Psychopathologie jaar 2 leerdoelen
HC 1 persoonlijkheidstoornissen cluster A, B en C (m.u.v. borderline en antisociaal) en
comorbiditeit.
1. De verschijnselen en DSM-diagnose uitleggen en de overeenkomsten en verschillen
noemen voor de volgende persoonlijkheidsstoornissen:
DSM 5 persoonlijheidsstoornis
A. Duurzaam patroon van innterlijke ervaringen en gedragingen dat binnen de cultuur van de
betrokkene duidelijk afwijkt van de verwachting. Dit patroon wordt zichtbaar op 2 (of meer)
van de volgende terreinen:
1. Cognities: de wijze van waarnemen en interpreteren van zichzelf, anderen en
gebeurtenissen.
2. Affecten: de variatie, intensiteit, labiliteit en adequaatheid van emotionele reacties.
3. Interpersoonlijk functioneren: contacten met anderen
4. Impulsbeheersing.
B. Het duurzame patroon is star/inflexibel en uit zich op een breed terrein van persoonlijke en
sociale situaties.
C. Het duurzame patroon veroorzaakt in belangrijke mate lijden en beperkingen in het sociale
en beroepsmatig functioneren of het functioneren op andere belangrijke terreinen.
D. Het patroon is stabiel en van lange duur, het begin kan worden teruggevoerd op ten minste
de adolescentie of vroege volwassenheid.
2. De diagnostische criteria volgens het leerboek psychiatrie in een casusbeschrijving of
afbeelding van het ziektebeeld herkennen.
Cluster A
Algemeen:
Vreemd excentriek, en zonderling
Vaak cognitieve en perceptuele stoornissen
Beperkte emotionele expressie
Terugtrekken uit sociale contacten
Sociaal vaak ‘onhandig’ en overgevoelig
Geen helder zelfbeeld/doel
Pranoide
Wantrouwen en achterdocht staat op de voorgrond
Interpreteren anderen als kwaadwillend
Vastomlijnde, rigide manier van denken
Komt emotieloos of boos/vijandig over, maar dat komt voort uit angst en kwetsbaar voelen.
Schizotypische
‘vreemd’ en excentriek gedrag (vanuit eigenaardige overtuigingen/waarnemingen)
Vaar paranoide en wantrouwend in contact met anderen
Buitensporige sociale angst, ook in vertrouwde omgeving
Verminderd vermogen om (intieme) relaties met anderen aan te gaan
Inadequaat of beperkt affect
Egodystoon: zich anders voelen, gevoel niet erbij te horen
Lijkt op schizofrenie, maar minder ernstige symptomen
Schizoide
Voorkeur voor solistische bezigheden
Weinig plezier beleven aan activiteiten
Geen verlangen naar intieme (en seksuele) relaties
Ongeoelig voor lof of kritiek
Gevoelsarmoede (beperkte expressie)
, Komt kil en afstandelijk over
Egosyntoon: wordt ervaren als bij persoon passend
Geen hulpvraag, redelijk functioneren, weinig in GGZ
Cluster B
Algemeen:
Duidelijk zichtbaar gedrag: dramatisch, emotioneel, impulsief, extravert
Conflicten met anderen
Anderen als oorzaak van eigen problemen zien.
Histrionische (theatrale persoonlijkheid)
Excessief emotioneel en aandacht vragen
Voelt zich ongemakkelijk als hij niet in het middelpunt van de belangstelling staat.
Vaak ongepast seksueel verleidelijk of uitdagend in contact.
Snel wisselende , oppervlakkige emotionele uitingen.
Voortdurend gebruik van uiterlijk om de aandacht te trekken.
Vage manier van spreken zonder details (impressionistisch)
Zelfdramatiserend
Suggestibel: gemakkelijk beinvloedbaar
Beschouwt relaties als intiemer dan ze zijn.
Narcistische
Grootheidsgevoelens (grandiositeit)
Zichzelf belangrijk vinden (overdrijven prestaties/ talenten/ macht en erkenning ervoor
verwachten) arrogant.
Geloven ‘speciaal’ en ‘uniek’ te zijn
Behoefte aan buitensporige bewondering
Gebrek aan empathie voor anderen
Afgunstig naar anderen (of denken dat de ander dit is)
Gevoel bijzondere rechten te hebben
Exploiteert anderen.
Cluster C
Algemeen:
Angst staat centraal
Geen opvallend gedrag, introvert
Oorzaak van problemen bij zichzelf zoeken (slachtofferrol)
In staat tot zelfreflectie
Afhankelijke
Gaat tot het uiterste voor verzorging en steun
Overdreven veel advies/geruststelling nodig bij alledaagse beslissingen
Anderen nodig voor overnemen belangrijke verantwoordelijkheden
Moeite met het uiten van mening, uit angst voor afkeuring
Moeite ergens alleen aan te beginnen, door gebrek aan zelfvertrouwen
Voelt zich hulpeloos als zij alleen is
Zoekt hardnekkig naar nieuwe relatie als bron van steun, bij beëindiging van intieme relatie
Continue onrealistische angst aan zichzelf te worden overgelaten
Vermijdende
Voortdurende angst om bekritiseerd of afgewezen te worden
Vermijding van intermenselijke contacten (ook op werk), maar er wel naar verlangen
Geremd in gezelschap
Gereserveerd opstellen in intieme relaties
Onwil om bij mensen betrokken te raken
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller rmberghammer. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.48. You're not tied to anything after your purchase.