Dermatologie
2021-2022
1. Les 1 Bulleuze dermatosen
2. Les 2 Histologie van de normale huid + inflammatoire basisletsels + pathologie bulleuze
aandoeningen
3. Les 3 Psoriasis
4. Les 4 Eczeem – dermatitis
5. Les 5 Bacteriële infecties
6. Les 6 Mycosen en parasitosen
7. Les 7 Virale infecties
8. Les 8 Systeemziekten
9. Les 9 Acné vulgaris + rosacea
10. Les 10 Acuut cutaan vasculaire aandoeningen
11. Les 11 Goedaardige + kwaadaardige neoplasie
12. Les 12 Histologie
TIP:
• In kleur afdrukken
• het boek is niet nuttig, maar het is vooral belangrijk om naar de lessen te gaan (deze cursus
bevat ook notities). De proffen praten héél snel in de les, maar vragen kunnen wel uit echt
alles wat ze gezegd hebben komen!
• Examenvragen komen vaak terug!
• Histologie
o Ongeveer 5-tal vragen over
o Maar geen histologische beelden herkennen
o In H12 wordt er gezegd “dit moet je echt niet gedetailleerd kennen” door de prof,
maar soms worden er wel details gevraagd (die je ook niet goed kan oplossen als je
het wel geleerd hebt). Als je geen tijd hebt, laat dit hoofdstuk dan vallen. Is het minst
belangrijk.
• De artikels op Toledo zijn achtergrondinfo.
• Dit vak is nog wel groot, zeker in combinatie met oftalmologie. Aangezien het
meerkeuzevragen zijn moet je er iets minder tijd in steken dan andere vakken (ik denk aan
MKA-NKO), maar onderschat dit nog steeds niet, het is wel heel erg groot! Probeer
hiervoor in je examenrooster toch zeker 5d te nemen.
• Grootste tip: Behandelingen goed kennen!
o Geen dosissen
o Geen merknamen
EXAMEN:
• Meerkeuzevragen
• Dermato: 40 mkz
• Oftalmo: 40 mkz
• Je moet er voor beide delen door zijn
1
,Les 1 Bulleuze dermatosen
Garmyn
Algemeen: onderverdeling in
• Congenitaal
• Verworven
Probleem thv dermo-epidermale junctie (DEJ).
Deze is opgebouwd uit
• Hemidesmosomen: aanhechting van basale
kerocyten aan basale membraan
• Plasmamembraan
• Basale membraan
Congenitaal
= bulleuze dermatosen die berusten op een erfelijk bepaald structureel defect van de DEJ.
Gemeenschappelijke kenmerken:
• Mechanische fragiliteit → blaren op plaatsen die makkelijk
mechanisch gestoten worden: voetzolen, handpalmen, ellebogen,
knieën,…
• Blaren / erosies
• Verlittekening
• Verschillende prognoses afh van subtype!
Onderverdeling in 3 grote groepen, bepaald door niveau van klieving.
1. Epidermolysis bullosa simplex
a. Splijting doorheen basale KC
b. Mildste vorm, heel oppervlakkige blaren
c. Aantasting handpalmen en voetzolen
2. Junctionele epidermolysis bullosa
a. Splijting doorheen lamina lucida
b. Vaak lethaal
3. Dystrofische epidermolysis bullosa
a. Splijting onder lamina densa (heel diep → diepe wonden)
b. Diepe blaren, ernstige verlittekening
c. Fusie van vingers en tenen
Epidermolysis bullosa = EB
Deze pt hebben meer risico op ontwikkelen van spinocellulair carcinoom → sterven aan metastases
hiervan op relatief jonge leeftijd.
2
,Verworven
= bulleuze dermatosen die meestal berusten op een auto-immuun fenomeen.
1. Pemphigus Vulgaris en Pemphigus Vulgaris ziektespectrum
2. Bulleus Pemphigoid
3. Herpes Gestationes of Pemphigoid Gestationes
4. Dermatitis Herpetiformis
5. Lineaire IgA Dermatose
Niet te kennen: Cicatricieel Pemphigoid + Epidermolysis Bullosa Acquisita
Adhv de symptomen moet je de bulleuze aandoeningen onderscheiden van elkaar.
• Aspect van de blaren / erosies
• Grootte van de blaren
• Begeleidende huidafwijkingen
• Lokalisatie
• Slijmvliesafwijkingen
Gemeenschappelijk kenmerk: productie auto-antistoffen
• Antistoffen tegen eiwitten van de DEJ
• Diagnose =aantonen van auto-antistoffen via immunofluorescentie of ELISA
o DIF directe immunofluorescentie: op huid/slijmvlies van pt Niet-kwantitatief
o Indirecte IF: op serum van pt (dat op slokdarm aap wordt aangebracht)
o ELISA: op serum van pt = kwantitatief
1 Pemphigus vulgaris en Pemphigus vulgaris ziektespectrum
Onderverdeling
• Pemphigus Vulgaris - Pemphigus Vegetans (variant)
• Pemphigus Foliaceus - Pemphigus Erythematodes - Endemische Pemphigus Foliaceus
• Medicamenteus geïnduceerde Pemphigus
• Paraneoplastische Pemphigus
Opmerking: Pemphigus vulgaris geeft ofwel alleen
Pemphigus Vulgaris anti-Dsg 3 antistoffen of anti Dsg 3 én anti Dsg 1
• Auto-As antistoffen (enkel deze 2 opties zijn mogelijk).
o IgG type
o Herkennen desmogleine (= desmosomaal cadherine dat tussenkomt in de
intracellulaire adhesie (keratinocyten aan elkaar)) → acantholyse (cellen laten los)
▪ Desmogleine 1 vnl in huid → letsels op de huid
▪ Desmogleine 3 vnl in mucosa → mucosale letsels
▪ Gevolg: desmosomen worden afgebroken
• Epidemiologie
o Zz
o M=V
o 40-60j
• Pathogenese: IgG-As tegen desmogleine 3 en/of desmogleine 1
• Diagnose → biopsie: intra-epidermale suprabasale blaarvorming (klievingsvlak boven
stratum basale)
o DIF: intercellulaire depositie IgG/C3
o Honinggraatpatroon
3
, • Kliniek: mucosale aantasting
o Begint vaak in de mond (50%)
o Heel fragiele blaren → gaan direct stuk → kliniek is vnl dat van
erosies ipv van blaren.
o Pijnlijke erosies met trage heling
o Lokalisatie: posterieure buccale mucosa, gingiva, labiale en linguale
mucosa
o Kan heel lang beperkt blijven tot mucosa
o Sommige ontwikkelen geen huidletsels → mucosaal type. Maar
meestal wel huidaantasting.
• Kliniek: huidaantasting
o Lokalisatie: gelaat + romp (grote plooien: oksels, lies, bilplooi)
o Heel fragiele blaren die makkelijk stuk gaan → daarom zien
we typisch erosies en geen blaren.
o Grote, slappe blaren
o Ogenschijnlijk normale huid (niet jeukend)
o Maar Nikolsky + → loslating van de huid bij zijdelingse druk
Conclusie kliniek: begint in de mond met erosies. Daarna huidaantasting:
grote, slappe blaren op normale huid in gelaat + grote plooien.
Pemphigus Vegetans = variant op Pemphigus Vulgaris (afb)
• In grote plooien krijgen de letsels een vegeterend aspect
• Zeker bij onderbehandeling / niet-gediagnosticeerd
• Ook bij CS-resistente vorm
Behandeling
• Hoge dosis CS IV (aanvalsdosis)
• Vaak + steroïd sparende medicatie (azathioprine, cyclosporine)
• Rituximab (B-lymfocyten aanvallen, tegen CD20)
Pemphigus Foliaceus
• Auto-As (zie Pemphigus Vulgaris)
o IgG type
o Herkennen desmogleine (= desmosomaal cadherine dat tussenkomt in de
intracellulaire adhesie (keratinocyten aan elkaar)) → acantholyse (cellen laten los)
▪ Desmogleine 1 vnl in huid → letsels op de huid
▪ NIET mucosaal!
• 3 subtypes met gelijkaardige cutane afwijkingen en pathogenese, maar doen zich voor in
andere omstandigheden:
o Pemphigus Foliaceus
o Pemphigus Erythematodes (= zeer gelokaliseerde vorm)
o Endemische Pemphigus Foliaceus (= fogo selvagem, Brazilië, insect aan basis?)
• Diagnose: biopsie → intra-epidermale subcorneale blaarvorming (klieving onder stratum
corneum).
o DIF: intercellulaire depositie IgG/C3
o Honinggraatpatroon
• DD Pemphigus Vulgaris: mucosale aantasting
4
2021-2022
1. Les 1 Bulleuze dermatosen
2. Les 2 Histologie van de normale huid + inflammatoire basisletsels + pathologie bulleuze
aandoeningen
3. Les 3 Psoriasis
4. Les 4 Eczeem – dermatitis
5. Les 5 Bacteriële infecties
6. Les 6 Mycosen en parasitosen
7. Les 7 Virale infecties
8. Les 8 Systeemziekten
9. Les 9 Acné vulgaris + rosacea
10. Les 10 Acuut cutaan vasculaire aandoeningen
11. Les 11 Goedaardige + kwaadaardige neoplasie
12. Les 12 Histologie
TIP:
• In kleur afdrukken
• het boek is niet nuttig, maar het is vooral belangrijk om naar de lessen te gaan (deze cursus
bevat ook notities). De proffen praten héél snel in de les, maar vragen kunnen wel uit echt
alles wat ze gezegd hebben komen!
• Examenvragen komen vaak terug!
• Histologie
o Ongeveer 5-tal vragen over
o Maar geen histologische beelden herkennen
o In H12 wordt er gezegd “dit moet je echt niet gedetailleerd kennen” door de prof,
maar soms worden er wel details gevraagd (die je ook niet goed kan oplossen als je
het wel geleerd hebt). Als je geen tijd hebt, laat dit hoofdstuk dan vallen. Is het minst
belangrijk.
• De artikels op Toledo zijn achtergrondinfo.
• Dit vak is nog wel groot, zeker in combinatie met oftalmologie. Aangezien het
meerkeuzevragen zijn moet je er iets minder tijd in steken dan andere vakken (ik denk aan
MKA-NKO), maar onderschat dit nog steeds niet, het is wel heel erg groot! Probeer
hiervoor in je examenrooster toch zeker 5d te nemen.
• Grootste tip: Behandelingen goed kennen!
o Geen dosissen
o Geen merknamen
EXAMEN:
• Meerkeuzevragen
• Dermato: 40 mkz
• Oftalmo: 40 mkz
• Je moet er voor beide delen door zijn
1
,Les 1 Bulleuze dermatosen
Garmyn
Algemeen: onderverdeling in
• Congenitaal
• Verworven
Probleem thv dermo-epidermale junctie (DEJ).
Deze is opgebouwd uit
• Hemidesmosomen: aanhechting van basale
kerocyten aan basale membraan
• Plasmamembraan
• Basale membraan
Congenitaal
= bulleuze dermatosen die berusten op een erfelijk bepaald structureel defect van de DEJ.
Gemeenschappelijke kenmerken:
• Mechanische fragiliteit → blaren op plaatsen die makkelijk
mechanisch gestoten worden: voetzolen, handpalmen, ellebogen,
knieën,…
• Blaren / erosies
• Verlittekening
• Verschillende prognoses afh van subtype!
Onderverdeling in 3 grote groepen, bepaald door niveau van klieving.
1. Epidermolysis bullosa simplex
a. Splijting doorheen basale KC
b. Mildste vorm, heel oppervlakkige blaren
c. Aantasting handpalmen en voetzolen
2. Junctionele epidermolysis bullosa
a. Splijting doorheen lamina lucida
b. Vaak lethaal
3. Dystrofische epidermolysis bullosa
a. Splijting onder lamina densa (heel diep → diepe wonden)
b. Diepe blaren, ernstige verlittekening
c. Fusie van vingers en tenen
Epidermolysis bullosa = EB
Deze pt hebben meer risico op ontwikkelen van spinocellulair carcinoom → sterven aan metastases
hiervan op relatief jonge leeftijd.
2
,Verworven
= bulleuze dermatosen die meestal berusten op een auto-immuun fenomeen.
1. Pemphigus Vulgaris en Pemphigus Vulgaris ziektespectrum
2. Bulleus Pemphigoid
3. Herpes Gestationes of Pemphigoid Gestationes
4. Dermatitis Herpetiformis
5. Lineaire IgA Dermatose
Niet te kennen: Cicatricieel Pemphigoid + Epidermolysis Bullosa Acquisita
Adhv de symptomen moet je de bulleuze aandoeningen onderscheiden van elkaar.
• Aspect van de blaren / erosies
• Grootte van de blaren
• Begeleidende huidafwijkingen
• Lokalisatie
• Slijmvliesafwijkingen
Gemeenschappelijk kenmerk: productie auto-antistoffen
• Antistoffen tegen eiwitten van de DEJ
• Diagnose =aantonen van auto-antistoffen via immunofluorescentie of ELISA
o DIF directe immunofluorescentie: op huid/slijmvlies van pt Niet-kwantitatief
o Indirecte IF: op serum van pt (dat op slokdarm aap wordt aangebracht)
o ELISA: op serum van pt = kwantitatief
1 Pemphigus vulgaris en Pemphigus vulgaris ziektespectrum
Onderverdeling
• Pemphigus Vulgaris - Pemphigus Vegetans (variant)
• Pemphigus Foliaceus - Pemphigus Erythematodes - Endemische Pemphigus Foliaceus
• Medicamenteus geïnduceerde Pemphigus
• Paraneoplastische Pemphigus
Opmerking: Pemphigus vulgaris geeft ofwel alleen
Pemphigus Vulgaris anti-Dsg 3 antistoffen of anti Dsg 3 én anti Dsg 1
• Auto-As antistoffen (enkel deze 2 opties zijn mogelijk).
o IgG type
o Herkennen desmogleine (= desmosomaal cadherine dat tussenkomt in de
intracellulaire adhesie (keratinocyten aan elkaar)) → acantholyse (cellen laten los)
▪ Desmogleine 1 vnl in huid → letsels op de huid
▪ Desmogleine 3 vnl in mucosa → mucosale letsels
▪ Gevolg: desmosomen worden afgebroken
• Epidemiologie
o Zz
o M=V
o 40-60j
• Pathogenese: IgG-As tegen desmogleine 3 en/of desmogleine 1
• Diagnose → biopsie: intra-epidermale suprabasale blaarvorming (klievingsvlak boven
stratum basale)
o DIF: intercellulaire depositie IgG/C3
o Honinggraatpatroon
3
, • Kliniek: mucosale aantasting
o Begint vaak in de mond (50%)
o Heel fragiele blaren → gaan direct stuk → kliniek is vnl dat van
erosies ipv van blaren.
o Pijnlijke erosies met trage heling
o Lokalisatie: posterieure buccale mucosa, gingiva, labiale en linguale
mucosa
o Kan heel lang beperkt blijven tot mucosa
o Sommige ontwikkelen geen huidletsels → mucosaal type. Maar
meestal wel huidaantasting.
• Kliniek: huidaantasting
o Lokalisatie: gelaat + romp (grote plooien: oksels, lies, bilplooi)
o Heel fragiele blaren die makkelijk stuk gaan → daarom zien
we typisch erosies en geen blaren.
o Grote, slappe blaren
o Ogenschijnlijk normale huid (niet jeukend)
o Maar Nikolsky + → loslating van de huid bij zijdelingse druk
Conclusie kliniek: begint in de mond met erosies. Daarna huidaantasting:
grote, slappe blaren op normale huid in gelaat + grote plooien.
Pemphigus Vegetans = variant op Pemphigus Vulgaris (afb)
• In grote plooien krijgen de letsels een vegeterend aspect
• Zeker bij onderbehandeling / niet-gediagnosticeerd
• Ook bij CS-resistente vorm
Behandeling
• Hoge dosis CS IV (aanvalsdosis)
• Vaak + steroïd sparende medicatie (azathioprine, cyclosporine)
• Rituximab (B-lymfocyten aanvallen, tegen CD20)
Pemphigus Foliaceus
• Auto-As (zie Pemphigus Vulgaris)
o IgG type
o Herkennen desmogleine (= desmosomaal cadherine dat tussenkomt in de
intracellulaire adhesie (keratinocyten aan elkaar)) → acantholyse (cellen laten los)
▪ Desmogleine 1 vnl in huid → letsels op de huid
▪ NIET mucosaal!
• 3 subtypes met gelijkaardige cutane afwijkingen en pathogenese, maar doen zich voor in
andere omstandigheden:
o Pemphigus Foliaceus
o Pemphigus Erythematodes (= zeer gelokaliseerde vorm)
o Endemische Pemphigus Foliaceus (= fogo selvagem, Brazilië, insect aan basis?)
• Diagnose: biopsie → intra-epidermale subcorneale blaarvorming (klieving onder stratum
corneum).
o DIF: intercellulaire depositie IgG/C3
o Honinggraatpatroon
• DD Pemphigus Vulgaris: mucosale aantasting
4
