Inhoudsopgave
HERBEOORDELING EN VERVOLG VAN BEHANDELING .................................................................... 2
VORMEN VAN GINGIVITIS ................................................................................................................... 2
BEHANDELPLANNING BIJ GINGIVITIS ...................................................................................................... 8
DIAGNOSE GINGIVITIS OF PARODONTITIS .............................................................................................. 12
RADIOLOGIE 1: RÖNTGENAPPARAAT, OPNAMETECHNIEK EN DIAGNOSTIEK.................................................... 16
RADIOLOGIE 2 STRALING EN STRALINGSBESCHERMING ............................................................................. 22
RAPPORTAGE EN VERSLAGLEGGING ..................................................................................................... 26
1
,Herbeoordeling en vervolg van behandeling
Vormen van gingivitis
Lesdoelen
De student:
- Kan de morfologische opbouw van het gezonde parodontium beschrijven
- Kan de histologische veranderingen bij gingivitis beschrijven
- Kent de etiologie en kan de prevalentie toename van puberteits- en zwangerschapsgingivitis
verklaren
- Weet dat gingivitis is gerelateerd met systemische condities/ aandoeningen en kan enkele
aandoeningen beschrijven
- Weet dat gingivitis is gerelateerd met medicatie en kan enkele voorbeelden hiervan
beschrijven
Parodontium
Bestaat uit de steunweefsels die zich rondom de gebitselementen vinden;
- Gingiva (tandvlees)
- Parodontaal ligament (parodontaal ligament)
- Wortelcement
- Alveolair bot (kaakbot)
Net zoals onze huid is het gingiva die strak ligt om de gebitselementen de barrière die de interne milieu
afsluit van het uitwendig milieu (mondholte). Daarnaast zorgt de parodontium voor het houvast van
de gebitselementen in de kaak en speelt het een belangrijke rol bij het esthetiek van het gebit. In de
mondholte bevindt zich een grote hoeveelheid aantal micro organismen die zowel de gebitselementen
als parodontium willen aantasten. Het lot van het parodontium en dat van de gebitselementen zijn
onlosmakelijk met elkaar verbonden.
Hoe herken je een gezonde intact parodontium
- Roze kleur (pigmentatie)
- Stevig van consistentie
- Meestal gestippeld oppervlak
- Aanwezigheid papil
- Cervicaal tandvlees goed aangesloten; geen recessies
E → glazuurkap
CEJ → glazuurcement grens (tot glazuurkap)
C → wortelcement (tot aan glazuur cement grens)
Supra alveolaire bindweefsel weefsels → streepjes onder CEJ
B → alveolaire bot (supra alveolaire bindweefsels worden overgenomen naar parodontale ligament,
streepjes naast de alveolaire bot)
AG → aangehechte gingiva (lengte verschilt pp) gaat over naar alveolaire mucosa
VG → vrije gingiva (ongeveer 0,5 tot 1,5 mm)
GG → gingivale groeve, overgang tussen VG en AG.
AM → alveolaire mucosa
MGG → mucogingivale grens tussen AM en AG
1. Mucosa epitheel (4). Mucosa bedekt de wang, de binnenzijde van de lip, de onderzijde van de
tong, en de mondbodem. Na verlies van gebitselementen bedekt het ook de kaakwal. Mucosa
epitheel is rood van kleur. Het is doorschijnend, waardoor je de bloedvaten van het onderliggend
bindweefsel ziet. Mucosa epitheel is onverhoornd en dun, en bevat onregelmatige retelijsten. De
gelaagdheid wordt gevormd door de volgende lagen: het stratum basale langs de
2
, basaalmembraan, daarbovenop het stratum spinosum, en daarboven de oppervlakkige laag, de
stratum superficialis. Belangrijk om te weten dat er verschillende lagen zijn, hoeft niet te weten
hoe het precies heet.
2. Orale epitheel/ gingiva epitheel (3). Gingiva epitheel is als regel verhoornd. De gelaagdheid is
dezelfde als die van mucosa epitheel. Gingiva epitheel is ongeveer 5 keer zo dik als mucosa
epitheel, en bevat lange retelijsten met lange papillen die diep in het bindweefsel doordringen,
waardoor de basale laag een veel groter oppervlak krijgt dan de vlakke bovenste laag. Door het
grotere oppervlak is er sprake van compensatie voor slijtage aan de oppervlakte, en komt het
tegemoet aan de hogere mechanische belasting bij het kauwen van voedsel. Gingiva epitheel is
lichtroze van kleur en nauwelijks doorschijnend. Aan het oppervlak ziet men vaak putjes, net als in
de schil van een sinaasappel. Het onderliggend bindweefsel wordt gekarakteriseerd door stugheid
(men noemt dit “straf fibrillair”). Het bevat talloze bindweefselvezels die stevig vast zitten aan een
harde onderlaag van het bot en aan het bijbehorend gebitselement.
3. Oraal sulcus (2). epitheel Oraal sulcus epitheel vormt het overgangsgebied van verhoornde gingiva
naar het dunne onverhoornde aanhechtingsepitheel aan de binnenzijde van de tand. Oraal sulcus
epitheel is niet verbonden aan de tand. Het ligt los en vormt in feite de histologische sulcus
gingivalis. Oraal sulcus epitheel is gedeeltelijk verhoornd, maar niet verbonden met de tand en nog
relatief dik, en het bevat retelijsten die minder lang zijn dan die van de vaste gingiva. Met
regelmaat liggen er andere niet-epitheliale cellen tussen de cellagen in. Deze cellen zijn lymfocyten
en neutrofiele granulocyten, die door het epitheel migreren. Het oraal sulcus epitheel begint aan
de bovenzijde van de tandvleesrand, en eindigt in de sulcusbodem, afhankelijk van de
pocketdiepte variërend van enkele millimeters tot 0.5 cm diep.
4. Aanhechtingsepitheel (1) (“junctional epithelium”) bevindt zich op de bodem van de sulcus. Er is
helemaal geen sprake van verhoorning. Er zijn ook geen lijsten en de basale laag is vlak. Bovenaan
is het maar 20 tot 50 cellagen dik, en onderaan slechts 1 of 2 cellagen. Omdat er wijde
intercellulaire ruimten zijn en het epitheel heel dun is, is het permeabel. Weefselvloeistof uit het
bindweefsel lekt gemakkelijk naar buiten (“creviculaire vloeistof”). Bacteriële producten
daarentegen lekken gemakkelijk naar binnen. Aanhechtingsepitheel verkleeft aan de tand en de
cellen vormen zelf hun kleefstof. Tevens kunnen ze langs het tandoppervlak schuiven. De
karakteristieke structuren hierbij zijn hemidesmosomen. Mechanisch gezien stelt de verbinding
niet veel voor; je kunt hem gemakkelijk verbreken door met een pocketsonde te sonderen. Omdat
de verbinding direct daarna weer wordt hersteld en doorlopend wordt vernieuwd, kan het zich
biologisch gezien uitstekend handhaven. Uiteraard functioneert dit alleen maar goed bij
afwezigheid van plaque en wanneer de pocket niet ontstoken is. Bij een gezonde (= niet ontstoken)
pocket tref je een goed ontwikkeld aanhechtingsepitheel aan. Bij een ontstoken pocket is dit
minder ontwikkeld en is het aanhechtingsepitheel naar apicaal verplaatst als gevolg van
aanhechtingsverlies.
5. Supra- alveolaire bindweefselaanhechting (5). Bij natuurlijke gebitselementen speelt de
bindweefselzone (supra alveolaire bindweefsels) een belangrijke rol. De bindweefselzoom vormt
samen met het epitheel een biologische bescherming aan het onderliggend bot. Circulaire
bindweefselvezels een strak manchet rond het element en dicht een epitheliale aanhechting de
toegang af.
De aanhechtingsepitheel en de supra alveolaire bindweefselzone. Worden samen de biological riff
genoemd. En ze vormen met elkaar ongeveer 2 mm Breede zone, waarmee het mondmilieu wordt
afgesloten met het interne milieu van het lichaam en ze zorgen er ook voor dat de alveolaire bot
beschermd wordt
3
HERBEOORDELING EN VERVOLG VAN BEHANDELING .................................................................... 2
VORMEN VAN GINGIVITIS ................................................................................................................... 2
BEHANDELPLANNING BIJ GINGIVITIS ...................................................................................................... 8
DIAGNOSE GINGIVITIS OF PARODONTITIS .............................................................................................. 12
RADIOLOGIE 1: RÖNTGENAPPARAAT, OPNAMETECHNIEK EN DIAGNOSTIEK.................................................... 16
RADIOLOGIE 2 STRALING EN STRALINGSBESCHERMING ............................................................................. 22
RAPPORTAGE EN VERSLAGLEGGING ..................................................................................................... 26
1
,Herbeoordeling en vervolg van behandeling
Vormen van gingivitis
Lesdoelen
De student:
- Kan de morfologische opbouw van het gezonde parodontium beschrijven
- Kan de histologische veranderingen bij gingivitis beschrijven
- Kent de etiologie en kan de prevalentie toename van puberteits- en zwangerschapsgingivitis
verklaren
- Weet dat gingivitis is gerelateerd met systemische condities/ aandoeningen en kan enkele
aandoeningen beschrijven
- Weet dat gingivitis is gerelateerd met medicatie en kan enkele voorbeelden hiervan
beschrijven
Parodontium
Bestaat uit de steunweefsels die zich rondom de gebitselementen vinden;
- Gingiva (tandvlees)
- Parodontaal ligament (parodontaal ligament)
- Wortelcement
- Alveolair bot (kaakbot)
Net zoals onze huid is het gingiva die strak ligt om de gebitselementen de barrière die de interne milieu
afsluit van het uitwendig milieu (mondholte). Daarnaast zorgt de parodontium voor het houvast van
de gebitselementen in de kaak en speelt het een belangrijke rol bij het esthetiek van het gebit. In de
mondholte bevindt zich een grote hoeveelheid aantal micro organismen die zowel de gebitselementen
als parodontium willen aantasten. Het lot van het parodontium en dat van de gebitselementen zijn
onlosmakelijk met elkaar verbonden.
Hoe herken je een gezonde intact parodontium
- Roze kleur (pigmentatie)
- Stevig van consistentie
- Meestal gestippeld oppervlak
- Aanwezigheid papil
- Cervicaal tandvlees goed aangesloten; geen recessies
E → glazuurkap
CEJ → glazuurcement grens (tot glazuurkap)
C → wortelcement (tot aan glazuur cement grens)
Supra alveolaire bindweefsel weefsels → streepjes onder CEJ
B → alveolaire bot (supra alveolaire bindweefsels worden overgenomen naar parodontale ligament,
streepjes naast de alveolaire bot)
AG → aangehechte gingiva (lengte verschilt pp) gaat over naar alveolaire mucosa
VG → vrije gingiva (ongeveer 0,5 tot 1,5 mm)
GG → gingivale groeve, overgang tussen VG en AG.
AM → alveolaire mucosa
MGG → mucogingivale grens tussen AM en AG
1. Mucosa epitheel (4). Mucosa bedekt de wang, de binnenzijde van de lip, de onderzijde van de
tong, en de mondbodem. Na verlies van gebitselementen bedekt het ook de kaakwal. Mucosa
epitheel is rood van kleur. Het is doorschijnend, waardoor je de bloedvaten van het onderliggend
bindweefsel ziet. Mucosa epitheel is onverhoornd en dun, en bevat onregelmatige retelijsten. De
gelaagdheid wordt gevormd door de volgende lagen: het stratum basale langs de
2
, basaalmembraan, daarbovenop het stratum spinosum, en daarboven de oppervlakkige laag, de
stratum superficialis. Belangrijk om te weten dat er verschillende lagen zijn, hoeft niet te weten
hoe het precies heet.
2. Orale epitheel/ gingiva epitheel (3). Gingiva epitheel is als regel verhoornd. De gelaagdheid is
dezelfde als die van mucosa epitheel. Gingiva epitheel is ongeveer 5 keer zo dik als mucosa
epitheel, en bevat lange retelijsten met lange papillen die diep in het bindweefsel doordringen,
waardoor de basale laag een veel groter oppervlak krijgt dan de vlakke bovenste laag. Door het
grotere oppervlak is er sprake van compensatie voor slijtage aan de oppervlakte, en komt het
tegemoet aan de hogere mechanische belasting bij het kauwen van voedsel. Gingiva epitheel is
lichtroze van kleur en nauwelijks doorschijnend. Aan het oppervlak ziet men vaak putjes, net als in
de schil van een sinaasappel. Het onderliggend bindweefsel wordt gekarakteriseerd door stugheid
(men noemt dit “straf fibrillair”). Het bevat talloze bindweefselvezels die stevig vast zitten aan een
harde onderlaag van het bot en aan het bijbehorend gebitselement.
3. Oraal sulcus (2). epitheel Oraal sulcus epitheel vormt het overgangsgebied van verhoornde gingiva
naar het dunne onverhoornde aanhechtingsepitheel aan de binnenzijde van de tand. Oraal sulcus
epitheel is niet verbonden aan de tand. Het ligt los en vormt in feite de histologische sulcus
gingivalis. Oraal sulcus epitheel is gedeeltelijk verhoornd, maar niet verbonden met de tand en nog
relatief dik, en het bevat retelijsten die minder lang zijn dan die van de vaste gingiva. Met
regelmaat liggen er andere niet-epitheliale cellen tussen de cellagen in. Deze cellen zijn lymfocyten
en neutrofiele granulocyten, die door het epitheel migreren. Het oraal sulcus epitheel begint aan
de bovenzijde van de tandvleesrand, en eindigt in de sulcusbodem, afhankelijk van de
pocketdiepte variërend van enkele millimeters tot 0.5 cm diep.
4. Aanhechtingsepitheel (1) (“junctional epithelium”) bevindt zich op de bodem van de sulcus. Er is
helemaal geen sprake van verhoorning. Er zijn ook geen lijsten en de basale laag is vlak. Bovenaan
is het maar 20 tot 50 cellagen dik, en onderaan slechts 1 of 2 cellagen. Omdat er wijde
intercellulaire ruimten zijn en het epitheel heel dun is, is het permeabel. Weefselvloeistof uit het
bindweefsel lekt gemakkelijk naar buiten (“creviculaire vloeistof”). Bacteriële producten
daarentegen lekken gemakkelijk naar binnen. Aanhechtingsepitheel verkleeft aan de tand en de
cellen vormen zelf hun kleefstof. Tevens kunnen ze langs het tandoppervlak schuiven. De
karakteristieke structuren hierbij zijn hemidesmosomen. Mechanisch gezien stelt de verbinding
niet veel voor; je kunt hem gemakkelijk verbreken door met een pocketsonde te sonderen. Omdat
de verbinding direct daarna weer wordt hersteld en doorlopend wordt vernieuwd, kan het zich
biologisch gezien uitstekend handhaven. Uiteraard functioneert dit alleen maar goed bij
afwezigheid van plaque en wanneer de pocket niet ontstoken is. Bij een gezonde (= niet ontstoken)
pocket tref je een goed ontwikkeld aanhechtingsepitheel aan. Bij een ontstoken pocket is dit
minder ontwikkeld en is het aanhechtingsepitheel naar apicaal verplaatst als gevolg van
aanhechtingsverlies.
5. Supra- alveolaire bindweefselaanhechting (5). Bij natuurlijke gebitselementen speelt de
bindweefselzone (supra alveolaire bindweefsels) een belangrijke rol. De bindweefselzoom vormt
samen met het epitheel een biologische bescherming aan het onderliggend bot. Circulaire
bindweefselvezels een strak manchet rond het element en dicht een epitheliale aanhechting de
toegang af.
De aanhechtingsepitheel en de supra alveolaire bindweefselzone. Worden samen de biological riff
genoemd. En ze vormen met elkaar ongeveer 2 mm Breede zone, waarmee het mondmilieu wordt
afgesloten met het interne milieu van het lichaam en ze zorgen er ook voor dat de alveolaire bot
beschermd wordt
3
