Summary
Samenvatting Praktijktheorieën MW - sociaal werk
- Course
- Institution
Dit document bevat een samenvatting van de PowerPoints uit de lessen vanuit de Sociale Hogeschool te Heverlee.
[Show more]
Seller
Follow
lusom
Reviews received
Content preview
Praktijktheorieën MWInleiding
Sociaal werk theorieën = Ideeën die sociaal werk en de praktijk ervan op een georganiseerde manier
beschrijven en verklaren
Payne (2005) benoemt 3 visies op sociaal werk: TEKST
Reflexieve-therapeutische visie
Socialistische-collectivistische visie
Individualistische-reformatie visie
Van Ewijk (2010) voegt 4de visie toe:
Contextual transformative benadering
Theoretische en ideologische visies TEKST
Social Casework (= family casework)
De kern van social casework is het methodisch hulpverlenen aan personen, gezinnen en groepen.
Onderscheidt zich van groepswerk en opbouwwerk
Vormt een breuk met de oudere paternalistische hulpverlening doordat het perspectief van de cliënt
belangrijk wordt.
De hulpverlening moet vooral gericht worden op het aanwenden van de hulpbronnen van de cliënt en zijn
omgeving, om het activeren en vergroten van zijn zelfredzaamheid.
Benadering sluit aan bij de hedendaagse aandacht voor empowerment.
De grondleggers – GEEN geschiedenisvragen op examen!
Periode 1889-1925: Mary Ellen Richmond (VS)
Social Diagnosis, 1917
Dit boek verschafte de eerste formulering van theorie en methoden voor het werken met individuele
cliënten en werd geprezen als bewijs voor de sociale status van het beroep.
What is Social Casework?, 1922
In dit boek besteed Richmond wel aandacht aan psychologische factoren.
Periode 1925-1947: Caseworkstromingen en differentiaties in de VS na Mary Richmond
De diagnostic school
Baseerde zich op de psychologie van Freud, met zijn sterke nadruk op de vroege levensjaren en het
daardoor gedetermineerd zijn.
, De functional school
Steunde op de psychologie van Rank, die uitging van het belang van de menselijke wil en de nadruk
legde op het heden.
In navolging van wat in de VS gebeurde, kwam social casework het Nederlands taalgebied binnen via
o.a. Marie Kamphuis (video)
Effectiviteitscrisis in de jaren ’60-‘70
In de jaren ’60 en ’70 werd het social casework in de VS onder scherpe kritiek gesteld, de kritiek kam van
binnenuit en had betrekking op 2 gebieden:
o Sociaal werk heeft geen systematische kennisbasis ontwikkeld
o Uit onderzoek naar de praktijk van het sociaal werk kwamen teleurstellende resultaten
-> meerwaarde/ effect was niet duidelijk
Het taakgericht casework
(TEKST: Van Richmond naar Reid. Bronnen en ontwikkeling van taakgerichte hulpverlening in het maatschappelijk werk.)
De effectiviteitscrisis van het casework doorbrak de hegemonie van het psychoanalytisch caseworkmodel.
Er kwam ruimte en belangstelling voor andere oriëntaties, en dat op zich was al een belangrijke conditie
voor de aanloop naar het taakgerichte model. In de ontwikkeling van dit model werd uitgegaan van
gedragsveranderingsmethoden.
TGH is voortgekomen uit het MW en ontwikkeld door MW’ers die uitgingen van het adagium dat
hulpverlening bovenal een samenwerkingsproject is tussen hulpverlener en cliënt. Werkers zetten daarbij
in op het activeren van cliënten.
Social casework in de 21e eeuw in Vlaanderen
Social casework is een methode – de oudste – die binnen het MW werd ontwikkeld en die er op gericht is
om problematische situaties waarin personen, gezinnen en groepen zich bevinden, op een procesmatige
wijze vanuit een bepaalde plaats (of organisatie) te beïnvloeden (saneren, handhaven, veranderen) door
gebruik te maken van hulpbronnen in de micro-, meso- en de macro-omgeving en waarbij de relatie een
essentiële rol speelt.
Social casework is een praktijktheorie die zowel gebruik maakt van diverse psychologische theorieën zoals
-> het psychodynamisch (psychoanalyse van Freud)
-> het leertheoretisch (gedragstheorieën)
-> het ecologisch (individu en omgeving)
-> het systematisch (verbinding tussen mensen)
-> het contextueel (werken met context OFWEL verwijzing naar Nogy)
referentiekader, aangevuld met inzichten uit pedagogie, sociologie en filosofie.
Ook vandaag blijft deze eclectische opstelling verdedigbaar
Eclectisch verwijst naar een ‘kiezende’ benadering: op systematische wijze elementen uit diverse
referentiekaders, scholen en theorieën smenbrengen in een model van hulpverlenen dat hierdoor beter
aansluit bij de hulpvrager, de hulpvraag, de hulpverlener en dienst organisatie.
,Wat werd toegelaten in de praktijktheorie?
De pioniers hadden het selectiecriterium zeer pragmatisch en beknopt geformuleerd: ‘it works!’ of een
meer kritische variant ‘it works?’.
Social casework focuste op de concrete casus en ging dus op zoek naar wat ‘werkte’ in de praktijk. De
methode ontwikkelt zich vanuit een reflectie op praktijkcasussen.
Wat Werkt?
Dit blijft nog steeds een insteek in het MW. Sjef de Vries geeft een kritisch overzicht van de
huidige wetenschappelijke stand van zaken in zijn boek met betrekking tot de vragen:
-> Wat werkt er in de hulpverlening?
-> Is het de methode of is het de relatie met de cliënt?
-> Hoe belangrijk is de motivatie van de cliënt?
-> Wat is de invloed van de hulpverlener?
-> Hebben ‘Bewezen Effectieve Methoden’ inderdaad meer effect?
Naast psychologische referentiekaders, hebben ook sociologische referentiekaders, zoals het ‘radical
social work’ en het ‘critical social work’ de methodiek anders gekleurd.
Twee accenten blijven echter overeind:
- Het gezinsgericht werken
- Het omgevingsgericht werken
De social caseworker heeft oog voor de persoon en diens gezin en voor de ruimere omgeving. De wijze
waarop met de omgeving gewerkt wordt, verschilt naargelang van het onderliggende referentiekader.
Anderzijds blijken sommige basisinterventies toch gemeenschappelijk:
- De heilzame invloed van de relatie tussen de MW’er en de cliënt
- Het beklemtonen van de sterktes en de kracht van de cliënt en omgeving
Vormen in diverse modellen en concepten een essentiële basis
De concrete interventies van een social caseworker laten grote verschillen zien:
Soms is de social caseworker een non-directieve gids bij hulpvragers. De social caseworker die vooral
luisterend en empathisch counselt, is echter slechts één kant van de medaille.
Op andere momenten treed de social caseworker op als een directief sturende coach en kritisch
klankbord voor hulpvragers. De normerende, confronterende en begrensde social caseworker eist
een rechtmatige plaats op in de methodiek.
Soms moedigt de social caseworker de mensen aan tot zelfwerkzaamheid, tot actie, maar in
crisissituaties zal de social caseworker zelf een aantal acties ondernemen.
Social Casework is een methode en een methodiek
een methode wil zeggen dat het gaat om een systematiek van werken, doelgericht en procesmatig
de methodiek betekent de leer van een dergelijke methode. Deze leer zal aandacht schenken aan
diverse stappen in het proces, aan de manier waarop deze verlopen, de technieken, de strategieën die
worden ingezet
Maar een methode bestaat niet louter uit technische en instrumentele aspecten, het gaat ook om visie en
waarden die dominant (of getolereerd) worden in een maatschappelijke context.
, Als MW’ers spreken over een proces dan bedoelen ze:
een geheel van persoonsgerichte en taakgerichte activiteiten mee die gedurende een korte of langere
periode ten behoeve van een cliëntsysteem met de cliënt en diens omgeving worden opgezet.
Deze combinatie van activiteiten wordt telkens op maat gesneden van de hulpvraag of de casus. Dit
maatwerk leidt dan telkens toe een ander procesverloop. Een professioneel MW’er is iemand die op elke
situatie verschillend reageert en toch adequaat handelt.
EDDA als een werkbaar procesmodel:
Exploreren
Dialogisch diagnosticeren
Actie ondernemen
=> het gaat hier niet om een fasenmodel, wel om een dynamisch interventiemodel waarbij drie soorten
tussenkomsten telkens in een unieke combinatie worden aangeboden.
Deze activiteiten verlopen in een spiraalvorm, doorheen het procesverloop zullen deze drie soorten
activiteiten aan bod komen, maar niet in dezelfde mate en op hetzelfde ogenblik. Telkens weer stelt de
social caseworker de unieke mix samen van deze drie basisinterventies.
Essentieel is wel dat deze drie activiteiten worden aangeboden in de loop van het proces. Actie die niet
gebaseerd is op kennis en macht kan de cliënt schaden. Kennis, inzicht en begrip van de situatie volstaan
vaak niet om tot verandering te leiden: daartoe is een gerichte actie nodig.
Uiteraard zal een beginnend proces minimale exploratie vergen, maar evenzeer kan een actie een
betekenisvolle deuropener zijn die resulteert tot meer bereidheid en openheid om de hulpvrager en de
probleemsituatie te exploreren.
De EDDA-spiraal heeft een grillig verloop en kent in elke casus een ander verloop.
Schema: spiraalvormig proces EDDA
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lusom. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.24. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
60904 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now