaatrechtelijke weg was altijd toegestaan. Er was dus geen verschil tussen de overheid en
burgers en bedrijven: allemaal mochten ze privaatrechtelijk handelen. Wat was er op tegen, welke
kritiek was erop.
Daarom 2 hoofdvragen van dit college:
Wat zijn de bezwaren tegen de oude jurisprudentiële lijn?
In hoeverre komt de doorkruisingsformule daaraan thans tegemoet? (komt de oplossing: de
doorkruisingsformule die bezwaren tegemoet)
Casus Eindhoven/Staals: antwoord HR is geen geldend recht meer. Oude jurisprudentielijn.
Gemeente Eindhoven wilde een vergunning die je nodig hebt aan een benzinestation houder
uitsluitend verlenen als degene die de vergunning kreeg zou huren. In de huurovereenkomst staat
dat hij 1,4% van zijn omzet aan huurpenningen moet betalen. Hij sloot de overeenkomst en kreeg
vergunning maar na een tijdje kreeg hij spijt. In de jaren 60 werd steeds drukker. De huurpenningen
liepen op. Hij ging procederen en advocaat zei de overeenkomst moet worden ontbonden.
Wat is er erop tegen (de overeenkomst) : nadeel voor meneer Staals: als hij niet akkoord gaat krijgt
hij zijn vergunning niet. Welk beginsel staat eraan in de weg dat de Gemeente zeg je moet een
contract sluiten: misbruik van bevoegdheid? Kern: Gemeente heeft een machtspositie.
Een maatstaf: maakt de gemeente geen misbruik van zijn bevoegdheid: om te beoordelen of
privaatrechtelijke weg is toegestaan. Wat kunnen verder bezwaren zijn tegen de privaatrechtelijke
weg: mag je aan de vergunning financiële voorwaarden verbinden:
Vanuit publiekrecht: je hebt het legaliteitsbeginsel: er moet een titel zijn, als je financiële
voorwaarden aan vergunning moet knopen dan moet er een grondslag zijn: is er niet, maar
gemeente maakt geen publiekrechtelijke voorwaarde, de financiële verplichting vloeit niet voort uit
de vergunning, de gemeente vult het aan met een contract, een huurovereenkomst.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller alevlavin. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.78. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
70055 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now